محمدصادق خیرخواه*
افزایش ایمنی و تاب‌آوری تهران مقابل خطر سیلاب، نیازمند 700کیلومتر شبکه اصلی مدیریت آب‌های سطحی است. همین حالا 534کیلومتر شبکه اصلی و بیش از 10هزار کیلومتر شبکه فرعی به‌عنوان ساختار مدیریت آب‌های سطحی در فهرست دارایی‌های زیرساختی این کلانشهر قرار دارد؛ سرمایه‌ای که حاصل پروژه‌های به ثمر نشسته طی نیم‌قرن اخیر بوده و امروزه ارزش آن فقط در بخش شبکه اصلی به بیش از 20هزار میلیارد تومان می‌رسد. بدون شک بهای آنچه طی سال‌ها در قالب تونل، کانال، لوله‌گذاری و سایر زیرساخت‌های مدیریت رواناب احداث شده است، به هیچ‌وجه با ارزش عملکردی این شبکه در زمان بارش نزولات جوی قابل مقایسه نیست، اما اشاره به این رقم 20هزار میلیاردی یادآور ضرورت و البته وظیفه خطیری است که مدیریت شهری در قبال نگهداشت این زیرساخت‌های اساسی برعهده دارد.
حالا 5دهه از زمانی که تهران از رویکردهای سنتی مواجهه با سیلاب فاصله و رویه‌ای علمی پیش گرفته، می‌گذرد. آنچه عیان است فرسودگی بخش قابل‌ملاحظه‌ای از کانال‌ها و تونل‌های زیرزمینی است که به‌عنوان نخستین زیرساخت‌های جمع‌آوری و هدایت آب‌های سطحی احداث شدند. حالا در راه دراز گذار به افزایش تاب‌آوری در زمان سیلاب، علاوه بر نیاز به توسعه شبکه مدیریت آب‌های سطحی به‌ویژه در مناطق جدید شهری که در غرب رودخانه کن شکل گرفته‌اند، ناگزیر باید اعتباراتی نیز برای نوسازی، مرمت و نگهداشت سازه‌ای شبکه موجود درنظر گرفت. تاسیسات شهری نیز که گاه در مسیر توسعه بسیاری از پروژه‌های عمرانی نقش معارض را بازی می‌کنند، در نقاط قابل‌توجهی از این شبکه که تعدادش براساس پایش‌ها و برداشت‌های انجام شده به بیش از 1200مورد می‌رسد، نیز جاخوش کرده‌اند که تهدید‌کننده امنیت و سرویس‌دهی مطلوب تاسیسات مذکور خواهد بود. حالا تمام این گزاره‌ها نمودار این واقعیت است که فاصله تهران تا تاب‌آوری مطلوب در برابر سیلاب فقط به اندازه تکمیل بخش باقیمانده شبکه نبوده و ضروری است برای رفع تمام این دغدغه‌ها که عملکرد مطلوب شبکه را تهدید می‌کنند هم چاره‌ای اندیشید.
تاب‌آوری مقابل سیلاب نزدیک، اما دشوار
*مدیرعامل سازمان مشاور فنی و مهندسی شهر تهران
در همینه زمینه :
