گزارش
بودجه فرهنگی هر دانش‌آموز؛ یک حبه قند!
هزینه‌کرد فرهنگی و تربیتی آموزش و پرورش با مأموریت‌هایش همخوانی ندارد
فاطمه عسگری‌نیا- روزنامه‌نگار
سهم وزارت آموزش و پرورش به‌عنوان بزرگ‌ترین وزارتخانه کشور از بودجه سال آینده رقمی معادل 242هزار میلیارد تومان است. این رقم 11.2درصد از بودجه عمومی دولت را شامل می‌شود. صادق ستاری‌فرد، معاون برنامه‌ریزی و توسعه منابع وزارت آموزش و پرورش با تأکید بر اینکه به هیچ عنوان از بودجه پیشنهادی راضی نیستند، گفت: این بودجه نه توجهی به مدارس دارد، نه تربیت‌محور و دانش‌آموزمحور است. به‌گفته او، وزارت آموزش و پرورش به‌عنوان بزرگ‌ترین دستگاه اجرایی کشور که امر تربیت ۱۶میلیون و ۲۰۰هزار دانش‌آموز را برعهده دارد، نیازمند نگاه ویژه سازمان بودجه در تخصیص اعتبارات مورد نیاز است.
نگاهی به بودجه 1402
ستاری ادامه می‌دهد: گرچه بودجه سال آتی وزارت آموزش و پرورش که مجموع آن به ۲۴۲ هزار میلیارد تومان می‌رسد، رشد ۲۱درصدی در مقایسه با سال قبل خود دارد، اما سهمش از بودجه عمومی دولت کاهش یافته است؛ به‌گونه‌ای که این عدد در سال ۱۴۰۰، حدود ۱۰درصد، در سال ۱۴۰۱ حدود ۱۲.۹درصد و برای سال ۱۴۰۲ به حدود ۱۱.۲درصد رسیده است. همچنین سرانه هر دانش‌آموز در امور پرورشی روزانه یک حبه قند است. اعتبارات کل فعالیت‌های پرورشی ۲۵۰میلیارد تومان بوده که با کسر اعتبارات سازمان دانش‌آموزی و اتحادیه انجمن‌های اسلامی روزانه برای دانش‌آموزان ۱۲۵تک‌تومنی است. او با اظهار تأسف از نگاه سازمان برنامه و بودجه به اعتبارات وزارت آموزش و پرورش می‌گوید: برای توسعه آموزش عادلانه در سراسر کشور نیازمند نگاه ویژه مجلس و سازمان برنامه و بودجه به وزارت آموزش و پرورش هستیم.
بودجه‌ای که کفاف نمی‌دهد
اصغر باقرزاده، معاون پرورشی و فرهنگی وزارت آموزش و پرورش هم با انتقاد از کمی بودجه معاونت پرورشی وزارت آموزش و پرورش می‌گوید: بودجه معاونت پرورشی وزارت آموزش و پرورش تنها ۲درصد از بودجه فرهنگی کشور است؛ درحالی‌که معاونت پرورشی ۲۰ درصد جامعه را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد، اما با احتساب والدین دانش‌آموزان به جرأت می‌توانیم بگوییم که ۶۰ درصد جامعه با معاونت پرورشی وزارت آموزش و پرورش در ارتباط هستند، ولی در کمترین حالت ما می‌توانیم تنها روی ۲۰درصد از افراد جامعه اثر‌گذار باشیم. او ادامه داد: بودجه معاونت پرورشی امسال ۳۵۰میلیارد تومان است که اگر تقسیم بر ۱۶میلیون دانش‌آموز در طول سال تحصیلی کنیم، روزی ۴۳تک‌تومانی می‌شود؛ یعنی یک قند می‌توانیم روزانه به هر دانش‌آموز بدهیم. اگر بودجه در سال را برای هر دانش‌آموز حساب کنیم می‌توانیم حدود ۴۳هزار تومان در سال برای هر دانش‌آموز هزینه کنیم. به‌گفته او، سهم معاونت پرورشی و فرهنگی وزارت آموزش و پرورش از مجموع اعتبارات این وزارتخانه تنها 2دهم درصد است! این در حالی است که فعالیت‌های آموزشی و تربیتی در این وزارتخانه به هیچ‌وجه جدا از هم نیستند.
