روس‌ها در صدر جدول سرمایه‌گذاری خارجی در ایران

روس‌ها بزرگ‌ترین و نخستین سرمایه‌گذار خارجی در ایران شدند اما چینی‌ها برخلاف انتظار عملکرد ضعیف از خود به جای گذاشته‌اند. این را علی فکری، رئیس سازمان سرمایه‌گذاری و کمک‌های اقتصادی و فنی ایران اعلام و تأکید کرد: میزان سرمایه‌گذاری خارجی‌ها در یک سال گذشته 10.2میلیارد دلار بوده که 5.95میلیارد دلار آن مصوب شده و بقیه آن وارد کشور نشده است. به‌گفته فکری، میزان سرمایه‌گذاری روس‌ها در یک سال گذشته 2.7میلیارد دلار بوده، این سرمایه‌گذاری در 2طرح نفتی انجام شده است.

انتقاد از کارنامه چینی‌ها
معاون وزیر اقتصاد از امارات متحده عربی، ترکیه، چین و افغانستان به‌عنوان کشورهای دوم تا پنجم سرمایه‌گذاری در ایران پس از روسیه خبر داد و با انتقاد از عملکرد چینی‌ها اعلام کرد: ظرفیت سرمایه‌گذاری خارجی چین بالاتر از دیگر کشورهاست اما شخصا از میزان حضور چینی‌ها در ایران راضی نیستم. به‌گفته او، سرمایه‌گذاران چینی در مراکز لجستیک در مرزها، برای انجام ترانزیت و در پروژه‌های معدنی سرمایه‌گذاری کرده‌اند. فکری فاش کرد: مبلغ سرمایه‌گذاری چینی‌ها در حد پروژه‌های کوچک و متوسط است و عمدتا در پروژه‌هایی که به صادرات به چین مربوط می‌شود، سرمایه‌گذاری کرده‌اند. او توضیح داد: چینی‌ها از ابتدای دولت سیزدهم تا‌کنون در ۲۵‌طرح به میزان ۱۸۵‌میلیون دلار سرمایه‌گذاری کرده‌اند که ۲۱‌طرح صنعتی، 2‌طرح معدنی، یک طرح خدماتی و یک طرح کشاورزی بوده است. او با اشاره به سند همکاری ۲۵‌ساله بین ایران و چین گفت: چشم‌انداز روابط طراحی و از دی سال گذشته اجرا شده است. اخیرا نیز بخش‌های مختلف سند مورد ارزیابی قرار گرفت و چند کمیته بین 2‌کشور برگزار شد. جزئیات زمانی که پروژه‌ها به نتیجه برسد اعلام می‌شود.

سرمایه‌گذاری با برجام و بی‌برجام
این مقام دولتی درباره میزان سرمایه‌گذاری در سال‌هایی که برجام امضا شد، توضیح داد: در سال ۱۳۹۵ حدود ۱۵۳ طرح مصوب شده بود که حجم کل سرمایه‌گذاری این طرح‌ها ۱۰.۴ میلیارد دلار بوده این درحالی است که تعداد طرح‌های مصوب طی یک سال گذشته ۴۴ طرح و حجم کل آن ۱۰.۲ میلیارد دلار برآورد شده است. او افزود: تعداد طرح‌های مصوب معتبر در سال ۱۳۹۵ به‌عنوان سال نخست برجام ۷۸ طرح و حجم آن یک میلیارد و ۷۳۰ میلیون دلار بوده و در سال 1396هم تعداد طرح مصوب ۱۹۸ مورد و حجم آن ۱۰.۸ میلیارد دلار بوده است.

