گزارش
احداث آرامستان در شرق تهران
مدیرعامل سازمان بهشت‌زهرا س در گفت‌وگو با همشهری برنامه‌های پیش‌بینی‌شده این آرامستان را تشریح کرد
زینب زینال‌زاده-روزنامه‌نگار
طی ماه‌های اخیر قیمت مسکن افزایش چشمگیری داشته است؛ به‌طوری‌که در برخی از مناطق خانه‌ها بیش از متری 100میلیون تومان معامله شدند. این روزها تأمین مسکن به بزرگ‌ترین دغدغه مردم تبدیل شده و براساس آمارهای وزارت راه‌وشهرسازی تهیه مسکن در سبد درآمدی خانواده‌ها سهم بیش از 60درصدی دارد، اما موضوع گرانی مسکن فقط به اینجا ختم نمی‌شود؛ چراکه پای گرانی مسکن به بهشت‌زهرا(س) هم کشیده شده و این روزها اموات هم دغدغه مسکن دارند. فارغ از قیمت مزارها در قطعات مختلف؛ وجود دلالان و بازار سیاه، سبب ایجاد نوسان قیمت خانه‌های ابدی در این شهر شده است؛ به همین دلیل مسئولان سازمان بهشت‌زهرا(س) تصمیم دارند با اجرایی کردن پیش‌فروش (رزرو) مزارها البته با شرایط خاص، از یک‌سو تعادلی بین قیمت قبرها ایجاد کنند و دغدغه مردم را کاهش دهند و از سوی دیگر دست دلالان را از تصرف مزارها و فروش آنها به قیمت‌های نجومی کوتاه کنند. برای بهبود وضعیت این آرامستان و البته نزدیک شدن آن به تکمیل ظرفیت و ایجاد آرامستان‌های جدید برای تهران و ارائه خدمات مطلوب‌تر به زائران اهل قبور برنامه‌هایی پیش‌بینی‌شده که محمدجواد تاجیک، مدیرعامل سازمان بهشت‌زهرا(س) در گفت‌وگو با همشهری آنها را تشریح کرده است.
گفته می‌شود ظرفیت بهشت‌زهرا(س) سال1405 تکمیل می‌شود. آیا این موضوع را تأیید می‌کنید؟
به‌هرحال این یک پیش‌بینی است و اگر شرایط بحرانی مانند کرونا به‌وجود نیاید تا سال 1408 هم ظرفیت پذیرش متوفی در بهشت‌زهرا(س) وجود خواهد داشت، اما در شرایط بحرانی چه‌بسا زودتر از سال 1405 به تکمیل‌شدن ظرفیت این آرامستان برسیم.
با تکمیل‌شدن ظرفیت آرامستان، تدفین در آن صورت نمی‌گیرد؟
تکمیل‌شدن ظرفیت بهشت‌زهرا(س) به این معناست که دیگر مزار جدیدی برای اموات ایجاد نمی‌شود؛ چون فضا وجود ندارد، اما همچنان تدفین در مزارهای قدیمی که به بستگان درجه یک واگذار می‌شود یا مزارهای رزرو شده در سال‌های اخیر، انجام می‌شود.
قرار بود آرامستان‌های جدیدی در تهران ایجاد شود. آیا پیگیری این موضوع را در دستور کار دارید؟
در ادوار گذشته مکان‌هایی برای ایجاد آرامستان‌های جدید در تهران شناسایی و مطالعاتی انجام شده که در این دوره مسیر شروع شده را طی می‌کنیم و تلاش داریم در کوتاه‌مدت حداقل در 2نقطه از تهران (محدوده‌های غرب و شرق) آرامستان‌های جدید ایجاد کنیم. مکان‌هایی شناسایی شده‌اند، اما هنوز با مالکان اراضی به توافق و جمع‌بندی نهایی نرسیده‌ایم.
گویا زمین آرامستان جدید در شرق تهران را هم تملک کرده و نامش هم انتخاب شده است؟ این زمین دقیقا کجاست؟
(با خنده) دوستان رسانه‌ای خیلی به این موضوع اصرار دارند، اما باید کمی با توجه به ملاحظات صبر کرد. فقط در همین حد بگویم که زمین آرامستان شرق تهران تملک شده و نامش هم قرار است «بهشت‌رضا» باشد. شاید بد نباشد این را هم بدانید که تمام آرامستان‌های جدید خارج از بافت مسکونی شهر احداث می‌شوند، ولی در عین حال شاخص‌هایی مانند دسترسی و همچنین زیرساخت‌های لازم در آنها لحاظ شده است.
