شهر زنان در گلاسکو
مهتاب خسروشاهی
زنها قرار است در قلب همه برنامهریزیهای شهری قرار گیرند! این آخرین بیانیه شورای شهر گلاسکو است که 27اکتبر 2022میلادی به تصویب رسیده و اکنون اعلام شده است. بنابراین گلاسکو نخستین شهر در کشور بریتانیا خواهد بود که برای هر تصمیمگیری، برنامهریزی، ساختوساز و... از زنان متخصص در آن حوزه کمک خواهد گرفت.
اعضای شورای شهر گلاسکو و جمعی از معماران این شهر عقیده دارند تاکنون همه آنچه در این شهر و شهرهای دیگر در جهان طراحی، برنامهریزی و ساخته شده، از نگاه و نیاز مردانه نشأت گرفته و به همین دلیل نیازهای زنان آنطور که باید، مورد توجه قرار نگرفته است. در واقع شهرهایی که در آن زندگی میکنیم اگرچه با هویت جنسی، پیشینه، قومیت و سن تاحدی مطابقت دارند؛ اما اکثر آنها به نیازهای همهجانبه همه مردم ساکن در آن شهر توجه نداشتهاند. برای مثال در شهرسازی به نیازهای مردان، نوجوانان، افراد سالخورده بهویژه متعلق به طبقات مختلف اجتماع و افراد دارای معلولیت جسمی به یک نسبت توجه نشده است. بنابراین حضور زنان و نظرسنجی از آنها میتواند این ایراد مهم در شهرسازی را برطرف کند.
شهر جدید که آن را شهر «فمینیستی» نامگذاری کردهاند، شهری است که سازهها و امکانات آن برای همه افراد جامعه احساس آرامش و امنیت را به همراه دارد. همه افراد از امکان دسترسی به خدمات برخوردار بوده و کسی بهدلیل معلولیت یا دیگر تفاوتهای فیزیکی از خدمات محروم نخواهد بود. ویژگیهای اصلی این شهر در، ایجاد مسیر پیادهروی امن، امکان دسترسی آسان و سریع به خدمات مختلف، فضای عمومی امن، زمین سبز و بازی تعریف شده است.
بهعقیده اعضای شورای شهر گلاسکو، فراهم کردن و گسترش فضاهایی مانند فضای سبز، امکان حضور زنان و همه افراد را فراهم کرده و زمینه بحث و تبادل نظر بین افراد در ردههای سنی مختلف با نیازهای مختلف را نیز فراهم میکند. بنابراین حتی امکان انتخاب افراد همکار در این پروژه و انتخاب نمایندگان منتخب از بین زنان برای رسیدگی به امور شهری هر منطقه نیز آسانتر خواهد شد.
بروس، یکی از اعضای شورای شهر گلاسکو میگوید:«کار را با جمعآوری پیشنهادها و نیازسنجی آغاز کردهایم. بخشی از این پیشنهادها شامل افزایش میزان چراغ در پارکها برای امنیت بیشتر زنان است. احداث مسیر عبور برای معلولان در بخشیهایی از شهر، پارک یا دیگر فضاهای شهری از دیگر نیازهایی است که درباره آنها درخواست شده است.» او ادامه میدهد: «افزایش امنیت در وسایل حملونقل عمومی، افزایش تعداد توالتهای عمومی در سطح شهر، مناسبسازی فضای شهری برای افراد کم یا ناتوان جسمی با استفاده از ریلهای مناسب، رمپ و آسانسور در نقاط مختلف شهر بهویژه بخشهای خدماتی مانند بانک، سوپرها، مراکز خرید، فضاهای عمومی و... از دیگر موارد است.»
نیازهای بیان شده توسط زنان با توجه به حضور بیشتر آنها در فضاهای شهری، میتواند بسیاری از نقصهای فضاسازی شهری را برطرف کند. دراقع ریزبینی، از ویژگیهای پیشنهادهاست. برای مثال در شهر وین -پایتخت اتریش- فضاسازی شهری به شکلی است که امکان عبور والدین همراه با کالسکه کودک - همچنین برای کاربران صندلی چرخدار- به مادران اجازه میدهد تا بدون نگرانی از کاهش سرعت دیگر عابران و سدمعبر، با کالسکه فرزند خود در فضای شهری حرکت کنند. بنابراین یکی از پیشنهادها، ساخت این مسیرها در شهر گلاسکو است. افزایش مسیرهای دوچرخهسواری و ایمنسازی این مسیرها از دیگر پیشنهادهای جمعآوری شده درنظرسنجیهاست.
«زنانهسازی شهری» قرار است در شهرهای دیگر اروپا مانند بارسلونا و دیگر شهرهای اسپانیا، اومئو و سوئد به مرحله اجرا درآید. با تصویب قانون ارائه رایگان همه محصولات بهداشتی مورد استفاده زنان در دوره عادت ماهانه از تابستان سالجاری (2022میلادی)، اسکاتلند، نخستین چراغ سبز اروپا برای زنانهسازی شهری را روشن کرد.