سدها خالی؛ ابرها بی‌باران

آبان به پایان نزدیک می‌شود و میزان بارش‌ها در کشور و ازجمله تهران به اندازه‌ای نیست که حتی باعث خیس‌شدن آدم‌ها و خیابان‌ها شود؛ زمین تشنه، سدها خالی و ابرها کم جان و بی‌باران است. برنامه دولت برای سدهای خالی و خطر خشکسالی چیست ؟ وزیر نیرو می‌گوید: برنامه ویژه داریم، اول برای آب شرب. اما آیا می‌توان با سلامت و دردسرکمتر از سومین سال خشکسالی پیاپی عبور کرد؟
دفتر اطلاعات و داده‌های آب اعلام کرده تعداد زیادی از سدهای مهم تامین‌کننده آب شرب و کشاورزی با کاهش ورودی آب مواجه شده‌اند. تا 21آبان‌ماه امسال میزان موجودی آب سد زاینده‌رود در اصفهان 23درصد و سدهای پنج‌گانه پایتخت 20درصد کمتر از پارسال است. سد دوستی خراسان رضوی هم از ابتدای سال آبی جاری تا ۲۱ آبان ۱۸درصد پر شده و سد کرخه خوزستان از وضع خوبی برخودار نیست، طوری که با کاهش موجودی آب به میزان ۴۳درصد مواجه شده و فقط 13درصد آب دارد. اوضاع در سد اکباتان در همدان از همه سدهای کشور بدتر و وخیم‌تر است و میزان موجودی آب آن به یک میلیون مترمکعب رسیده‌است؛ یعنی 87درصد کمتر از سال گذشته و میزان موجودی آب در سد تهم زنجان هم 54درصد نسبت به پارسال پایین آمده است. حتی استان‌های شمالی هم با بحران کم‌بارش مواجه شده و میزان موجودی آب سد شهید رجایی مازندران به 27میلیون مترمکعب رسیده‌است؛ یعنی 54درصد کمتر از سال گذشته. سد بیجار رشت در استان گیلان هم با کاهش 53درصدی ورودی آب مواجه است و فعلا 40درصد مخزن پر است و 60درصد خالی. داده‌های رسمی نشان می‌دهد چاه‌نیمه‌های سیستان و بلوچستان هم وضع خوبی ندارند و 90درصد خالی است و سد ایلام هم با 50درصد افت مخزن آب دست و پنجه نرم می‌کند.

آماده‌باش آبی به مدیران
علی‌اکبر محرابیان، وزیر نیرو با اعلام ثبت رکورد تاریخی کاهش بارش‌ها در ۱۲ استان ایران از اجرای پروژه‌های اضطراری آبرسانی در ۸۰شهر خبر داد و با اعلام آماده‌باش آبی به مدیران این وزارتخانه، رکورد تاریخی کاهش بارش‌های جوی در برخی استان‌های کشور شکسته شد که این امر نگران‌کننده است. او با تأکید بر ضرورت تقویت و افزایش تلاش‌ها و خدمات افزود: با توجه به کاهش بارش‌ها و وضعیت جوی و با درنظر گرفتن انتظارات مردم از دولت برای پیشبرد پروژه‌ها، نیازمند تلاش مضاعف هستیم. او اعلام کرد: شرایط موجود می‌طلبد  با استفاده از یک برنامه حساب شده و کارشناسانه و نیز با بهره‌مندی از تجارب کارشناسان و مدیران در حوضه‌های آبریز در سطوح مختلف استانی و شهرستانی، برنامه‎‌های ویژه پیش‌بینی شود؛ چرا که با مصرف بهینه آب نیازهای بخش شرب، صنعت و کشاورزی کشور مرتفع و تامین می‌شود.
سکان‌دار وزارت نیرو با بیان اینکه حوضه‌های آبریز در سال‌های گذشته با تنش‌های آبی و اجتماعی روبه‌رو شدند، اعلام کرد: از نظر کمیت و کیفیت اجازه هیچ‌گونه ریسکی را در حوزه آب شرب نمی‌دهیم، خط قرمز ما در تامین آب شرب، رعایت کمیت و کیفیت است. وزیر نیرو اجرای به موقع پروژه‌های عمرانی را حائز اهمیت دانست و افزود: اجرای بی‌موقع پروژه‌ها مشکلاتی را موجب می‌شود که در بعد اقتصادی و   خدمت‌رسانی ظهور و بروز می‌کنند.

