بهار به کویر رسید

مجتبی یارزمان

به‌نظر شما مگر می‌شود کسی بگوید که از هوای بهاری خوش‌اش نمی‌آید؟ آرزوی بسیاری از آدم‌هاست که هوای مطبوع و دلچسب بهاری در کل سال ادامه‌دار باشد. اما خب طبیعت قانون خودش را دارد و فصل‌ها یکی پس از دیگری تغییر می‌کنند تا هم چرخ هستی بچرخد و هم یکنواختی بر زندگی انسان‌ها سایه نیندازد. هرچند در بعضی مناطق محدود در همین کره خاکی، روزها و ماه‌های سال یکنواخت است و ساکنان آنها با این شرایط خو گرفته‌اند و زندگی می‌کنند. اما همین یکنواختی اگر بر کل شرایط زمین حاکم بود، سنگ روی سنگ بند نمی‌شد؛ حتی همان فصل بهار و هوای دلچسبش! حال که در این روزهای پاییزی و نسبتاً سرد صحبت از هوای بهاری شد، بی‌شک دل‌مان می‌خواهد بهار را تجربه و برای چند روز هم که شده لمسش کنیم. به لطف شرایط اقلیمی خاصی که در کشور ما وجود دارد، با سردشدن هوا در مناطق شمالی،  در مرکز و جنوب کشور هوای بهاری غالب می‌شود و همین کافی است تا در این هیاهو و سرما، بهار پاییزی را تجربه کنید. در کویر مرکزی ایران و نزدیکی شهرستان طبس، روستایی با نام ازمیغان وجود دارد که این روزها حال و هوای متفاوتی دارد.

دلچسب چون ازمیغان
کویر را با تپه‌های شنی و گرمای طاقت‌فرسا می‌شناسیم و در بهترین حالت، گوشه‌ای دنج با چند درخت نخل و یک روستای بی‌آب و علف در ذهن تداعی می‌شود. اما روستای ازمیغان تمام این قوانین را درهم شکسته و جلوه‌ای خاص به کویر بخشیده است. این روستا که در نزدیکی شهرستان طبس است و  تنها 40کیلومتر با آن فاصله دارد، به نگینی در این منطقه تبدیل شده است. یکی از دلایلی که این روستا آب‌وهوایی متفاوت دارد و در بیشتر روزهای سال سرسبز است، وجود آب فراوان در اطراف آن است. ازمیغان بیش از هزار متر از سطح دریا بالاتر است و در دامنه کوه‌هایی که در این منطقه وجود دارد جای گرفته. بناشدن این روستا در دامنه چند کوه مرتفع و همچنین جاری‌شدن رودخانه‌های پرآب در اطراف آن و چشمه‌هایی که از دل این کوه‌ها می‌جوشد، ازمیغان را به یکی از روستاهای پرآب در مناطق کویری تبدیل کرده است.

خاک طلاست
هر گردشگری که برای نخستین بار از این روستا و منطقه دیدن می‌کند، بی‌شک این جمله در ذهنش تداعی می‌شود که خاک اینجا طلاست. رودهایی که در این سرزمین جاری است روح و جان منطقه را دگرگون کرده و فضایی متفاوت به منطقه داده است. این رودخانه‌ها تقریباً در تمام روزهای سال آب دارند و بسته به سال آبی که در آن هستیم، پرآب‌تر و کم‌آب‌تر هستند. به برکت وجود همین آب، خاک زمین‌های اطراف بسیار مرغوب و حاصلخیز شده و کشت‌وکار در ازمیغان از رونق خاصی برخوردار است. علاوه بر کشاورزی که شغل اکثر مردم این روستاست، دامداری و باغداری هم رواج فراوانی دارد. روستای ازمیغان به‌دلیل ظرفیت‌های بالایش بسیار جای رشد دارد و اگر مسئولان نگاه ویژه‌ای به این منطقه داشته باشند و کشاورزی، باغداری، دامداری و شالیکاری را از حالت سنتی به مدرن تبدیل کنند، علاوه بر منافع اقتصادی، این قابلیت وجود دارد که باعث اشتغال‌زایی افراد زیادی در کل استان شود.

