تحولات فجر با تغییر دولت

دوره‌های سی‌ام و سی‌ویکم جشنواره در دولت احمدی‌نژاد برگزار شد و از دوره سی‌ودوم تا سی‌ونهم دولت روحانی متولی برپایی فیلم فجر بود. جشنواره‌ای که متولی‌اش وزارت ارشاد است با تغییر دولت‌ها، در روش و رویکرد تن به تحولاتی داد. در 2سال پایانی دولت احمدی‌نژاد، درگیری‌های سازمان سینمایی با اصناف سینمایی به اوج خود رسیده بود که نتیجه‌اش تعطیلی خانه سینما بود؛ منازعه‌ای که تأثیرش را بر جشنواره فیلم فجر هم گذاشته بود و فیلم فجر در 2سال پایانی دولت  احمدی نژاد، زیر سایه همین اختلاف برگزار شد. از دل همین اختلاف‌ها بود که در پایان دوره سی‌ام، کلیدواژه «خیانت» به تعدادی از ملودرام‌های حاضر در جشنواره الصاق شد‌ و بعد از آن داستان تحریم فیلم‌های سینمای ایران توسط نهاد مهم و تأثیرگذار حوزه هنری که بیشترین سالن سینما را در کشور در اختیار دارد، پیش آمد. حوزه هنری در اوج اختلافات وزارت ارشاد احمدی‌نژاد با جامعه اصناف سینمایی کشور پایگاهی برای مدیران و نزدیکان خانه سینما شد و فیلم‌هایی چون «بوسیدن روی ماه» همایون اسعدیان و «مهمان‌داریم» محمدمهدی عسکرپور با سرمایه حوزه ساخته شد‌ و به جشنواره فجر هم آمدند. جواد شمقدری که جشنواره دشوار سال۱۳۸۸ را با رفع توقیف «به رنگ ارغوان» جذابیت بخشیده بود و جشنواره سال۱۳۸۹ را هم با حضور چندین فیلم شاخص، از «جرم» تا «جدایی...‌» و «یه حبه قند» رونق داده بود، در 2دوره بعدی دست چندان پری برای فیلم فجر نداشت. جشنواره‌های سی‌ام و سی‌ویکم چه در فیلم‌های به نمایش درآمده و چه در اهدای سیمرغ‌ها نتوانستند رضایت‌بخش باشند. آنچه از جشنواره‌های ابتدای دهه1390ماند، تلاش برای برپایی فستیوال‌هایی باشکوه بود. مراسم فرش قرمز به سیاقی نزدیک به جشنواره‌های خارجی به فیلم فجر اضافه شد؛ اتفاقی که محصول ابتکار محمدرضا عباسیان، دبیر جشنواره سی‌ویکم بود و بعدها و با مخالفت‌هایی که صورت گرفت در دولت بعدی تعدیل و تخفیف یافت. درحالی‌که به‌نظر می‌رسید با تغییر دولت، فیلم فجر با گشایش بیشتری برگزار شود در نخستین جشنواره دولت اعتدال، آنچه بیش از هر چیز به چشم آمد، محافظه‌کاری مدیران بود که حتی کار را به عوض‌کردن دقیقه نودی بازیگر برگزیده جشنواره هم رساند.
اگر در جشنواره سی‌ام محصول پرهزینه فارابی سیمرغ بهترین فیلم را می‌گرفت، در نخستین جشنواره دولت اعتدال، فیلم فاخر احمدرضا درویش برگزیده می‌شد. تغییر مدیران سینمایی از حجت‌الله ایوبی به محمدمهدی حیدریان و درنهایت حسین انتظامی هم هر یک به شکلی تأثیر خود را بر فیلم فجر گذاشتند. بهترین جشنواره‌های دهه1390، دوره‌های سی‌وچهارم و سی‌وپنجم بودند که در آنها حضور جوانان به رسمیت شناخته شد؛ سال‌هایی که فیلم فجر مقدم نسل تازه سینماگران را از طیف‌ها و گرایش‌های مختلف و متفاوت گرامی داشت؛ از سعید روستایی تا محمدحسین مهدویان که خیلی زود به نام‌های آشنایی برای مخاطبان فیلم فجر تبدیل شدند. از دل هنروتجربه هم به‌عنوان مهم‌ترین دستاورد دولت اول اعتدال، هم فیلمساز تازه‌نفس بیرون آمد و هم بخش و جایزه مستقلی که باز با تغییرات مدیریتی هنروتجربه هم دست پشتیبان و حمایتگرش را از دست داد. اگر دولت احمدی‌نژاد آخرین دوره‌های جشنواره تحت مدیریتش را پرزرق‌وبرق برگزار کرد، آخرین جشنواره دولت روحانی تبدیل به کم‌رونق‌ترین دوره تاریخ فیلم فجر شد؛ جشنواره‌ای که زیر سایه سنگین کرونا برگزار شد و تنها میزبان ۱۶ فیلم در بخش مسابقه بود و شاید اگر اصرار مدیران وقت ارشاد نبود، در همین سطح حداقلی هم امکان اجرا نمی‌یافت‌.