حذف رانت آبی در بودجه 1402

بازوی تحقیقاتی مجلس، پیشنهاد حذف برخی از احکام بودجه در حوزه آب را ارائه و از بروز یک خطای 10ساله در اجرای طرح‌ها و سامانه‌های نوین آبیاری در بخش کشاورزی رونمایی کرد.

آبیاری تحت‌فشار را متوقف کنید
به‌گزارش همشهری، مرکز پژوهش‌های مجلس فاش کرده:« از اوایل دهه 1۳90مراجع معتبر داخلی و خارجی نسبت به کارکرد سامانه‌های نوین آبیاری در صرفه‌جویی واقعی آب کشاورزی دچار تردید شده‌اند. زیرا توسعه این سامانه‌ها باعث افزایش مصرف آب و سطح زیرکشت و حتی تغییر الگوی کشت به سمت گیاهان پرمصرف، به‌ویژه در تولید محصولات باغی شده است. توسعه سامانه‌های آبیاری در یک دهه گذشته در عمل، مصرف آب را بالا برده است؛ در نتیجه استفاده از روش‌های نوین آبیاری در غیاب کنترل تخصیص آب، مانند نصب کنتورهای هوشمند، معمولا شرایط را بدتر خواهد کرد و سبب می‌شود تا مصرف آب بالاتر برود، سطح زیرکشت افزایش یابد و کشاورزان ترغیب شوند تا آب بیشتری را از منابع آب زیرزمینی عمیق‌تری برداشت کنند. مرکز پژوهش‌های مجلس می‌گوید: نتیجه این شیوه مدیریت منابع آب در بخش کشاورزی، باعث انحراف شده؛ حال آنکه باید کنترل دسترسی به آب، مقدم بر به کارگیری روش‌های پیشرفته آبیاری باشد.

چالش آب‌های مرزی در بودجه
8سال پس از اختصاص 8میلیارد دلار از منابع صندوق توسعه ملی برای مهار آب‌های مشترک و مرزی، حالا مرکز پژوهش‌های مجلس با تأیید جنبه‌های مثبت آن، به برخی چالش‌های این تصمیم اشاره می‌کند و می‌گوید: نسبت به بازگشت ۳0درصدی اصل و سود تسهیلات، از محل طرح‌ها تردید وجود دارد. افزون بر این، طرح مزبور با چالش‌هایی چون تغییر و تعدیل هدف‌گذاری‌ها نسبت به درخواست اولیه، رعایت نکردن کامل بودجه‌ریزی مبتنی بر عملکرد، تجهیز و نوسازی نشدن اراضی آبخیزداری، تعیین نشدن تکلیف نظام بهره‌برداران و ایجاد تشکل‌های آب‌بران، ناهماهنگی بین احداث شبکه‌های اصلی و فرعی آبیاری و زهکشی، تبعات تخصیص آب برای بخش کشاورزی و افزایش سطح زیرکشت و اثر آن بر منابع آب زیرزمینی مواجه شده است.

ماجرای سوءاستفاده آبی
موضوع دیگری که مرکز پژوهش‌های مجلس به آن ایراد گرفته و از آن می‌توان به رانت آبی اشاره کرد، تعیین تعرفه آب مصرفی در بخشی از شهرک‌های صنعتی است. این نهاد تحقیقاتی می‌گوید: براساس قانون بودجه سال 1401، تعرفه آب مصرفی کشت‌های گلخانه‌ای و کشاورزی صنعتی در شهرک‌های صنعتی، نواحی صنعتی و شهرک‌های کشاورزی به نرخ مصوب فعالیت‌های کشاورزی محاسبه می‌شود. به‌گفته بازوی تحقیقاتی مجلس، این مصوبه قانونی به عاملی برای سوءاستفاده تبدیل شده است. در بسیاری از شهرک‌های صنعتی، فعالیت‌های صنعتی با پوشش فعالیت کشاورزی و با تعرفه آب کشاورزی صورت می‌گیرد که نرخ آن تفاوت فاحشی با تعرفه آب صنعت دارد.

مکث
پیشنهاد مشخص مرکز پژوهش‌ها
  حذف اعتبار مربوط به طرح‌های آبیاری تحت فشار و نوین
  حذف اعتبار توسعه فناوری و عملیات حفاری و بهره‌برداری از آب‌های ژرف
  حذف اعتبار طرح‌های آبی مرزی گرمسیری و بازنگری در بودجه آنها
  حذف مصوبه محاسبه تعرفه آب در برخی از شهرک‌های صنعتی با تعرفه کشاورزی