چه کسی درباره اینترنت حرف بزند؟

کسب‌وکارهای اینترنتی در انتظار مشخص شدن وضعیت اینستاگرام و واتساپ هستند. اظهارات اخیر جواد نیک‌بین، نماینده کاشمر در مجلس در مورد ورود اینستاگرام و واتساپ به ایران، همانطور که نخستین اظهارنظر در این مورد نبوده به‌احتمال زیاد، آخرین هم نخواهد بود. پیش از این علی‌اصغر عنابستانی، نماینده سبزوار هم در سخنانی مشابه، ادعا کرده بود که اینستاگرام به ما پیام داده که شرایط شما چیست؟ اما زمان زیادی از این اظهارات نمی‌گذرد که تکذیب متولیان اینترنت، آب پاکی را روی دست کسب‌وکارهای مجازی و کاربران می‌ریزد. مرکز ملی فضای مجازی و وزارت ارتباطات به‌عنوان متولیان اصلی حوزه اینترنت بارها اعلام کرده‌اند که تلاش خود را برای رفع محدودیت‌ها انجام می‌دهند و نمونه آخر آن نامه مرکز ملی فضای مجازی به شرکت متا بود. وزارت ارتباطات هم عنوان کرده که پیگیر رفع فیلتر از اینستاگرام و واتساپ است و با آرام شدن فضا این محدودیت‌ها رفع می‌شود. این در حالی است که برخی کارشناسان صلاحیت اظهارنظر در مورد فیلتر و رفع فیلتر را در شرایط فعلی مختص شورای‌عالی امنیت ملی می‌دانند.

متولی رفع فیلتر

رضا الفت‌نسب، عضو هیأت‌مدیره اتحادیه کسب‌وکارهای مجازی در گفت‌وگو با همشهری، متولی اظهارنظر در مورد رفع فیلتر از پلتفرم‌های فیلترشده را دبیر شورای‌عالی امنیت ملی می‌داند.
الفت‌نسب در توضیح سخنان خود می‌گوید: «از آنجا که موضوع امنیتی است، شورای‌عالی امنیت ملی در مورد فیلتر یا رفع فیلتر این پلتفرم‌ها تصمیم می‌گیرد.»او همچنین به سخنان رئیس‌جمهور اشاره و یادآوری می‌کند که وقتی رئیس‌جمهور می‌گوید: «حتما بدانید با شرایط امن، وضعیت متفاوت خواهد بود» پس متولی اظهارنظر در این مورد شورای‌عالی امنیت کشور است.
او با اشاره به رد سخنان جواد نیک‌بین، نماینده کاشمر از سوی وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات، علت این‌گونه اظهارنظرها را به نوعی آزمایش افکار عمومی می‌داند تا واکنش‌ها را بسنجند. عضو هیأت‌مدیره اتحادیه کسب‌وکارهای مجازی با اشاره به اینکه از طریق واکنش‌ها می‌توان دریافت که آیا هنوز کسی پیگیر رفع فیلتر از پلتفرم‌ها هست یا نه، می‌گوید: «اگرچه استفاده از اینستاگرام و فروش از طریق این پلتفرم کاهش یافته، اما به هر حال مردم با هر زحمتی که شده در اینستاگرام حضور دارند.» عضو هیأت‌مدیره اتحادیه کسب‌وکارهای مجازی با این حال، احتمال وجود مطلع بودن نمایندگان اظهارنظر‌کننده را رد نمی‌کند و بعید می‌داند که یک نماینده مجلس بدون اطلاع سخن بگوید.

