ارتباطات زیست‌محیطی و نقش‌آفرینی رسانه‌ها

امید محمدیان پهلوان؛ روزنامه‌نگار

«ارتباطات زیست‌محیطی» یک مفهوم مهم و مبحثی میان‌رشته‌ای در دانشگاه‌های جهان است. این مفهوم پیوند تنگاتنگی با موضوعات توسعه پایدار، مدیریت بحران‌ و مشکلات محیط‌زیستی، هم در سطح جامعه و هم درون دولت‌ها دارد. با وجود اینکه محیط‌زیست و ارتباطات 2حوزه چند وجهی و گسترده هستند، اما در بسیاری از موارد با یکدیگر تقاطع و حتی همپوشانی پیدا می‌کنند.
شکل‌یافتن اذهان عمومی درباره مسائل این حوزه در کانال‌ها و فرایندهای مختلف ارتباطاتی چون مباحث عرصه عمومی، شیوه مخابره، اخبار محیط‌زیستی و پیام‌های شبکه‌های اجتماعی اتفاق می‌افتد. وقتی ارتباطات زیست‌محیطی را بستری بدانیم که در آن، هم درک ما از مشکلات محیط‌زیستی و هم پاسخ به آن مشکلات شکل و جهت می‌گیرد، اهمیت آن روشن می‌شود. از این جهت، ارتباطات زیست‌محیطی در اصل بستری برای خلق کنش‌ است و رسانه می‌تواند با برجسته‌سازی بخشی از اخبار، روایت‌سازی و نوع تصویرسازی‌ها در عمل ادراک مخاطبان از مسائل و دغدغه‌های آنان را جهت ‌دهد.
از طرفی، با وجود اینکه مشارکت عمومی در تصمیمات محیط‌زیستی امری مشکل و پیچیده است، هرچه امکان مشارکت و پشتیبانی عمومی از مسائل محیط‌زیستی و تصمیمات آن، افزایش پیدا کند، کیفیت اقدامات هم بهتر می‌شود.
دیگر وجه مؤثر در مطالعات ارتباطات زیست‌محیطی، درنظرگرفتن متغیر فرهنگ و سایر عوامل اجتماعی و سیاسی برای بهترکردن ارتباطات زیست‌محیطی است که در بستر هر جامعه‌ای منحصربه‌فرد است.