این روزها قیمت‌های متفاوت و گاهی نجومی از مزارهای بهشت‌زهرا(س) در شبکه‌های اجتماعی و... منتشر می‌شود و مردم از این بابت دغدغه دارند. چه برنامه‌ای برای کاهش این دغدغه‌ها دارید؟
قیمت مزارهای بهشت‌زهرا(س) براساس مصوبه شورای شهر تهران تعیین شده است و باتوجه به شرایط اقتصادی دغدغه مردم بحق است و در دوره جدید برای کاهش چنین مواردی 3هدف‌گذاری انجام داده‌ایم؛ ابتدا قصد داریم موضوع ساماندهی قیمت‌گذاری نرخ مزار در تمام آرامستان‌های تهران را پیگیری کنیم تا شاهد یکپارچگی یا حداقل تفاوت اندکی در نرخ مزارها باشیم. مورد دیگر ایجاد آرامستان‌های جدید برای تسهیل دسترسی مردم به این مکان‌هاست و در نهایت هم تصمیم داریم خریدوفروش مزار را از بازار دلالی و بازار سیاه خارج کنیم.
پس می‌پذیرید که خانه‌های ابدی در بازار سیاه معامله می‌شوند؟
نمی‌توان این موضوع را نادیده گرفت، اما به شکلی که درگذشته مزارها در بازار سیاه خریدوفروش می‌شدند، وجود ندارد. باید پذیرفت که بهشت‌زهرا(س) به‌مثابه یک شهر است و قطعاً از مشکلات شهری نمی‌تواند به‌دور باشد. به‌طور مثال ترافیک در این آرامستان به‌ویژه در روزهای پایان هفته به یک معضل تبدیل شده که به‌نوعی گلایه‌مندی شهروندان را به همراه دارد. پراکندگی مزار عزیزان سفر کرده، باعث می‌شود زائران اهل قبور مدت‌ها در ترافیک بمانند و به همین دلیل تقاضای خرید مزار (پیش‌خرید یا رزرو) در قطعات متوفیان خود را دارند. همین موضوع در ادوار گذشته زمینه فعالیت دلالان و ایجاد بازار سیاه را فراهم کرده، اما در این دوره با پیش‌بینی چند شرط این معضل حل شده است.
خریداران برای پیش‌خرید (رزرو) مزار چه شرایطی باید داشته باشند؟
این شرایط برای جلوگیری از ایجاد بازار سیاه خریدوفروش مزار پیش‌بینی‌شده است؛ اول، وجود مزار یکی از بستگان درجه یک فرد متقاضی در قطعه موردنظر است. دوم، مزارهای پیش‌فروش شده قابل‌واگذاری به غیر نیستند، اما بستگان نسبی و سببی (پدر و مادر، همسر و فرزند) می‌توانند از آن بهره‌برداری کنند. سوم، مزار به قیمت روز فروخته می‌شود، اما در قرارداد هزینه نگهداشت آن تا زمان بهره‌برداری قید و باید پرداخت شود.
رزرو مزارها از چه زمانی شروع می‌شود و آیا این امکان در تمام قطعات فراهم است؟
امکان رزرو یا پیش‌خرید مزار در تمام قطعات وجود دارد. نکته مهم این است که از تمام ظرفیت برای رزرو استفاده نمی‌کنیم و حدود 30درصد مزارها را برای دفن روز نگهداری خواهیم کرد؛ چراکه امکان دارد برخی از شهروندان متوجه پیش‌فروش مزارها نشوند یا توانایی مالی رزرو را نداشته باشند. مزارهای پیش‌فروش شده همه 3طبقه هستند و در 3ناحیه بهشت‌زهرا(س) (ناحیه یک، قطعات قدیمی، ناحیه 2قطعاتی که در 20سال اخیر ایجاد شده‌اند و ناحیه 3 قطعاتی که در 10سال اخیر ایجاد شده‌اند) قیمت‌ها متفاوت است و در لایحه نرخ‌گذاری سال آینده حتماً رقم نرخ پیش‌فروش بیشتر از نرخ روز خواهد بود.