جذابیت حرف زدن از رفع فیلتر

از آنجا که رفع فیلتر پلتفرم‌ها یکی از مطالبات اصلی کسب‌وکارهای اینترنتی و کاربران است، بسیاری از مسئولان، چه ایجابی و چه سلبی، علاقه‌مند به صحبت در این مورد هستند. پس از وعده پیگیری برای رفع فیلتر در جمع دانشجویان از سوی بعضی نمایندگان مجلس ازجمله احمد نادری، نماینده تهران، حالا نوبت نمایندگان 2شهر استان خراسان رضوی بود که به فاصله کمتر از یک‌ماه در مورد پلتفرم‌های محبوب کسب‌وکارها و کاربران اظهارنظر کنند. جواد نیک‌بین، نماینده کاشمر به‌تازگی در گفت‌وگو با رسانه‌ها اعلام کرده است: «طبق گزارش‌هایی که داده شده احتمال زیاد اینستاگرام و واتساپ به ایران می‌آیند و تا جایی که مطلع هستم به اجمال شرایط ایران را قبول کردند.»
این در حالی است که نماینده کاشمر در مورد منبع «گزارش‌های داده شده» و اطلاعات خود سخنی نگفته است؛ به همین‌خاطر، همشهری برای اطلاع از جزئیات این موضوع، طی تماس با او خواستار بیان جزئیات چنین ادعایی شد، اما نیک‌بین با تأکید بر اینکه «اصلا برای مصاحبه وقت ندارم» در برابر اصرار خبرنگار، زمان مصاحبه را به ساعت 11 تا 12شب موکول و بلافاصله تماس را قطع کرد.

پیام ارسال‌شده از اینستاگرام

علی‌اصغر عنابستانی، نماینده سبزوار هم در روزهای پایانی آبان‌ماه گذشته ادعاهایی با محتوای مشابه سخنان هم‌استانی خود، مطرح کرد که این صحبت‌ها هم تکذیب شد. عنابستانی در گفت‌وگو با یکی از رسانه‌ها چنین می‌گوید: «وقتی اینستاگرام ۵۰درصد از پهنای باند کشور را می‌بلعد باید چارچوب ما را بپذیرد و مطمئن باشید آن موقع، خودش را با ما وفق می‌دهد. اکنون که اینستاگرام در ایران فیلتر شده، آنها برای ما پیام فرستاده‌اند که شرایط شما چیست؟»
او با تأکید بر اینکه «دوستان در وزارت ارتباطات و شورای‌عالی امنیت ملی در حال بررسی موضوع هستند» ادامه می‌دهد: «ما حتی خواهان دفاع از پلتفرم‌ها در برابر کسانی هستیم که می‌خواهند خلاف قانون عمل کنند؛ مثلا یک قاضی در گوشه‌ای از کشور یکباره تلگرام را فیلتر می‌کند، بعد همه می‌گویند کی بود کی بود ما نبودیم. سپس آن قاضی، در ماجرایی مجرم و دستگیر می‌شود، اما باز تلگرام فیلتر است؛ یعنی ما با قانونگذاری می‌توانیم همه طرف‌های ماجرا را پاسخگو کنیم.»

تکذیب ادعاها

اما تکذیب چنین اظهاراتی زمان زیادی نمی‌برد و وزارت ارتباطات بلافاصله واکنش نشان می‌دهد. روابط‌عمومی وزارت ارتباطات عنوان می‌کند که این وزارتخانه در جریان صحبت عنابستانی نیست: «آقای عنابستانی خودشان اظهارنظری کرده‌اند و ربطی به ما ندارد. خودشان باید بگویند آیا این نامه را به ایشان داده‌اند و ایشان نامه‌نگاری کرده‌اند؟ وزارت ارتباطات از این ماجرا خبری ندارد.»
روابط‌عمومی این وزارتخانه همچنین در واکنش به این پرسش که عنابستانی گفته وزارت ارتباطات در حال پیگیری است، پاسخ می‌دهد: «شاید خودشان دارند پیگیری می‌کنند.»
این در حالی است که روز گذشته وزیر ارتباطات هم سخنان نیک‌بین را تکذیب می‌کند. عیسی زارع‌پور در حاشیه جلسه هیأت دولت در واکنش به سخنان این نماینده مجلس گفت: «ما چنین خبری نداریم و چیزی به ما واصل نشده است. صحبتی که این روزها از سوی یکی از نمایندگان مجلس مطرح شده بود، ظاهرا حدس و گمان است.»