تحریم از سر استیصال

 اتحادیه اروپا و انگلیس در اقدام خصمانه دیگری علیه ایران، ۲۹شخص و ۳نهاد ایرانی را در فهرست تحریم‌های جدید خود قرار داد؛ تحریم‌هایی که به بهانه «مسائل حقوق‌بشری» در ایران وضع شده‌است و از ادامه روند مداخله‌جویی مقام‌های غربی و اروپایی در امور داخلی ایران حکایت دارد که چشم‌انداز مبهمی را پیش‌روی مناسبات جمهوری‌ اسلامی و اتحادیه اروپا قرار می‌دهد. به‌گزارش همشهری، اعمال تحریم‌های جدید علیه ایران، به‌عنوان رویکردی که طی هفته‌های اخیر از سوی اتحادیه اروپا در پیش گرفته شده‌است و این‌بار برچسب «استفاده از زور در برابر اعتراضات مسالمت‌آمیز» را بر خود دارد، با استقبال آمریکایی‌ها نیز همراه شد و مشاور امنیت ملی آمریکا در تداوم رویکردهای متناقض غرب در قبال جمهوری‌اسلامی، از تحریم‌های ضدایرانی اتحادیه‌اروپا و انگلیس استقبال کرد. جیک سالیوان با انتشار بیانیه‌ای، ضمن تداوم دخالت‌های دولت بایدن در امور داخلی ایران، اظهارکرد که واشنگتن «در کنار شرکا و متحدان خود در سراسر جهان، به پیگیری پاسخگو‌کردن ایران از طریق تحریم‌ها و ابزارهای دیگر» ادامه خواهد داد. وی بر این نکته هم تأکید کرد که آمریکا از تحریم‌های جدید اتحادیه اروپا و انگلیس علیه اشخاص و نهادهای ایرانی استقبال می‌کند.

یک اعتراف صریح
علاوه‌بر مشاور امنیت‌ملی آمریکا، نماینده ویژه این کشور در امور ایران نیز ضمن تلاش برای مقصر نشان‌دادن تهران برای عدم‌پیشرفت مذاکرات وین، به‌صراحت اعتراف کرد که در شرایط کنونی آمریکا، نه روی احیای برجام، بلکه روی روشن نگه‌داشتن شعله‌ ناآرامی‌‌های اخیر در ایران متمرکز شده‌است.
رابرت مالی در جریان یک نشست‌خبری در پاریس مدعی شد حوادث‌اخیر در ایران و ادعاهای مطرح‌شده پیرامون استفاده روسیه از پهپادهای ایرانی در جنگ اوکراین، تمرکز آمریکا را از احیای برجام منحرف کرده‌است. وی اگرچه مدعی شد واشنگتن روزنه‌ها برای تداوم دیپلماسی با جمهوری‌اسلامی را باز نگه می‌دارد، درعین‌حال تأکید کرد آمریکا در شرایط کنونی راهبردهای تحریمی خود را در قبال ایران ادامه می‌دهد؛ «اگر این مذاکرات وین انجام نمی‌شود، به‌دلیل موضع ایران و هرچیزی است که از ماه سپتامبر رخ داده است. تمرکز ما توافقی نیست که به جلو نرود، بلکه چیزی است که در ایران رخ می‌دهد».

ادامه رویکردهای خصمانه از سوی اتحادیه‌اروپا
در این میان اظهارات مسئول سیاست‌خارجی اتحادیه اروپا در جریان یک کنفرانس مطبوعاتی پس ‌از نشست شورای وزیران خارجه این اتحادیه در بروکسل حکایت از آن دارد که اتحادیه‌اروپا و آمریکا بیش‌از هر زمان دیگری در حال همسان‌سازی سیاست‌های خصمانه خود در قبال جمهوری‌اسلامی ایران هستند.
با توجه به چنین رویکردی هم بود که جوزپ بورل در کنفرانس‌خبری خود ضمن اشاره به اینکه موضوع کمک نظامی ایران به روسیه و توافق هسته‌ای مباحث جداگانه‌ای به‌حساب می‌آید، با وجود این تأکید کرد درصورت نیاز، اقدام‌های تحریمی بیشتری علیه تهران اعمال خواهد شد.
وی بر این موضوع هم تأکید کرد که اتحادیه‌اروپا به انجام «اقدام‌های محدودکننده» و «هدف قرار‌دادن کشورهای سوم مانند ایران و بلاروس» با هدف «جلوگیری از کمک نظامی به روسیه» ادامه خواهد داد؛ «همچنان اصرار داریم ایران ارائه تسلیحات به روسیه را که درحال ارتکاب جنایت علیه مردم اوکراین است، متوقف کند. پهپادهای ارائه‌شده ایران به روسیه که گفته می‌شود ماه‌ها قبل از آغاز جنگ بوده، اکنون در جنگ استفاده می‌شود و نقض آشکار قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل است».

