یکه‌تازی مال‌سوارها
شغل:چارواداری
ویژگی: بلدراه برای هدایت مسافران
روزگاری مردم برای رفت‌وآمد و سفر از چهارپایان استفاده و افرادی که این سفر را هدایت می‌کردند به چاروادار معروف بودند. میدان مال‌فروش‌ها در جنوب‌شرقی تهران مکان و پاتوق چاروادارها بود که نزدیک دروازه عتیق حضرت عبدالعظیم (چهارراه مولوی فعلی) قرار داشت. این میدان تا نخستین سال‌های سلطنت ناصرالدین شاه فضایی نسبتاً وسیع و مستطیل‌شکل بود که در دوره‌های بعد با توسعه شهر از وسعتش کاسته شد تا اینکه سرانجام با خاتمه کار چهارپایان بارکش و خروج این حیوانات از زندگی روزمره مردم به فضای تجاری محله بازار اضافه شد. اردشیر آل‌عوض، درباره این شغل می‌گوید: «آن دوران راه‌های شوسه، راه‌آهن و خطوط هوایی نبود و شکل عمده سفر، مسافرت با چهارپایان بود. چاروادارها و چهارپایانشان از نظر مسافربری، نقشی مثل اتوبوس‌های مسافربری، قطار و هواپیماهای امروزی و از جنبه باربری نیز نقشی مثل کامیون‌ها و وانت‌بارهای امروزی داشتند. در واقع، همه تسهیلاتی که این وسایل امروزی برای مسافران فراهم می‌کنند، در جامعه عصر قاجار، برعهده چاروادارها و چهارپایانشان بود. آنها به نام‌های دیگری مانند مکاری، خربنده، خرکچی، قاطرچی و قافله‌دار هم شهرت داشتند. فصل بهار و تابستان پرکارترین فصل چاروادارها بود و مهم‌ترین هزینه‌های چارواداری عبارت بودند از: مزد یتیم‌چاروادار، غذای میان راه چاروادار، علوفه حیوان بارکش، دستمزد مهتر یا تیماردار، تعویض افسار، تعویض رانکی، تعویض پالان، نعل‌بندی و... .»
شغل چارواداری مستقیماً با چهارپایان سروکار داشت و از این‌رو وابسته به آنها بود. حیوانات بارکش چاروادارها، در دوره قاجار شامل اسب، شتر و به‌ویژه قاطر بود. قاطرها هم ابزار کار و هم یار همیشگی چاروادارها بودند. آنها پس از پیاده‌روی‌های طاقت‌فرسا، وقتی به توقفگاهی می‌رسیدند نیز بیکار نمی‌نشستند و تازه به کارهایی مثل تعمیر زین‌ها و اصلاح بسته‌ها می‌پرداختند. به‌گفته پولاک اتریشی، پزشک مخصوص ناصرالدین‌شاه، کرایه حیوانات بارکش بسیار ارزان بود و براساس ارزان و گران‌شدن علوفه، کمی و زیادی عبور و مرور و موجود بودن بار در مبدأ و مقصد متفاوت بود. صاحبان بارها و مسافران افزون بر کرایه، خرج حیوانات، ناهار، چای و توتون‌چپق مکاری را نیز می‌دادند. چارواداران باید هنگام ورود به هر شهر و خروج از آن و حتی گذشتن از برخی مناطق، هزینه‌های گمرکی و راهداری را می‌پرداختند.
در همینه زمینه :
