بولسوناریسم پس از بولسونارو

ژائیر بولسونارو پس از پیروزی لولا داسیلوا در انتخابات ریاست‌جمهوری بدون اذعان به شکست، اعلام کرد که اجازه می‌دهد تا روند انتقال قدرت در برزیل آغاز شود. این در حالی است که در فاصله سکوت 2روزه او، هوادارانش بزرگراه‌ها را مسدود کردند و حتی برخی خواستار کودتای نظامی شدند تا لولا دا سیلوا، رقیب چپگرای او، نتواند به قدرت برسد.
بولسونارو در سخنرانی کوتاه خود پس از شکست در انتخابات گفت: «از قانون اساسی که انتقال قدرت را در اول ژانویه تعیین می‌کند، تبعیت خواهد کرد.» گرچه بسیاری پیروزی لولا داسیلوا در برزیل را نقطه عطفی در عرصه سیاست برزیل می‌دانند اما برخی ناظران با اشاره به کرسی‌های حامیان بولسونارو در کنگره برزیل بر این باورند که این شکست به‌معنای پایان حیات سیاسی بولسونارو و جریان راستگرای افراطی برزیل نیست.
فاصله حدودا 2درصدی لولا داسیلوا و بولسونارو در انتخابات نشان می‌دهد که دولت جدید کار دشواری در پیش خواهد داشت. مهم‌تر اینکه، حزب راستگرای لیبرال به رهبری بولسونارو با وجود شکست، بهترین نتیجه انتخاباتی خود را از زمان بازگشت برزیل به دمکراسی در 4‌ دهه گذشته به‌دست آورده است. این حزب موفق شده تا در مجلس عوام کنگره 99کرسی کسب کند، یعنی 23کرسی بیش از سال 2017. حزب لیبرال هم‌اکنون بزرگ‌ترین حزب مجلس عوام است و به همراه متحدانش تقریبا کنترل بیش از نیمی از کرسی‌های مجلس قانونگذاری برزیل را در دست خواهد داشت. نتیجه روشن است: فارغ از نتیجه انتخابات ریاست‌جمهوری، «بولسوناریسم» یعنی جنبش راست افراطی مورد حمایت محافظه‌کاران سیاسی و اجتماعی برزیل، پیروز شده است و لولا داسیلوا برای حکومت‌داری و پیشبرد طرح‌های خود در کنگره راه بسیار ناهمواری را در پیش خواهد داشت.
فیلیپ راموس تحلیلگر سیاسی، به الجزیره می‌گوید: «کشوری که لولا داسیلوا 20سال پیش بر آن حکومت می‌کرد اساسا دیگر وجود ندارد. برزیل شاهد تغییرات چشمگیر سیاسی، اقتصادی و جمعیتی بوده است؛ تغییراتی که امروز زمینه‌ساز حمایت طیف گسترده‌ای از مردم از بولسوناریسم است.»
به اعتقاد ناظرانی چون راموس، برزیل در سال‌های گذشته شاهد فرایند صنعتی‌زدایی و احیای دوباره صنعت کشاورزی بوده؛ به‌طوری که امروز کشاورزی دوباره به موتور محرکه اقتصادی این کشور تبدیل شده است، امری که باعث شده تا نفوذ اقتصادی و سیاسی ایالت‌های محافظه‌کار که به‌طور سنتی قطب اقتصادی برزیل هستند در عرصه سیاست بیشتر شود. این تغییر، توسعه فرهنگی برزیل را نیز تاحدی معکوس کرده است. در همین حال مسیحیان اوانجلیست برزیل به‌عنوان یکی از پایگاه‌های اصلی حامی بولسونارو در کمتر از 3 دهه توانسته‌اند جمعیت خود را به بیش از 30درصد از کل جمعیت کشور برسانند که نشان‌دهنده یک تغییر محافظه‌کارانه گسترده‌تر در جامعه برزیل است. نکته دیگر اینکه، نیروهای راست افراطی به‌رغم اختلافات زیاد سرانجام توانستند تا با محوریت بولسونارو متحد شوند. امروز جریان‌های راست افراطی حول یک اصل واحد به یکپارچگی نسبی ایدئولوژیک رسیده‌اند و آن اصل واحد بولسوناریسم به معنی وفاداری کامل به رهبر این جریان است.