انقلاب صرفه‌جویی ارزی در حوزه سلامت

ایران طی 44سال اخیر، در تولید داروهای پیشرفته و نوترکیب، جزو 4کشور برتر دنیا قرار گرفته و در تولید سلول‌های بنیادی نیز جزو 3کشور اول است. بیش از 7هزار پیوند کبد در کشور انجام شده و در رتبه کاشت حلزون هم جزو 5کشور برتر دنیاست. در بانک قرنیه به‌عنوان یکی از کشورهای بسیار پیشرفته مطرح و در فهرست کشورهای اول قرار دارد. پوشش واکسیناسیون 99درصدی هم، ایران را در میان کشورهای اول دنیا قرار داده است. جایگاه علمی ایران در حوزه پزشکی (کمی و کیفی) از 101 در سال58 به 16 رسیده و نیروی انسانی‌پژوهشی هم 26برابر شده است. هیچ پزشک خارجی در ایران حضور ندارد و با خودکفایی ملی در پرورش نیروی انسانی و تجهیزات پزشکی و دارو، و بیش از 80هزار میلیارد تومان صرفه‌جویی ارزی رقم خورده است. در 2سال شیوع پاندمی کرونا هم 69پیوند موفق قلب اطفال در کشور انجام شده که رتبه اول دنیا را به ایران اختصاص داده است. این آمارها را محمد رئیس‌زاده، رئیس‌کل سازمان نظام پزشکی در نشست خبری به مناسبت ایام پیروزی انقلاب اسلامی، اعلام می‌کند. به‌گفته او، نظام شبکه و مراقبت‌های اولیه سلامت در ایران پس از پیروزی انقلاب، به‌عنوان یک الگوی موفق در دنیا مطرح است.

20سال افزایش شاخص طول عمر
شاخص طول عمر ایرانیان طی 43سال اخیر پس از پیروزی انقلاب از ۵۵سال به ۷۷سال رسیده و حتی از میانگین جهانی هم بالاتر  رفته است. رئیس‌زاده در توضیح بیشتر می‌گوید: «قبل از انقلاب، شاخص ما از میانگین جهانی پایین‌تر بود، در سال۶۷ به آمار جهانی رسیدیم و از دهه۷۰ به بعد، طول عمر در ایران از میانگین جهانی فراتر رفت. در بحث مراقبت اولیه سلامت و گسترش  نظام شبکه هم، ایران جزو الگوهای موفق در دنیاست و اکنون ۳۵هزار بهورز در بیش از ۱۹هزار روستا مستقر هستند که مراقبت های اولیه را انجام می‌دهند. این عدد قبل از انقلاب ۲۵۰۰نفر بوده است.» پوشش واکسیناسیون هم به‌گفته این مسئول، از ۲۵درصد به ۹۹درصد رسیده و در بحث هپاتیتB میانگین دسترسی به امکانات پیشگیری برای کودکان تازه متولد شده 100درصدی است و به‌دلیل همین پوشش گسترده، شاخص ابتلا به هپاتیتB در ایران از میانگین جهانی پایین‌تر است. مرگ‌ومیر نوزادان و مادران باردار هم پس از انقلاب تا ۱۰برابر کاهش یافته است.   مرگ‌ومیر نوزاد زیر یک‌ماه از ۱۰۰نفر در هر هزار تولد زنده به ۸نفر در هر هزار تولد زنده  و مرگ مادران هنگام زایمان از ۲۰۰ در هر ۱۰۰ هزار به ۲۰ در هر ۱۰۰ هزار رسیده است.

صرفه‌جویی 12هزار میلیاردی با رشد نیروی انسانی
آمار 13هزار نفری پزشکان ایرانی از اوایل انقلاب اکنون به 150هزار نفر و سرانه 4 یا 4.5پزشک به‌ازای هر ۱۰هزار نفر در سال57 اکنون به بالای ۱۵ رسیده است. جمعیت کشور تا ۲.۵برابر رشد یافته و این سرانه هم تا ۳.۵برابر بیشتر شده است. به‌گفته رئیس‌زاده، تا قبل از دهه۷۰ سالانه ۱۱هزار اعزام بیمار به خارج از کشور انجام می‌شد که هزینه هرکدام به طور میانگین، ۱۰هزار دلار بود و تا سال67 هم، نزدیک به 5هزار پزشک خارجی در ایران بودند که هرکدام ۲۵۰۰ تا 3هزار دلار حقوق می‌گرفتند اما اکنون پزشک خارجی نداریم و هیچ ‌بیماری هم به خارج اعزام نمی‌شود: «این رشد نیروی انسانی حداقل ۱۲هزار میلیارد تومان در سال، صرفه‌جویی ارزی ناشی از توسعه کمی و کیفی نیروی انسانی است. در حوزه دارو و تجهیزات پزشکی هم به‌دلیل خودکفایی در تولید ملی، مجموع صرفه‌جویی ارزی حدود ۶۰ تا ۷۰ هزار میلیارد تومان است.» او با اشاره به افزایش تخت‌های بیمارستانی هم، عنوان می‌کند: «تعداد تخت‌های بیمارستانی کشور از ۵۰ هزار به ۱۵۰ هزار تخت رسیده است. طی این مدت تعداد تخت‌های آموزشی هم به بیش از ۶۵هزار عدد رسیده و طی سال ۹۰۰میلیون خدمت بهداشتی - درمانی ارائه می‌شود که 700میلیون آن سهم بخش خصوصی است.  رئیس زاده در پاسخ به این سؤال همشهری که با وجود پیشرفت علمی برای تربیت پزشکان پس از پیروزی انقلاب، اما آمار مهاجرت‌ها به‌گونه‌ای رقم خورده که دیگر کشورها در حال بهره‌برداری از فارغ‌التحصیلان رشته‌های پزشکی هستند، بیان می‌کند: «در بحث مهاجرت پزشکان نباید بزرگ‌نمایی صورت بگیرد، چون به ضرر جامعه پزشکی خواهد بود. برخی افراد در بعضی ارگان‌ها از آمارهای اعلام شده درباره مهاجرت پزشکان، علیه ما استفاده کردند. کوچک‌نمایی هم نباید صورت بگیرد که در حوزه سلامت، خروج یک پزشک خسران و ضرر است؛ چرا که این افراد سرمایه‌هایی هستند که برای تربیت‌شان، هزینه زیادی صرف می‌شود و زمان تحصیل‌شان هم طولانی است. نکته مهم‌تر اینکه ما به تمامی این افراد نیازمندیم.» البته به‌گفته این مسئول، برخی افراد مایل به مهاجرت هستند و نمی‌توان به زور آنها را در نظام سلامت نگه‌داشت: «در این‌باره یکی از تمایلات ما ارائه خدمات بهداشتی – درمانی در کشورهایی است که کمبود نیروی پزشکی دارند. در این‌باره پزشک متخصص ایرانی می‌تواند با هماهنگی، کنترل، نظارت و برنامه‌ریزی در این کشور ارائه خدمت کند و دوباره برگردد. این امر می‌تواند به شناسایی توان پزشکی ما و جذب بیمار کمک می‌کند، اما مهاجرت مطلق مدنظر ما نیست.»