کانون‌های نیمه‌تعطیل
معاونت پرورشی و فرهنگی وزارت آموزش و پرورش کشور با بیان اینکه اعتبار 360میلیارد تومانی امسال این معاونت و اعتبار 440میلیارد تومانی سال آینده به هیچ‌وجه سنخیتی با حجم مأموریت‌های این بخش ندارد، می‌گوید: «درحالی‌که 1000کانون فرهنگی و تربیتی در سراسر کشور داریم، تنها 110مورد از آنها به‌خاطر کمبود اعتبارات تجهیز هستند؛ درحالی‌که اگر این مراکز و کانون‌ها فعال بودند ما می‌توانستیم حداقل 50درصد از جمعیت 16میلیون و 100هزار نفری دانش‌آموزان کشور را در برنامه‌های شاد و مفرح و استعدادیابی این کانون‌ها دخیل کرده و فضایی شاد و پرنشاط را به جامعه ارمغان دهیم.» او معتقد است: «بخش زیادی از این کانون‌ها می‌تواند به کانون اختصاصی دختران تبدیل شوند و ویژه‌برنامه‌های فرهنگی، ورزشی، تربیتی و تفریحی دختران در آنها دنبال شود؛ آن وقت است که می‌توانیم شاهد نسلی شاداب و سرزنده از دختران دانش‌آموز باشیم». او در ادامه، با اظهار تأسف از بی‌توجهی به اختصاص بودجه کافی به معاونت پرورشی و تربیتی آموزش و پرورش، می‌گوید: «بی‌توجهی به این بخش باعث می‌شود تا ما شاهد بروز آسیب‌های اجتماعی در بین نسل دانش‌آموز باشیم؛ موضوعی که متأسفانه امروز به‌عنوان یک تهدید اساسی پیش‌روی دانش‌آموزان و سیستم آموزشی قرار دارد. واقعیتی که باید بپذیریم این است که متأسفانه تعداد زیادی از بچه‌های ما امروز تحت‌تأثیر آسیب‌های اجتماعی قرار گرفته‌اند؛ از خشونت و عدم‌تاب‌آوری گرفته تا خشونت و آزار و اذیت خانواده، اعتیاد و حتی استرس‌های شدید.»
فرصت برای پیشگیری از دست رفته
باقرزاده با بیان اینکه در خیلی از این موارد فرصت کافی برای پیشگیری را از دست داده‌ایم و باید سریعاً وارد مرحله درمان دانش‌آموزان شویم، می‌گوید: «نبود اعتبارات کافی این امکان را از ما گرفته است.» او با اشاره به اجرای طرح نماد یا همان طرح شناسایی و غربالگری دانش‌آموزان در مدارس ادامه می‌دهد: «این طرح با همکاری 14شریک اجرایی قرار بود در مدارس سراسر کشور اجرا شود. طی یک سال گذشته تنها موفق شدیم این طرح را روی یک میلیون نفر از دانش‌آموزان در 6هزار مدرسه کشور اجرا کنیم و قرار است سال آینده در 20هزار مدرسه و روی 6میلیون نفر از جمعیت دانش‌آموزی اجرا شود؛ این در حالی است که متأسفانه هیچ ردیف اعتباری ویژه‌ای برای این کار اختصاص نیافته و سال آینده هم اعتباری نخواهد داشت.» معاون پرورشی و فرهنگی وزارت آموزش و پرورش در ادامه، زنگ خطر درگیری دانش‌آموزان با آسیب‌های اجتماعی را به صدا درمی‌آورد و می‌گوید: «بی‌توجهی به تخصیص اعتبارات موردنیاز برای پیشگیری از ابتلای بچه‌ها به آسیب‌های اجتماعی در آینده هزینه‌های سنگین‌تری را برای درمان این آسیب‌ها روی دست وزارتخانه و خانواده‌ها می‌گذارد.»
به کمک‌های جدی نیازمندیم
او با بیان اینکه وزارت آموزش و پرورش به تنهایی عامل مقابله با این آسیب‌های اجتماعی و درگیری دانش‌آموزان نیست و نباید به‌تنهایی هم نسبت به رفع این آسیب‌ها اقدام کند و برای مقابله با این آسیب‌ها به کمک‌های جدی همه بخش‌ها نیازمند است، می‌گوید: «باید با اختصاص به‌موقع اعتبارات موردنیاز بستری را فراهم کنیم که بچه‌ها در سایه مراکز فرهنگی، آموزشی و تفریحی آموزش و پرورش مانند اردوگاه‌ها و کانون‌های فکری و پرورشی به تقویت استعدادهای ناب خود بپردازند؛ به جای اینکه به‌خاطر رها بودن در زمان اوقات فراغت درگیر آسیب‌های اجتماعی شوند.»
مکث
انتظاری که واقع‌بینانه نیست
به‌گفته باقرزاده، دانش‌آموزان ما امروز نیازمند تقویت هویت ملی، دینی، فرهنگی و حتی جنسیتی خود هستند و در این صورت است که می‌توان ادعا کرد در مسیر تربیت صحیح نسلی کارآمد برای آینده قدم برداشته‌ایم. او در ادامه با اشاره به سند انتظار دولت از آموزش و پرورش، می‌گوید که براساس طرح تحول، آموزش و پرورش باید سالانه 90میلیون نفر روز سفر تربیتی انجام دهد؛ یعنی همه 16میلیون نفر جمعیت دانش‌آموزی را تا پایان سال حداقل 3بار سفر درون‌شهری یک روزه و یک‌بار سفر 3روزه برون‌شهری ببرد. یک حساب سرانگشتی نشان می‌دهد برای انجام تنها سفرهای درون‌شهری به اعتباری معادل 45هزار میلیارد تومان نیاز هست! به‌گفته باقرزاده، از ابتدای سال‌جاری تا‌کنون تنها 3میلیون نفر روز سفر تربیتی در مدارس سراسر کشور انجام شده است.