مشوق‌های جذب سرمایه
معاون وزیر اقتصاد درمورد مشوق‌هایی که برای سرمایه‌گذاران خارجی درنظر گرفته شده است، گفت: اصل سرمایه و خروج سود عملیاتی سرمایه‌گذار تضمین می‌شود و همچنین به سرمایه‌گذاران مجوز اقامت 3تا 5ساله داده می‌شود. فکری افزود: به هر سرمایه‌گذاری که در ایران سرمایه‌گذاری کند مجوز ورود 3خودروی خارجی گذرموقت داده می‌شود. درواقع به ازای هر ۳۰۰ هزار دلار سرمایه‌گذاری مجوز ورود یک خودرو داده می‌شود و به ازای ۹۰۰ هزار دلار سرمایه‌گذاری یا بیشتر مجوز ورود 3خودرو داده می‌شود. همچنین ممنوعیت‌های صادراتی درمورد سرمایه‌گذاری خارجی اعمال نمی‌شود.او گفت: از دیگر مشوق‌ها برای سرمایه‌گذاری خارجی این است که سود عملیاتی سرمایه‌گذاران خارجی از محل تولید را تضمین می‌کنیم و همچنین محصولات سرمایه‌گذاران خارجی از ممنوعیت‌هایی که برای صادرات کالاهای داخلی اعمال می‌شود، معاف است.

رایزنی با کشورها
معاون وزیر اقتصاد از افزایش رایزنی‌ها برای جذب سرمایه خارجی خبر داد و افزود: از ابتدای دولت سیزدهم تا‌کنون با چند کشور ازجمله مجارستان 2‌نشست کمیسیون و با کشورهای اسلواکی و بولیوی یک جلسه برگزار کرده‌ایم و به‌زودی با عراق هم جلسه‌ای برگزار می‌شود. به‌گفته فکری، رایزنی‌هایی با سرمایه‌گذاران کشورهای آلمان، ایتالیا و بوسنی انجام شده اما هنوز به نتیجه مشخص نرسیده است.
به‌گفته او، از آمریکا و اروپا هم سرمایه‌گذار خارجی داریم که به‌صورت اشخاص حقوقی فعالیت می‌کنند. معاون وزیر اقتصاد درمورد سرمایه‌گذاری کشورهای همسایه در حوزه مسکن اعلام کرد: کشورهای همسایه در حوزه مسکن سرمایه‌گذاری کرده‌اند که ناچیز بوده است البته موانعی برای ورود سرمایه‌گذار خارجی به بخش مسکن وجود دارد که درحال رفع آن هستیم.

تغییر مقصد مذاکرات
رئیس سازمان سرمایه‌گذاری و کمک‌های فنی و اقتصادی افزود: در گذشته سیاست دولت به سمت کشورهای اروپایی بود و بیشتر سفرهای رؤسای سازمان سرمایه‌گذاری به کشورهای اروپایی بود اما در این دولت رویکرد تغییر کرده و سفرهای ما برای جذب سرمایه‌گذاری خارجی به کشورهای همسایه همانند عراق، ترکیه، افغانستان، هند، چین و روسیه صورت می‌گیرد.تلاش داریم با کشورهای همسایه و هم‌سود روابط تجاری گسترش دهیم. او افزود: برخی از طرح‌های کوچک سرمایه‌گذاری خارجی در حد 200میلیون دلار توسط اتباع افغانستان در صنعت و معدن کشور انجام می‌شود، یا یک سرمایه‌گذار پاکستانی در سیستان و بلوچستان  کارخانه تولید کیسه برنج تاسیس کرده که محصولات خود را به کشور پاکستان صادر می‌کند و همچنین طرح‌های دیگر مانند بسته‌بندی، سورتینگ میوه، تولید شیشه و طرح‌های دیگر نیز با سرمایه‌هایی در حد 200هزار دلار با کمک سرمایه‌گذاران داخلی اجرا می‌شود.
فکری در پاسخ به این پرسش که سرمایه‌گذاران خارجی با توجه به تحریم‌ها چگونه سرمایه‌ها را وارد کشور می‌کنند؟ گفت: بخشی از سرمایه‌گذاری خارجی از طریق خط تولید، تجهیزات و ماشین‌آلات و بخشی نیز از طریق نقدی یا با کمک صرافی‌ها وارد کشور می‌شود و مقدار اندکی از طریق بانک‌ها منتقل می‌شود.