واکنش ایران
اقدام‌های خصمانه اتحادیه‌اروپا در اعمال تحریم‌های جدید ‌علیه 32شخص و نهاد ایرانی اما با واکنش سخنگوی وزارت امورخارجه نیز مواجه شد. ناصر کنعانی تحریم‌های جدید اتحادیه اروپا و انگلیس را محکوم و اعلام کرد جمهوری‌اسلامی حق خود را برای پاسخ متقابل به اینگونه اقدام‌های خصمانه محفوظ می‌دارد. وی با مردود دانستن این اقدام «بی‌پایه و اساس»، «غیرقانونی» و «مداخله‌جویانه»، تأکید کرد: جمهوری‌اسلامی ایران با اتکا‌ به قدرت ملی و با بهره‌گیری از تجارب منحصربه‌فرد خود در مواجهه کنشگرانه با چالش‌‌های تحمیلی، مانند قبل نسبت به چنین اقدام‌های بیهوده و غیرسازنده، با درایت و استحکام و مبتنی بر عزت و منافع ملی، اقدام متقابل و مؤثر خواهد داشت و حق خود را برای پاسخ محفوظ می‌دارد.
پیش از این به‌دنبال دور نخست تحریم‌‌های اتحادیه اروپا و همچنین انگلیس پس‌از حوادث اخیر، ایران در اقدامی متقابل، تحریم‌هایی را علیه تعدادی از افراد و نهادهای اتحادیه اروپا و همچنین انگلیس اعمال کرده بود.

بازی در پازل ضدایرانی

یک دیپلمات پیشین درباره تحریم‌های اخیر اعمال‌شده ازسوی اتحادیه اروپا و انگلیس علیه جمهوری‌اسلامی، به همشهری گفت: تحریم‌های اخیر با عنوان ادعایی «نقض حقوق‌بشر در ایران» را باید به‌عنوان قطعه‌ای از پازلی ضدایرانی مورد بررسی قرار داد که اکنون آمریکایی‌ها درحال پیش‌بردن سناریوی آن هستند.
ابوالفضل ظهره‌وند با تأکید بر اینکه در شرایط کنونی اتحادیه اروپا درحال پیگیری راهبردهای ضدایرانی ترسیم‌شده ازسوی واشنگتن است، افزود: تحریم‌های جدید در کنار تحریم‌هایی که اروپایی‌ها در هفته‌های گذشته و به بهانه «مشارکت ایران در جنگ اوکراین» علیه جمهوری‌اسلامی وضع کردند، 2‌نمونه از اقدام‌های خصمانه‌ای است که این روزها اتحادیه‌اروپا براساس منویات آمریکا، درحال انجام آن است.
وی با بیان اینکه دیدار رئیس‌جمهور فرانسه با چهره‌های معاند نیز بخش دیگری از اقدام‌های طرف غربی برای حمایت از اغتشاشات اخیر در ایران است، ادامه‌داد: همه این‌ اقدام‌ها بخشی از چرخه‌ای ضدایرانی است که علیه جمهوری‌اسلامی به‌کار افتاده‌است. بر این اساس امروز اتحادیه‌اروپا به‌عنوان جلودار سیاست‌های تحریمی آمریکا، درحال نقش‌آفرینی است.
ظهره‌وند با تأکید بر اینکه تاکنون غربی‌ها هر اقدامی که می‌توانستند علیه ایران انجام داده‌اند، عنوان‌کرد: سال‌هاست که روابط ایران با بسیاری از کشورهای اروپایی به پایین‌ترین سطح خود رسیده‌است. بنابراین اساسا در شرایط کنونی غربی‌ها به‌دنبال تسلیم‌سازی جمهوری‌اسلامی هستند.

تلاش برای فروپاشی نقشه ژئوپلیتیکی منطقه
سفیر اسبق ایران در ایتالیا با بیان اینکه اتحادیه‌اروپا و آمریکا امروز در پی تجزیه ایران و فروپاشی نقشه ژئوپلیتیکی منطقه هستند، گفت: گرفتاری امروز غرب، که آنها را به‌سوی مواجهه خصمانه با جمهوری‌اسلامی سوق داده، ایستادگی ایران با پرچم تفکر اصیل انقلاب اسلامی است؛ رویکردی که اکنون برای آنها در سطح منطقه‌ای و همچنین نظام بین‌الملل دردسرساز شده‌است.
ظهره‌وند با بیان اینکه با وجود چالش‌سازی 43ساله غرب علیه جمهوری ‌اسلامی، ایران در این مدت در بیشتر حوزه‌ها «شیب‌مثبت» داشته‌است، تصریح‌کرد: «اراده خلل‌ناپذیر» و «موفقیت در گسترش تفکر اصیل انقلاب به محیط پیرامونی» 2مولفه کلیدی به‌حساب می‌آید که زمینه‌ساز شکل‌گیری پارادایم جدیدی در صحنه نظام بین‌الملل شده ‌است.
وی با بیان اینکه ظهور و بروز برخی قدرت‌های جدید در ساختار نظام بین‌الملل، که نوید‌دهنده تحولات ساختاری در این حوزه است را می‌توان از نشانه‌های «پارادایم جدید» دانست، ادامه‌داد: تغییر موازنه قدرت در محیط نظام بین‌الملل با پرچمداری ایران، روسیه و چین، پیامدهای ناگواری برای غرب به‌همراه دارد. با توجه به این موضوع، اعمال تحریم‌های سنگین علیه ایران حداقل کاری است که آنها در شرایط کنونی انجام می‌دهند. این کارشناس ارشد مسائل بین‌الملل عنوان‌کرد: غربی‌ها پس‌از نتیجه‌نگرفتن از رویکردهای تحریمی، وارد فاز جدیدی با محوریت اختلاف‌افکنی میان شیعه و سنی و در میان اقوام شده‌اند؛ رویکردی که مانند اعمال تحریم‌ها و در رسیدن به اهداف غایی خود با شکست مواجه خواهد شد.

