گزارش
سونامی نزدیک‌بینی نزدیک است
درباره یک عارضه چشمی که اگر جدی گرفته نشود 30سال بعد نیمی از ایران را درگیر می‌کند
پروانه بندپی- روزنامه‌نگار
زندگی مدرن و پیشرفت روزافزون تکنولوژی و در‌دسترس بودن آن، میزان استفاده از وسایل دیجیتال مثل موبایل، تبلت و کامپیوتر را افزایش داده و همین منشأ خیلی از مشکلات و بیماری‌ها شده است. یکی از این بیماری‌ها افزایش آمار نزدیک‌بینی در دنیا و ایران است. آنطور که آمارها می‌گویند بیش از 30درصد جمعیت کشورمان مشکل نزدیک‌بینی دارند و اگر به همین منوال پیش برویم، تا ۳۰سال آینده، ابتلای نیمی از ایرانی‌ها به این مشکل حتمی خواهد بود. همچنین نزدیک‌بینی می‌تواند در آینده به یک مشکل جهانی در حوزه سلامت تبدیل شود. در این‌باره پای صحبت‌های دکتر مهران زارعی‌قنواتی، چشم‌پزشک و فوق‌تخصص قرنیه و پیوند قرنیه از انگلستان نشسته‌ایم. اگر درباره نزدیک‌بینی کودکان و نوجوانان خود نگرانی دارید، حتما این مطلب را بخوانید.
یک مشکل جهانی
اتفاقی که در سال‌های اخیر در کل دنیا و ازجمله در ایران افتاده، شیوع نزدیک‌بینی بین کودکان است؛ مثلا حدود 90درصد کودکان سنگاپور و سایر کشورهای شرق آسیا دچار نزدیک‌بینی هستند. این مشکل در اروپا و آمریکای شمالی کمتر و در آفریقا خیلی کمتر است.
آمار ایرانی‌ها
درباره کودکان ایرانی آمار دقیقی نداریم، اما با توجه به اینکه 30درصد کودکان دنیا دچار نزدیک‌بینی هستند و سالانه هم شیوع آن بیشتر می‌شود، می‌توان نتیجه گرفت که در ایران هم 30درصد کودکان دچار این عیب انکساری چشم باشند.
عارضه‌ای که باید کنترل شود
یکی از مهم‌ترین و شایع‌ترین بیماری‌های چشمی، «عیوب انکساری چشمی» است و نزدیک‌بینی، یک عیب انکساری است که درمانی در دوران پیش از بزرگسالی ندارد و شاید تنها بتوان آن را کنترل کرد و تا حدی مانع پیشرفت آن شد، اما نزدیک‌بینی دقیقا چیست؟
دردسرهای زندگی شهری
کار نزدیک و طولانی‌مدت با ابزارهای دیجیتال، یکی از دلایل این مسئله است. زندگی شهرنشینی هم بر این موضوع بی‌تأثیر نیست، چون بچه‌ها بیشتر اوقات روز را در خانه و مدرسه هستند و در محیط‌های شهری حضور ندارند و همین، شیوع این عارضه را بیشتر می‌کند. گذشته از اینها، این بیماری جنبه ارثی نیز دارد و احتمال بروز نزدیک‌بینی در کودکانی که والدین نزدیکبین دارند، بیشتر است. پاندومی کرونا هم آمار نزدیک‌بینی را بالا برده است.
وقت تلف نکنید
نمره نزدیک‌بینی هرقدر بالاتر برود - مثلا بالاتر از نمره 6- شیوع بیماری‌های جدی چشمی را در بزرگسالی زیاد می‌کند؛ بیماری‌هایی که ما از آنها می‌ترسیم؛ از پارگی شبکیه گرفته تا ماکولا (شایع‌ترین علت کوری در جهان)، آب‌سیاه و آب‌مروارید و همچنین بیماری‌ها و مشکلات دیگر.
والدین دقت کنند
شاید برخی بگویند حالا کودک‌مان نزدیکبین شود، مشکلی نیست و عینک می‌گیریم و... . باید عرض کرد حالا جدا از مباحث دیگر، کودک به عینک وابسته و کیفیت و عملکرد بینایی‌اش مختل می‌شود و ممکن است نیازمند عمل‌های جراحی عیوب انکساری چشمی هم شود. از طرفی نگران آنیم که کودک دچار آسیب‌ها و بیماری‌هایی شود که با عمل جراحی هم نمی‌توان جلوی این عوارض را در آینده گرفت. نکته دیگر اینکه گاهی امکان عمل جراحی نیز وجود ندارد؛ پس پیشگیری قطعا بهتر است.
چند توصیه طلایی به والدین
یک توصیه کلی این است که کودکان روزانه حدود 2ساعت در محیط باز و در معرض نور طبیعی قرار بگیرند. خود نور خورشید تا حدودی اثر محافظتی از چشم‌ها دارد، اما نگاه کردن به افق دور در پیشگیری از بروز نزدیک‌بینی یا کند شدن پیشرفت آن خیلی مؤثرتر است.
البته در شهرهای بزرگ که ساختمان‌های بلند فراوان هستند، آدم‌ها افق دید وسیع ندارند و در فضای محدودی زندگی می‌کنند؛ به همین دلیل آمار نزدیک‌بینی بچه‌ها در این شهرها زیادتر است. پس لازم است قرار گرفتن در فضای باز جدی گرفته شود.
کارهای غیرضروری کودکان به‌خصوص سرگرمی و بازی‌های کامپیوتری حتما و حتما توسط والدین محدود و محدودتر شود؛ چون نزدیک‌بینی باعث افزایش اختلالات انکساری چشم خواهد شد.
انواع ورزش چشم هیچ تأثیری بر درمان نزدیک‌بینی ندارد.
راه‌های کنترل رشد نزدیک‌بینی
یکی از این روش‌ها استفاده از قطره آتروپین (Atropine) است که با غلظت‌های مختلف وجود دارد. این قطره نزدیک‌بینی را کاملا متوقف نمی‌کند، اما 30تا 50درصد سرعت پیشرفت آن را کند می‌کند.
روش دیگر، استفاده از لنزهای تماسی مخصوص کنترل نزدیک‌بینی است که در ایران خیلی متداول نیست.
استفاده از لنزهای چندکانونه تماسی هم یکی دیگر از روش‌های مؤثر بر جلوگیری از پیشرفت نزدیک‌بینی در کودکان است.
عینک‌های مخصوص کنترل نزدیک‌بینی هم در طراحی‌های مختلف وجود دارند؛ البته هزینه این عینک‌ها بالاست.
روش دیگری هم هست که طی چند سال اخیر آمده و هنوز مطالعات وسیعی روی آن صورت نگرفته و آن نگاه کردن به یک نور قرمز از یک دستگاه مخصوص است.
چطور بفهمیم کودک‌مان نزدیکبین شده؟
اگر نزدیک‌بینی فرد در طول 6ماه، نیم شماره پیشرفت کند، می‌گوییم این عارضه در او در حال پیشرفت است. سال اول مدرسه یک غربالگری چشم برای کودکان انجام می‌شود. کودکانی که در این غربالگری مشخص می‌شود مشکل نزدیک‌بینی دارند، به چشم‌پزشک ارجاع داده می‌شوند و سالانه هم باید به چشم‌پزشک مراجعه کنند، اما بچه‌ای که دید خوبی دارد، الزاما نیازی به معاینه سالانه چشم‌پزشکی ندارد.
