استاد روانشناسی

«برای قهرمانی مسی و آرژانتین می‌خواهم بهترین بازی تمام عمرم را ارائه بدهم.» این جمله امیلیانو مارتینس، دروازه‌بان تیم ملی آرژانتین پیش از فینال بود. او در کوپاآمریکای 2021هم قول داده بود نخستین جام ملی را برای مسی به ارمغان بیاورد و هر دو بار به قولش عمل کرد. شاید اگر فداکاری‌های او در کوپا (3پنالتی مقابل کلمبیا و درخشش خیره‌کننده در فینال مقابل برزیل) و جام‌جهانی (مهار 3پنالتی در 2بازی با هلند و فرانسه و گرفتن یک موقعیت طلایی در ثانیه آخر بازی با استرالیا و مهار ضربه ثانیه آخری موانی در بازی با فرانسه) نبود، مسی همچنان حسرت جام با پیراهن آرژانتین را بر دل حمل می‌کرد و مهم نبود بهترین یا یکی از دو سه بازیکن برتر تاریخ فوتبال باشد. سیو دقیقه 120+3مارتینس مقابل موانی جزو سیوهای برتر و اثرگذار تاریخ فوتبال بود. نسخه قهرمانی آرژانتین می‌توانست در همان صحنه پیچیده شود اما بدشانسی فرانسوی‌ها این بود که امیلیانو ملقب به دیبو به مسی قول قهرمانی داده بود. او سپس در ضربات پنالتی هم با جنگ‌های روانی که در آن استاد است و انگار مدرک روانشناسی از دانشگاه‌های معتبر دنیا را دارد، توانست فرانسه را شکست دهد.

10سال پشت خط

دیبو که به‌دلیل مشکلات مالی مجبور به دوری از خانواده‌اش شد و به انگلیس رفت، 10سال در آرسنال پشت خط ماند تا اینکه مصدومیت برند لنوی آلمانی برای نخستین بار به او فرصت درخشش داد. او برای آنکه ثابت کند چقدر دروازه‌بان خوب و کاملی است یک دهه صبر کرد. ۱۰سال پیش، دیبو در تیم لیگ یک انگلیس (لیگ سطح ۳ انگلیس) بازی می‌کرد. سال ۲۰۱۷ او در توییتی اعلام کرد بالاخره زمان بازی‌اش برای آرسنال فرا خواهد رسید اما در نهایت و پس از درخشش در جام حذفی با لباس آرسنال، توپچی‌ها را به مقصد استون‌ویلا ترک کرد. او کمتر از 2سال پیش برای نخستین بار برای تیم ملی کشورش به میدان رفت و حالا یکی از پررنگ‌ترین نقش‌ها در قهرمانی آلبی‌سلسته را دارد.