گشت‌وگذار در دل کویر
وقتی در دل کویر چنین نگینی وجود دارد، بی‌شک در اطراف و پیرامون آن هم دیدنی‌های فراوانی به چشم می‌خورد که هرکدام از آنها ویژگی‌های منحصر‌به‌فردی دارند. بیشتر مکان‌های دیدنی در اطراف روستای ازمیغان به‌دلیل وجود همین رودخانه‌های دائمی است که در اینجا جریان دارند و وجود چشمه‌های طبیعی این جذابیت‌ها را دوچندان کرده است.
   نخلستان‌ها: تقریباً دور تا دور تمام شالیزارهای روستای ازمیغان با نخل‌های بزرگ و دیدنی احاطه شده است. این نخل‌ها در برخی از قسمت‌ها درهم تنیده شده‌اند و نخلستان‌هایی تشکیل داده‌اند که صحنه‌های بی‌بدیلی را از آنها می‌توان مشاهده کرد.
   باغ‌های گل: شاید کمی عجیب به‌نظر بیاید که در وسط کویر باغ‌های گلی وجود دارند که عطر آنها فضای روستا را پر کرده است. هوای گرم و مرطوبی که در این منطقه حاکم است برای رشد برخی از گل‌ها بسیار مناسب بوده و زمینه را برای رشد آنها فراهم می‌کند. در بیشتر این باغ‌ها نرگس به وفور یافت می‌شود و منطقه ازمیغان یکی از مهدهای پرورش گل نرگس محسوب می‌شود.
   آبشار و تنگه قدمگاه: آبشاری زیبا در روستای ازمیغان وجود دارد که برای دسترسی به آن باید ۳۰دقیقه پیاده‌روی کنید. مسیری که به این آبشار منتهی می‌شود، از بین شالیزارها و باغ‌های میوه عبور می‌کند. شنا و آب‌تنی در دل کویر تجربه‌ای است متفاوت که در ازمیغان نصیب گردشگران می‌شود. البته در جریان باشید که شنا در تنگه به‌دلیل وجود لبه‌های سنگی زیرآب بسیار خطرناک است و پیشنهاد می‌شود تنها در اطراف آن آب‌تنی کنید.
   چشمه ماهی: این چشمه یکی دیگر از دیدنی‌های اطراف روستاست که مردم منطقه اعتقاد دارند آب آن برای بیماری‌های پوستی مناسب است. چشمه ماهی، میان گردشگرانی که بیماری‌های متعدد پوستی دارند بسیار مورد توجه قرار گرفته، طوری که در بیشتر روزهای سال در اطراف آن گردشگرانی از نقاط مختلف کشور به چشم می‌خورند. مسافران چشمه ماهی پای خود را در آب فرو می‌برند و ماهی‌هایی که از بافت مرده پوست تغذیه می‌کنند، پوست‌های مرده را پاکسازی می‌کنند.
   تخت عروس: آب‌های پرخروش ازمیغان به سمت مکانی که به تخت عروس معروف شده، سرازیر می‌شوند. تخت عروس از زیبایی‌های ساده روستاست که در عین سادگی بسیار جذاب است. مردم محلی به تخته سنگ‌سفیدی که در میان آب قرار دارد و آب از دو طرف آن عبور می‌کند تخت عروس می‌گویند.

شالیزارهای کویری

اتفاق نادری که در این منطقه و این روستا هر ساله رخ می‌دهد، کشت برنج است. در ازمیغان آب فراوانی وجود دارد و همین باعث شده تا یکی از راه‌های کسب درآمد برای مردم این منطقه کشت برنج باشد. در نخستین مواجهه با روستای ازمیغان قطعاً متحیر می‌شوید و انگشت حیرت می‌فشارید که چگونه ممکن است در وسط کویر شالیزارهای سرسبز برنج وجود داشته باشد و کشت آن پررونق باشد. در این منطقه با توجه به سال آبی و حجم بارش‌ها، سالی 2بار برنج کشت می‌شود که یکی اوایل بهار و دیگری اوایل پاییز است. در این دو فصلی که دمای هوا نسبتاً مناسب این نوع کشت‌وکار است، برنج ازمیغان کاشت و برداشت می‌شود. همچنین برنجی که از شالیزارهای این روستا به‌دست می‌آید، بسیار مرغوب و با کیفیت است و طرفداران زیادی را مجذوب خود کرده است. یکی دیگر از مشاغلی که در این روستا از رواج خوبی برخوردار است، باغداری و تولید انواع میوه و مرکبات است. باغ‌های میوه و مرکبات و همچنین سبزی و صیفی‌جات، یکی دیگر از مشاغل پرطرفدار در بین ساکنان این منطقه است.