چه خطراتی شب‌زنده‌داران را تهدید می‌کند؟

یکتا فراهانی

بعضی افراد طرفدار زودخوابیدن هنگام شب و به همان نسبت هم زود بیدارشدن هنگام صبح هستند. درحالی‌که عده‌ای دیگر برعکس دوست دارند شب‌ها تا دیر وقت بیدار بمانند. به همین‌خاطر نیز اغلب صبح‌ها هم خواب‌آلود هستند. در واقع سیستم شبانه‌روزی افراد با هم متفاوت است. اما برای برخورداری از سلامت بیشتر باید حتماً از خواب کافی برخوردار بود.
خواب و استراحت موضوع بسیار مهمی است که می‌تواند در میزان کارایی و حتی تصمیم‌گیری‌های مهم زندگی افراد مؤثر باشد. بنابراین توجه به بهره‌بردن کامل از آن بسیار مهم است.فارغ از اینکه دوست داشته باشید نظاره‌گر شب باشید و بنشینید و ستاره‌های نیمه‌شب را بشمارید یا شب‌ها خوب بخوابید و هنگام صبح برای شروع فعالیت خود احساس انرژی و نشاط کافی داشته باشید باید میزان استراحت و خواب شما کافی باشد. ضمن آنکه کم‌خوابی سلامت را تهدید می‌کند و تمرکز را پایین می‌آورد و حتی می‌تواند باعث بروز بیماری‌های مختلف شود و به سیستم ایمنی بدن نیز آسیب بزند. البته همه جغدان شب هم محکوم به داشتن مشکلات سلامتی نیستند. چون بدن توانایی آن را دارد تا بعد از مدتی ما را با جهان خارج سازگار کند. اما نمی‌تواند نیاز ما را به خواب شبانه از بین ببرد. موضوع مهم دیگر آن است که شب‌زنده‌دارها برای حضور در دنیایی که معمولاً در آن کار و فعالیت با آغاز روز شروع می‌شود باید راهکارهایی داشته باشند که بتوانند با چنین دنیایی هماهنگ شوند.
بیدار ماندن زیاد هنگام شب و عادت کردن به شب‌زنده‌داری می‌تواند افراد را در معرض خطر افزایش وزن قرار دهد. مطالعات نشان می‌دهند افرادی که دیر می‌خوابند بعدازظهرها بیشتر غذا می‌خورند. ضمن آنکه تمایل بیشتری به مصرف انواع فست‌فود دارند و دوست ندارند زیاد از میوه و سبزی استفاده کنند. ضمن آنکه شب زنده‌دارها تمایل بیشتری به نوشیدن نوشابه‌های پرکالری دارند و در وعده شام هم کالری بیشتری مصرف می‌کنند بنابراین شاخص توده بدنی بیشتری نیز خواهند داشت. بنابراین می‌توان نتیجه گرفت بین چرخه زمانی خواب و بیداری، رفتار تغذیه‌ای و شاخص توده بدنی ارتباط مستقیمی وجود دارد.
برای برخورداری از خواب کافی شبانه راهکارهایی وجود دارد. یکی از مهم‌ترین کارها آن است که سعی کنیم هر روز در زمان و ساعت مشخصی از خواب بیدار شویم. نور خورشید ذهن را فعال می‌کند و هر روز در همان ساعت از صبح، ساعت بیولوژیکی بدن تنظیم می‌شود. به علاوه سعی کنید فقط زمانی که خسته و خواب‌آلود هستید به رختخواب بروید. توجه داشته باشید هنگام بیداری هم زیاد در رختخواب نمانید. چون بخشی از مغز، رختخواب را با بیداری سازگار می‌کند، در این صورت دیگر در رختخواب خوابتان نمی‌برد. شب هنگام نیز برای به خواب رفتن به‌خود فرصت بدهید و نگران نباشید که چرا زود خواب‌تان نمی‌برد. در واقع بدن به زمانی نیاز دارد تا از حالت پر انرژی و فعال بودن روز به حالت خواب‌آلودگی شبانه برسد.