تکنیک‌های استادانه

آرژانتین در جام‌های جهانی دروازه‌بان‌های بزرگی داشته؛ اوبالدو فیلول، نری پمپیدو و سرخیو گویکوچه‌آ و حالا امیلیانو مارتینس. دیبو در ضربات پنالتی تکنیک‌هایی را به اجرا درآورد که می‌تواند در آکادمی‌های فوتبال و دانشگاه‌ها تدریس شود. قهرمان آلبی‌سلسته پیش از آغاز ضربات پنالتی به محض رسیدن لوریس به سمت او رفت و با دروازه‌بان فرانسوی دست داد. او همین کار را با امباپه تکرار کرد. او با ارائه چهره‌ای مهربان و صمیمی از خودش به دروازه‌بان و پنالتی‌زن حریف، می‌خواست گارد آنها را پایین بیاورد. شاید اگر برایشان خط و نشان می‌کشید، آنها بیشتر برای درخشش تحریک می‌شدند. وقتی امباپه برای زدن پنالتی اول آماده می‌شد، مارتینس جلو رفت و از داور خواست محل قرار گرفتن توپ را بررسی کند که این هم یک کار روانی برای پرت کردن حواس پنالتی‌زن بود. هنگام پنالتی کینگزلی کومان، دروازه‌بان آرژانتین اصرار بیشتری به داور داشت تا محل قرار گرفتن توپ را چک کند. او اگر چیزی هم نگوید داور بنا به وظیفه خودش چک می‌کند و کمک‌داور ویدئویی هم حواسش هست اما این یک ترفند برای پرت کردن حواس زننده پنالتی است که گاهی جواب می‌دهد؛ مثل همین پنالتی کومان که خراب شد. او پس از هدر رفتن هر پنالتی حریف شادی می‌کند که بین دروازه‌بان‌ها چندان مرسوم نیست. او با این کار روی بازیکنان حریف و خودی تأثیر منفی و مثبت می‌گذارد. زمانی هم که قرار بود شوامنی پنالتی بزند، سنگربان آرژانتین چند رفتار عجیب داشت. او ابتدا درحالی‌که توپ را به‌دست گرفته بود، قدم‌زنان از نقطه پنالتی دور شد و به‌گونه‌ای رفتار کرد که انگار توپ مال او است. درحالی‌که داور و شوامنی منتظر ایستاده‌ بودند، مارتینس که انگار عجله‌ای نداشت، به هواداران آرژانتینی اشاره کرد تا سر و صدای بیشتری به‌پا کنند. دروازه‌بان آرژانتین سپس به جای اینکه توپ را به شوامنی بدهد آن را به جایی دیگر پرتاب کرد تا بازیکن فرانسه مجبور شود دنبال توپ برود و آن را از زمین بردارد. این یک بی‌احترامی آشکار و واضح به بازیکن فرانسه بود اما داورهیچ واکنشی نشان نداد. این صحنه به همه ثابت کرد که رئیس کیست. وقتی شوامنی آماده شد که ضربه را بزند، مارتینس به او پوزخند زد؛ این پنالتی فرانسه هم از دست رفت.
سر پنالتی پاردس نوبت به کارهای روحی و روانی مارتینس روی هوگو لوریس، دروازه‌بان حریف بود. او برای آنکه لوریس زودتر توپ را برندارد و کارهایی را که خودش برای تخریب روحیه بازیکنان فرانسه انجام داده، ندهد، توپ را برداشت و در اختیار پاردس قرار داد. سر صحنه پنالتی چهارم فرانسه هم وانمود کرد با یکی از مربیان در کنار زمین در حال صحبت است و سپس به موانی رو کرد و گفت: «من تماشایت کرده‌ام.»

دستکش طلایی

امیلیانو مارتینس دوران حرفه‌ای خود را از ۱۸سالگی با آرسنال آغاز کرد و به‌صورت پیاپی ۶بار به تیم‌های آکسفورد، شفیلد ونزدی، روترهام یونایتد، ولورهمپتون، ختافه و ردینگ قرض داده شد و ۱۰سال طول کشید تا برای تیم نخست به میدان برود. حالا این آرسنال است که او را از دست داده و دیبو، نخستین گلر از آمریکای جنوبی است که به دستکش طلایی جام‌جهانی رسیده. از زمان اهدای جایزه دستکش طلایی (بهترین دروازه‌بان) جام‌جهانی، همواره یک اروپایی برنده آن بوده؛ ۱۹۹۴ میشل پرودوم، ۱۹۹۸ فابین بارتز، ۲۰۰۲ اولیور کان، ۲۰۰۶ جان‌لوییجی بوفون، ۲۰۱۰ ایکر کاسیاس، ۲۰۱۴ مانوئل نویر، ۲۰۱۸ تیبو کورتوا، ۲۰۲۲ امیلیانو مارتینس. البته برخی سایت‌های معتبر لیواکوویچ، دروازه‌بان کرواسی را که در 2ضیافت پنالتی تیم کشورش را از سد ژاپن و برزیل عبور داد، در تیم منتخب قرار داده‌اند اما مهم این است که دستکش طلایی به کسی که شایسته‌تر بوده رسیده؛ دروازه‌بانی که دقیقه 120+3آن توپ را از موانی گرفت و کسی که پنالتی‌های بازی با هلند و فرانسه را مهار کرد.

در هر خانه لازم است
شاید هر انسانی در زندگی به یک امیلیانو مارتینس نیاز داشته باشد؛ کسی که حاضر باشد برای آدم به هر فداکاری دست بزند و هر وقت غصه‌دار شدی به تو بگوید «غمت نباشد؛ درستش می‌کنم».

روبان شانس
۴سال قبل و در جریان جام‌جهانی ۲۰۱۸، یکی از خبرنگاران آرژانتینی روبانی را با این توضیح به مسی تحویل داد: «لئو، مادرم می‌گوید که این روبان برای تو خوش‌شانسی به همراه دارد.» مسی در آخرین بازی دور گروهی آن رقابت‌ها این روبان را به پا بست و مقابل نیجریه موفق به گلزنی شد. در طول این ۴سال، این روبان به دیبالا، لائوتارو و حتی کوتینیو و برخی دیگر از بازیکنان آرژانتین و بارسلونا داده شد. در فینال جام‌جهانی تصور می‌کنید روبان قرمز در اختیار کدام بازیکن بود؟ درست حدس زدید؛ امیلیانو مارتینس.