حملونقل
یکه‌تازی برقی‌ها در جهان
با پیش‌بینی افزایش ۳۵درصدی فروش خودروهای برقی در جهان تا چند‌ماه آینده، ایران باید سرعت خود در جایگزینی سوخت‌های فسیلی راتندتر کند
عمادالدین قاسمی‌پناه-روزنامه‌نگار
سازمان بین‌المللی انرژی در تازه‌ترین گزارش خود اعلام کرده که فروش خودروهای الکتریکی در سال‌جاری میلادی ۳۵درصد افزایش پیدا می‌کند. این مسئله به‌معنای آن خواهد بود که تا پایان۲۰۲۳ از هر ۵دستگاه خودروی فروخته شده در جهان یکی برقی خواهد بود. درحالی‌که خودروهای برقی در سراسر دنیا گاهی به‌سرعت و گاهی به‌تدریج در حال جایگزین شدن با خودروهای احتراقی هستند، به‌نظر می‌رسد پروژه طرح کلان ملی در زمینه موتور برقی (electric engine) ایران هنوز به نتیجه نرسیده است. فروردین سال گذشته نخستین اتوبوس تمام برقی تولید کشور در خیابان‌های تهران دیده شد، اما هنوز راه زیادی تا استفاده انبوه از آن وجود دارد. کشورهای منطقه ازجمله ترکیه اکنون به اهمیت خودروی تمام برقی پی برده‌اند، به همین‌خاطر در افتتاحیه نمایشگاه فناوری‌های هوایی و فضایی ترکیه مشهور به تکنوفست رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهوری این کشور با خودروی الکتریکی ساخت ترکیه به استقبال مهمانان ویژه خود رفت.
افزایش 35درصدی فروش
فروش خودروهای برقی در جهان امسال ۳۵درصد افزایش می‌یابد و به ۱۴میلیون دستگاه می‌رسد که معادل ۱۸درصد کل بازار خودروهای شخصی خواهد بود.
این آمار سازمان بین‌المللی انرژی (IEA) است که پیش‌بینی کرده امسال از هر پنج خودرویی که در جهان فروخته می‌شود، تقریبا یک خودرو الکتریکی خواهد بود و تا اواسط دهه جاری میلادی قیمت مدل‌های کوچک‌تر برقی با خودروهای سنتی رقابت خواهد کرد.
این، ادامه روند رشد استثنایی سال قبل میلادی است که فروش بیش از ۱۰میلیون دستگاه خودروی برقی (یعنی ۱۴درصد کل فروش) را رقم زد. در سال۲۰۲۰ بیش از ۴درصد خودروهایی که به فروش رفت برقی بود و در سال۲۰۲۱ این میزان به ۹درصد رسید. فاتح بیرول، مدیرعامل این آژانس می‌گوید که دولت‌ها به دلایل مختلف ازجمله کمک به محیط‌زیست و کاهش اتکا به نفت در حوزه تولید اتومبیل‌های برقی سرمایه‌گذاری می‌کنند. به‌گفته او روند برقی شدن خودروها باعث کاهش مصرف نفت به میزان روزانه ۵میلیون بشکه تا سال۲۰۳۰ خواهد شد.
چین در صدر
سازمان بین‌المللی انرژی در آخرین گزارش خود با عنوان «چشم‌انداز۲۰۲۳ اتومبیل‌های برقی» عنوان می‌کند که چین بزرگ‌ترین بازار این نوع خودروها در جهان است. این کشور ۶۰ درصد فروش خودروهای الکتریکی را به‌خود اختصاص داده است. به علاوه در سال گذشته میلادی ۳۵درصد خودروهای برقی صادر‌شده به کشورهای دیگر، از چین بود که ۱۰درصد نسبت به ۲۰۲۱ افزایش داشت.
پیش‌بینی این سازمان حاکی از آن است که تا پایان دهه جاری، چین با ۴۰درصد از سهم کل فروش همچنان بزرگ‌ترین بازار این خودروها خواهد بود و بعد از آن اروپا با ۲۵درصد و آمریکا با ۲۰درصد در جایگاه بعدی قرار می‌گیرند.
جایگاه ایران
ایران در جدول تولید خودروهای تمام برقی در مقایسه با کشورهای دیگر تقریبا جایگاه قابل توجهی ندارد. درحالی‌که صنعت خودروی ایران از پیشینه ویژه‌ای در منطقه برخوردار است، در مقایسه با ترکیه، اکنون ما تنها در حال آزمایش یک خودرو برقی(تارا) هستیم و این در حالی است که ترکیه با تولید خودروی TOGG در حال قدرت نمایی است. مدیرعامل شرکت تام ایران خودرو به مشکل بودجه برای تولید 20دستگاه تارای برقی برای دریافت مجوزهای شماره‌گذاری و زیست‌محیطی اشاره کرده است و می‌گوید: تاکنون 45میلیارد تومان برای تولید این خودرو هزینه شده است. نسخه برقی سدان تارا که با نام تارا EV شناخته می‌شود، در شهریور1401 رونمایی شد و مدیرعامل ایران خودرو هم از تولید انبوه آن در سال1402 خبر داد. با این اوصاف نمی‌توان تلاش‌های صورت گرفته در زمینه برقی کردن وسایل حملونقل را نادیده گرفت. ازجمله یک کوادسایکل برقی که باوجود مشکلات گوناگون، تعدادی از جوانان ایرانی توانستند آن را بسازند. یک استارت‌آپ هم در شهر تهران تلاش می‌کند که موتورهای برقی را به‌صورت کرایه در اختیار مردم قرار دهد. همچنین پروژه اتوبوس برقی در دست اجراست و انتظار می‌رود که امسال تعدادی از آنها در خیابان‌های تهران و کلانشهرها جابه‌جایی مسافران را انجام دهند.
چالش‌های خودروی برقی در ایران
پرویز کرمی، دبیر وقت ستاد فناوری‌های نرم و توسعه صنایع خلاق چندی پیش، در گفت‌وگو با همشهری از یک پروژه طرح کلان ملی در زمینه موتور برقی (electric engine) نام برد و گفت: «وقتی ما چنین موتوری داشته باشیم در همه وسایل نقلیه ازجمله اتوبوس، مترو، خودرو و وسایل نقلیه دیگر قابل استفاده خواهد بود.»
این در حالی است که کشور برای استفاده از خودروهای برقی نیاز به توسعه ایستگاه‌های شارژ فراوان به جای اضافه شدن جایگاه‌های سوخت دارد.
در همینه زمینه :