برنامه‌ای برای ساماندهی معضلات اجتماعی بهشت‌زهرا(س) دارید؟
معضلات اجتماعی این آرامستان شامل حضور افراد متکدی، معتادان، کودکان کار و خیابان و... است. دسته‌ای از آنها اتباع هستند که براساس دستور فرمانده نیروی انتظامی تهران قرار است پلیس اتباع خارجی به موضوع رسیدگی کند. دسته دیگر متکدیان هستند که جمع‌آوری آنها در دستورکار نیروهای انتظامی قرار گرفته و دسته بعدی هم معتادان هستند که با افتتاح مرکز خدمات اجتماعی سعی داریم این موضوع را مدیریت کنیم.
پل ارتباطی مردم با مسئولان بهشت‌زهرا(س) چیست؟
قطعاً شهروندانی که برای زیارت اهل قبور به این آرامستان مراجعه می‌کنند در حوزه خدمات شهری، مسائل اجتماعی، ترافیک و... مطالبات و نکاتی دارند که نیاز است توسط مسئولان سازمان شنیده شود؛ بنابراین می‌توانند با سامانه 137 تماس بگیرند و موارد را گزارش کنند.
مکث
اهم برنامه‌های سازمان بهشت‌زهرا س
ایجاد گرمخانه: براساس توافقات انجام شده با تولیت حرم امام (ره) قرار است با مشارکت سازمان رفاه، خدمات و مشارکت‌های اجتماعی شهرداری تهران، گرمخانه و مرکز نگهداری و بازپروری معتادان در اراضی شمالی حرم امام(ره) ساخته شود.
انتشار ماهنامه همشهری بهشت: برای انتشار این ماهنامه مذاکرات اولیه با مسئولان روزنامه همشهری انجام شده و قرار است در آن موضوعات مربوط به آرامستان بهشت‌زهرا(س) و سایر آرامستان‌های تهران، اطلاعات مربوط به مزار شهدای گمنام و... منتشر و در دسترس عمومی قرار گیرد.
ایجاد مجتمع انتظامی و امنیتی: با استقرار و حضور افسران انتظامی، تیم‌های مراقبتی و حفاظتی، افزایش دوربین‌های نظارتی و... امنیت بهشت‌زهرا(س) افزایش می‌یابد و راه‌اندازی مجتمع امنیتی و انتظامی هم اقدامی دیگری است که در دستور کار سازمان بهشت‌زهرا(س) قرار دارد و ناجا هم با این موضوع موافقت کرده و فضای مناسبی هم نزدیک متروی حرم امام(ره) شناسایی شده است.
جلب مشارکت مردم: سازمان بهشت‌زهرا(س) قصد دارد با استفاده از ظرفیت گروه‌های کوچک محلی، بسیجی، مسجدی و... امور مربوط به نگهداشت و اجرای برنامه‌های فرهنگی و... در بلوک‌های مختلف گلزار شهدا را به مردم واگذار کند.
کاهش ارتفاع و طول سنگ مزارها: تردد شهروندان در قطعات به‌دلیل ارتفاع و طول غیراستاندارد مزارها سخت و دشوار شده است؛ به همین دلیل پس از تصویب و ابلاغ آیین‌نامه جدید مربوط به سنگ مزارها و با مشارکت و همراهی مردم این موضوع در قطعات جدید اجرایی می‌شود و پس از آن مزارهای قدیمی هم با پروتکل‌های خاص ساماندهی خواهند شد.
طرح جامع معماری و شهرسازی بهشت‌زهرا(س): نمادها، المان‌ها، مبلمان شهری، آبخوری‌ها و سایر امکانات و ظرفیت‌های بهشت‌زهرا(س) برای استفاده عموم مردم (ایثارگران و توان‌یابان) مناسب نیست و به همین دلیل براساس طرح جامع معماری و شهرسازی این آرامستان، دسترسی ایثارگران و توان‌یابان لحاظ شده و قطعاً این آرامستان برای حضور این افراد مناسب‌سازی می‌شود.