لزوم ارتقای شیوه‌های حکمرانی
ظهره‌وند با اشاره به افزایش فشارهای خصمانه بر ایران ازسوی غربی‌ها، گفت: این بدان معنا نیست که متوجه ضعف‌ها ‌نباشیم و در مرتفع‌کردن آنها سستی کنیم. نکته مهم اینجاست که باید با توجه به مشکلات و راهکارهای موجود، شیوه‌های حکمرانی را در کشور ارتقا دهیم. این دیپلمات پیشین کشورمان افزود: باید ضمن انجام طراحی‌های دقیق برای مقابله با سیاست‌های خصمانه طرف مقابل، مشکلات و چالش‌های درونی را نیز آسیب‌شناسی کنیم و با شناخت صحیح از چالش‌ها و توجه ویژه به ظرفیت‌ها، گام‌های بلندی درمسیر توسعه کشور برداریم.
دیپلمات پیشین با اشاره به‌گفته‌های برخی مقام‌های اروپایی مبنی بر تفکیک مذاکرات برجامی و اعمال تحریم‌های جدید، بیان کرد: چنین رویکردی ازسوی غربی‌ها، دغل‌‌کاری است.‌ آنها درجریان مذاکرات گذشته همواره اعلام می‌کردند که تحریم‌ها و تعهدات متقابل یک مجموعه به‌هم پیوسته ‌و مذاکرات «جامع» است، اما اکنون ادعا می‌کنند این موضوع‌ها متفاوت است. این رویکرد دوگانه باید ازسوی رسانه‌ها برای افکارعمومی کشور شفاف‌سازی شود. ابوالفضل ظهره‌وند همچنین با اشاره به ادعاهای مطرح‌شده ازسوی طرف‌های غربی مبنی بر دخالت ایران و مشارکت با روسیه در جنگ اوکراین، ادامه‌داد: طرح چنین ادعاهایی ازسوی طرف غربی بی‌مبناست. آنها تاکنون یکپارچه از اوکراین حمایت و حدود 50میلیارد دلار در این جنگ صرف کرده‌اند، اما اکنون مدعی مشارکت ایران در بحران اوکراین هستند.

چشم‌انداز مبهم روابط ایران و اتحادیه‌اروپا
سفیر اسبق ایران در ایتالیا با اشاره به تشدید فشارهای اروپا علیه ایران گفت: موضوع اصلی این است که ما در توسعه مناسبات همه‌جانبه با یک قدرت جهانی، در همه حوزه‌ها با روسیه تعامل داریم که بخش دفاعی - نظامی نیز بخشی از این مجموعه تعاملات سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و... است. ابوالفضل ظهره‌وند با بیان اینکه ما از رهاورد توسعه مناسبات با روسیه توان دفاعی خود را ارتقا داده‌ایم، گفت: طرح چنین ادعاهایی ازسوی طرف‌های غربی از استیصال آنان حکایت دارد. مقام‌های اروپایی به‌جای پاسخگویی به این سؤال که چرا مالیات شهروندان اروپایی را صرف دمیدن در شعله‌های جنگ خانمانسوز در اوکراین می‌کنند، انگشت اتهام را به‌سوی ایران نشانه گرفته‌اند تا از زیربار فشار افکارعمومی داخلی خود رهایی یابند. وی درباره چشم‌انداز روابط ایران و اتحادیه‌اروپا در پرتو تحولات اخیر نیز عنوان‌‌کرد: جمهوری‌‌اسلامی همواره سیاست «نه شرقی، نه غربی» را مدنظر داشته‌است. توسعه روابط راهبردی ما با دولت‌هایی مانند روسیه و چین با حفظ موقعیت استقلال و اراده استراتژیک ایران بوده‌ است. ظهره‌وند اضافه‌کرد: آنگونه که از شرایط برمی‌آید، فعلا باید اروپایی‌ها را به‌حال خودشان بگذاریم و بر مذاکرات با آنها حساب باز نکنیم، چراکه غربی‌ها به‌دنبال برخوردهای خصمانه با ایران هستند. باید سیاست «تعامل با محیط پیرامون» و «توسعه مناسبات راهبردی با قدرت‌های نوظهور» را با قوت بیشتری پیگیری کنیم.