رفاه اقتصادی، نسبتی با رشد فرزندآوری ندارد

دنیا درباره جمعیت، نگرانی‌های جدی دارد که اگر چنین نبود، این همه هزینه برای رشد جمعیت صرف نمی‌کرد. اینکه جهان در حال پیر شدن است، یک حقیقت نگران‌کننده و مهم است. حقیقتی که می‌گوید تا سال ۲۰۵۰ یعنی کمتر از ۳۰سال دیگر، از هر ۶نفر در جهان یک نفر بالای ۶۵سال خواهد داشت. در این بین اغلب کشورهای اروپایی و تعدادی از کشورهای آسیایی بیش از باقی کشورهای جهان در معرض خطر پیری جمعیت قرار دارند. به همین دلیل است که آستین بالا زده و کارهای حمایتی زیادی کرده‌اند. اما آیا در این امر موفق بوده‌اند؟

نکاتی جالب درباره اروپا
جالب اینکه موفق‌ترین کشورهای اروپایی در این زمینه را باید سوئد، فرانسه و لهستان دانست؛ تازه آن هم با نرخ باروری 1.9تولد برای هر مادر در 2 کشور اول و 1.5تولد برای هر زن در لهستان. این در حالی است که مشوق‌های فراوانی چون پرداخت‌های مالی به خانواده‌هایی با 2 فرزند یا بیشتر، پرداخت‌های مالی برای تولد هر فرزند، پرداخت یارانه به والدین در ازای نگهداری کودکان، کاهش ساعات کاری مادران، امکان برخورداری از 480روز مرخصی با حقوق برای والدین، وام‌های ازدواج برای زنان زیر 40سال و عدم‌بازپرداخت آن درصورت فرزندآوری، دریافت وام مسکن بعد از دومین و سومین کودک، کمک‌هزینه خرید خودرو برای خانواده‌های دارای دست‌کم 3 فرزند، معافیت از مالیات برای زنان دارای 4 فرزند و... در این کشورها و دیگر کشورهای مرفه و پیشرفته مطرح بوده و هست.

سهم از هزار نوزاد بعدی
این در حالی است که برخی از کارشناسان، تنها کشور موفق اروپایی در این زمینه را سوئد می‌دانند، اما چقدر باید درباره راستی‌‌آزمایی موفقیت و عدم‌موفقیت اروپایی‌ها در مشوق‌های اقتصادی و مالی و... یقین داشت؟ اجازه بدهید به یک یافته مهم جهانی در این زمینه استناد کنیم. گفته می‌شود تقریباً در هر 4 دقیقه، نزدیک هزار نوزاد در سراسر دنیا متولد می‌شوند. اما سؤال اینجاست که سهم کشورهای مختلف جهان از این هزار نوزاد بعدی چقدر است؟ سؤالی که شاید دانستن جواب آن، برای خیلی‌ها هم جالب باشد و البته برای کشور ما شاید کمی ترسناک. این اعداد و ارقام از مرکز تحقیقات Pratap Vardhan در هند با مشارکت یک مجموعه تحقیقاتی دیگر به‌دست آمده. سهم کشورها از هزار نوزاد بعدی، براساس جمعیتی که دارند و نرخ زاد و ولد 2022 تخمین زده شده است.(در نقشه بالای صفحه با جزئیات آمده است.) به سهم ایران دقت کنید:10نوزاد.

سهم توسعه‌یافته‌ها
جدا از سهم اندکی که ایرانی‌ها دارند، نکته‌های جالب دیگر، سهم کشورهای توسعه‌یافته از هزار نوزاد بعدی است. در آمریکای شمالی، کانادا و ایالات متحده روی هم رفته 33فرزند! در اروپا هم که بیشترین سهم از آن آلمان است، 6 فرزند. تازه اگر ترکیه را حساب کنیم، بالاترین سهم به ترک‌ها می‌رسد با 9فرزند. ژاپن و کره‌جنوبی هم روی هم رفته، سهم‌شان به10 فرزند هم نمی‌رسد. اما در مقابل، کشورهای آفریقایی و هند، سهم بسیار بیشتری از هزار فرزند بعدی دارند. در آمریکای لاتین هم که سهم مکزیک و برزیل قابل توجه است.

نتیجه‌گیری
البته که متغیرهای مختلفی در این امر دخالت دارند، اما در نگاه اول می‌توانیم به این نتیجه برسیم که الزاما کشورهای پیشرفته، در برنامه‌های رشد جمعیت موفق نبوده‌اند؛ هرقدر هم که برنامه‌های مهاجرپذیری و حمایت‌های اقتصادی و رفاهی‌شان از خانواده‌ها چشمگیر باشد. اما در مقابل کشورهای در حال توسعه و حتی غیرتوسعه‌یافته، رقم بالایی در رشد جمعیت دارند. به واقع به این نتیجه نهایی می‌توانیم برسیم که الزاما، رفاه اقتصادی و اجتماعی، نمی‌تواند منجر به رشد جمعیت شود و ماجرای فرزندآوری، فراتر از همه این مقایسه‌های اقتصادی و استدلال‌های اقتصادی می‌تواند قرار بگیرد.