سرنوشت شفافیت آرا در مجلس

طبیعی‌ است اگر فردی را به‌عنوان وکیل خود انتخاب می‌کنید تا به نمایندگی از شما، در موضوعی تصمیم بگیرد، تمایل دارید کاملا خبردار شوید که او در حکم نمایندگی شما مشغول چه فعالیت‌هایی است. این ماجرا، همان چیزی است که در قالب یک مطالبه جدی برای مردم ما در موضوع شفافیت آرای نمایندگان مجلس مطرح شده‌است؛ یک مطالبه فراگیر و البته پرفرازوفرود که هنوز هم به نحو کامل و مطلوب به نهایت و استقرار نرسیده ‌است.
بسیاری از نمایندگان مجلس یازدهم در ایام انتخابات با جدیت این شعار را مطرح می‌کردند که اگر وارد مجلس شوند، حتما آرای خود را شفاف می‌کنند و اجازه می‌دهند مردم، به‌صورت شفاف از «مخالفت» یا «موافقت» آنها با موضوعی خبردار شوند. این، همان ایده «اتاق شیشه‌ای» است که از الزام‌های «حکمرانی مشارکتی» به‌حساب می‌آید؛ یعنی حضور تمام‌قد مردم در همه مناسبات حکومت.
با چنین نگاهی، بسیاری معتقدند شفافیت آرا در مجلس، یک منت ازسوی نمایندگان بر سر مردم نیست، بلکه وظیفه قطعی آنها محسوب می‌شود. اما سؤال بسیاری از مردم این است که ماجرای شفافیت آرا به کجا رسیده و چرا اینقدر طولانی شده‌است؟ اما واقعیت ماجرا این است که مجلس یازدهم از همان روزهای نخست، به این طرح پرداخته‌است، ولی به‌دلیل همزمانی ماه‌های ابتدایی این مجلس با دولت قبل، کش‌وقوس‌های تصویب بودجه و البته بحث کرونا و پیچیدگی‌های قانونگذاری، این طرح به سرعت پیش نرفت و با رفت و برگشت‌های فراوانی همراه شد. این طرح اما درنهایت گسترده‌تر شد و به‌جای تمرکز بر شفافیت آرای نمایندگان مجلس، به طرح شفافیت 3قوه تبدیل شد.خوب است خبر داشته باشید که این طرح به تصویب نهایی رسیده و اتفاقا ابعاد متنوع و مهمی را هم دربر گرفته است، اما در رفت و برگشت میان مجلس و شورای نگهبان، درنهایت در مجمع تشخیص مصلحت نظام درحال بررسی است.

ابتکار مجلس
اما در این میان، مجلس چه ابتکاری به خرج داده‌است؟ نمایندگان به‌دلیل نارضایتی از زمانبر شدن این طرح و به‌خاطر تحقق وعده‌ای که به مردم داده‌اند، خود دست به‌کار شده و یک وب‌سایت شفافیت رونمایی کردند. عده زیادی از نمایندگان به‌صورت داوطلبانه متعهد شدند همه آرای خود را در این سایت منتشر کنند تا زمان بیش از این از دست نرود.درچنین شرایطی مهم است که بدانیم هنوز بیش از یک سال از عمر مجلس یازدهم باقی مانده و تجربه تاریخی نشان می‌دهد عموما سال آخر مجلس‌ها، مهم‌ترین سال فعالیت آنها به‌شمار می‌رود،؛ چراکه بسیاری از تصمیم‌های مهم و به ثمر رساندن طرح‌ها و لوایح در سال آخر اتفاق می‌افتد.با توجه به این موضوع، ابتکار نمایندگان در راه‌اندازی سایتی به‌منظور شفاف کردن آرای‌شان هم از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و رای‌دهندگان می‌توانند با مراجعه به آن، منظومه فکری نماینده خود را مورد بررسی قرار دهند و صلاحیت آنها برای انتخاب مجدد را ارزیابی کنند.

راه‌اندازی «سایت شفافیت» نمایشی است؟
در این میان برخی این شبهه را طرح کرده‌اند که راه‌اندازی چنین سایتی، اساسا یک کار تبلیغاتی و نمایشی است، اما نمایندگان مبتکر این طرح معتقدند اگر این کار تبلیغاتی نیست و آنها برای رأی آوردن مجدد دست به راه‌اندازی چنین سایتی زده‌اند، چرا در مجلس‌های گذشته چنین اقدامی انجام نشد؟
مالک شریعتی، نماینده مجلس دراین باره می گوید: که از این پس در مجلس، اصل بر شفافیت است؛ مگر اینکه خلاف آن لازم باشد؛ تا پیش از این برعکس بود و عمده آرا محرمانه باقی می‌ماند؛ «قصد داریم کاری کنیم که حتی خود فرایند مخفی کردن آرا هم شفاف باشد.»‌