رفع خشکسالی مالی
محرابیان همچنین از پشت‌سر گذاشتن محدودیت‌های مالی در پیشبرد پروژه‌های وزارت نیرو خبر داد و افزود: امروز بیش از ۱۰میلیارد دلار امکان تامین و تجهیز منابع برای پیشبرد پروژه‌ها فراهم شده، همچنین در بودجه سال ۱۴۰۱ و سال‌های آتی تامین مالی پروژه‌ها به خوبی دیده شده است. او با اشاره به اینکه خوشبختانه پایه و اساس بودجه وزارت نیرو تغییر کرده است خطاب به مدیران صنعت آب در سراسر کشور، گفت: طرح‌های ویژه و اولویت‌دار برای هر یک از استان‌ها و شرکت‌های وزارت نیرو پیش‌بینی شده و تأخیر در اجرای این دست از برنامه‌ها، قابل پذیرش نخواهد بود، مدیران همه باید در میدان عمل حضور داشته باشند و همواره در محل پروژه‌ها جلسات اجرایی برگزار کنند.
وی از تشکیل کمیسیون ویژه خبر داد و افزود: در این زمینه برای پروژه‌هایی که در پیشرفت و اجرا تأخیر داشته باشند جلسه‌ای در این کمیسیون ویژه تشکیل و علل تأخیر در اجرا بررسی می‌شود، چنانچه مجوز کمیسیون ارائه شد، براساس مصوبه صادر شده، در برنامه آن پروژه بازنگری صورت خواهد گرفت. وزیر نیرو همچنین با اشاره به صدور و ابلاغ دستورالعمل ارزیابی پروژه‌ها گفت: باید براساس این دستورالعمل فعالیت‌ها هدایت شده و اطلاعات پروژه‌ها به‌صورت جزئی و کلی در این سامانه ثبت و ضبط شوند.

2رویکرد آبی جدید
وزیر نیرو تأکید کرد: ما یک دستگاه خدمتگزار هستیم و به مردم خدمت می‌کنیم در این زمینه 2 بال مهم شامل «مدیریت مصرف» و «پیشبرد طرح‌های توسعه‌ای» می‌تواند ما را به این مهم نزدیکتر کند. وی با اشاره به طرح‌های جهاد آبرسانی و اضطراری اضافه کرد: طرح جهاد آبرسانی به‌عنوان پروژه عظیم ملی در ۳۱استان و شهرستان و برای ۷۲۰۰روستا در حال اجراست که هم‌اکنون پیشرفت ۲۷درصدی را مطابق برنامه داشته است. این مقام ارشد وزارت نیرو تصریح کرد: پروژه‌های اضطراری در موضوع آبرسانی نیز در بیش از ۸۰شهر کشور تعریف شده که شامل پروژه‌های بزرگ، متوسط و کوچک است و این پروژه‌ها نیز باید در زمان تعیین شده به مرحله بهره‌برداری برسند.
محرابیان به اهمیت بهره‌مندی از روش بازچرخانی به‌منظور استفاده از ظرفیت پساب‌ها در کشور اشاره و اظهار کرد: بخشنامه بهره‌مندی از ظرفیت پساب‌ها در کشور ابلاغ شده است، با این روش امکان تامین آب به‌ویژه برای بخش صنعت کشور تسهیل می‌شود. به‌گفته وی، پساب‌ها بهترین و پایدارترین آب برای بخش‌هایی است که سرمایه‌گذاری هنگفتی دارند و نمی‌توانند تنش آبی را تحمل کنند.