راه‌هایی برای جبران حق‌الناس

نبی اکرم اسلام(ص): «اگر در دنیا موفق به پرداخت حق‌الناس نشویم، در قیامت از حسنات ما برمی‌دارند و به صاحب‌ حق می‌دهند و چنانچه حسنات تمام شود، گناهان صاحب‌حق را به پای ما خواهند نوشت و آن وقت دیگر پشیمانی سودی ندارد.» (بحارالانوار، ج۶۹)
با پیچیده‌تر شدن اوضاع زندگی، مصادیق حق‌‌الناس هم بیشتر شده است. برای جبران حق‌الناس چه راه‌هایی وجود دارد؟
 کسب حلالیت: اساسی‌ترین راه، مراجعه مستقیم به فرد و طلب حلالیت از اوست. این راه، مخصوص زمانی که مانعی وجود ندارد و می‌توانیم با بازگرداندن اموال یا پرداخت حقوق، رضایت فرد را به‌دست آوریم.
 ردّ مظالم: این اصطلاح به معنی بازگرداندن و ادا کردن اموال و دین‌هاست. درباره مصادیق رد مظالم، بهتر است هر کسی به مرجع تقلید خود مراجعه کند و طبق نظر او عمل کند.
 صدقه دادن از طرف صاحبان حق: گاهی حقوقی بر دین ماست اما مقدارش را نمی‌دانیم یا صاحبش را نمی‌شناسیم یا می‌شناسیم ولی دسترسی به او نداریم یا می‌شناسیم و دسترسی هم داریم اما روی مراجعه به او را نداریم.  در همه این مواردباید به مرجع تقلیدمان رجوع کنیم و با کسب اجازه از او، اصل مال یا معادل قیمت آن را به نیابت از صاحب اصلی‌اش، به نیازمندان صدقه دهیم.