گزارش
تعداد فیلم‌های آماده نمایش آن‌قدر زیاد است که قطعا تعدادی از آنها فرصت روی پرده رفتن را نخواهند یافت
لشکر فیلم‌های پشت خط اکران
فهرست مدونی از فیلم‌های آماده نمایش وجود ندارد، ولی براساس آنچه رسانه‌ها منتشر کرده‌اند، می‌توان به فهرستی طولانی اشاره کرد که پشت خط اکران مانده‌اند؛ صف طولانی اکران که بیش از ۲۰۰فیلم در آن حضور دارند؛ فیلم‌هایی که در ۳سال اخیر تولید و آماده نمایش شده‌اند. ۲سال کرونا سینمای ایران را از روال طبیعی‌اش خارج کرد و جالب اینکه با وجود توقف اکران، چرخه تولید هرگز متوقف نشد و در بدترین روزهای کرونا هم که روزانه ۷۰۰نفر از هموطنانمان به کام مرگ فرومی‌رفتند هم گروه‌های سینمایی مشغول کار بودند. حدود ۲سال عملا اکرانی در کار نبود، ولی فیلم‌ها همچنان تولید می‌شدند. از پاییز۱۴۰۰ به مرور شرایط اکران عمومی فیلم‌ها کمی تسهیل شد و فیلم‌ها روی پرده آمدند و حالا با گذشت یک سال، روند نمایش عمومی شدت هم گرفته، ولی همچنان صف منتظران اکران طولانی است.
آمار فیلم‌های پشت خط اکران سینما تا حدود یک سال قبل نزدیک به ۳۰۰فیلم بود؛ اگرچه در سال۱۴۰۱ بیش از ۳۵فیلم روی پرده رفت، اما با مجوزهای صادر شده در 7ماه گذشته همچنان تعداد زیادی فیلم اکران نشده وجود دارد. این‌طور که ایسنا روایت کرده شورای پروانه نمایش سازمان سینمایی از ابتدای امسال تاکنون حدود ۳۰پروانه نمایش صادر کرده که نام بیشتر آنها در سایت سازمان سینمایی درج شده است، ولی با وجود داشتن مجوز هنوز در سینماهای کشور روی پرده نرفته‌اند. برخی از این فیلم‌ها اولویت‌شان را حضور در جشنواره‌های خارجی قرار داده‌اند و برخی دیگر هم به‌نظر می‌رسد با توجه به افت دوباره مخاطب در سینماها، فعلا برنامه مشخصی برای اکران ندارند.
اگرچه شورای صنفی نمایش و شورای راهبردی اکران درصدد بودند که بعد از عزاداری‌های ماه صفر و از ابتدای پاییز تدارک بهتری برای رونق اکران داشته باشند، اما برنامه‌ریزی‌ها باز هم به بن‌بست خورده؛ چراکه با وجود فروش نسبتا خوب فیلم‌ها در 2ماه گذشته، گیشه سینماها با ناآرامی‌های اخیر در کشور دوباره به رکود برگشتند. البته ممکن است با پخش مسابقات فوتبال جام‌جهانی وضعیت سالن‌های سینمایی به‌طور موقت اندکی بهبود یابد، اما برای دعوت دوباره مردم به سینماها باید شرایط دیگری مهیا شود؛ به‌ویژه آنکه با وجود افزایش تعداد فیلم‌های در نوبت اکران، بعضی سینماگران و سینمادارها معتقدند برای رونق سینما باید حال مردم هم خوب باشد تا انگیزه برای اکران فیلم‌ها به‌وجود آید.
صف طولانی منتظران اکران
اواخر شهریور خبر صدور پروانه نمایش برای 3فیلم از سوی سازمان سینمایی منتشر شد که البته در سایت سازمان به آنها اشاره‌ای نشده است. این 3فیلم «روشن»، «نبودن» و «رویای کاغذی» بودند که به‌جز «روشن» 2فیلم دیگر پیش‌تر در جشنواره‌های خارجی شرکت داشتند. «روشن» ساخته روح‌الله حجازی از فیلم‌های مشکل‌داری بود که با وجود نمایش در جشنواره فجر و گرفتن جایزه، در چند سال گذشته موفق به گرفتن پروانه نمایش نشده بود و یکی از دلایل اصلی آن هم تلخی فیلم ذکر می‌شد، اما در نهایت با اصلاحاتی مجوز اکران آن صادر شد و تصمیم چندی قبل سازندگان، اگر هنوز تغییری نکرده باشد بر اکران فیلم در آذرماه بود. از زمان اکران 2فیلم دیگر یعنی «نبودن» ساخته علی مصفا و «رویای کاغذی» ساخته علی عطشانی نیز تاکنون خبری منتشر نشده است.
فیلم دیگری که تاریخ صدور پروانه نمایش آن در شهریور ثبت شده، فیلم سینمایی «۲۸۸۸» به کارگردانی کیوان علیمحمدی و علی‌اکبر حیدری است. برای اکران این فیلم دفاع‌مقدسی که سال گذشته در جشنواره فجر رونمایی شد، زمان قطعی اعلام نشده است.
«روز سیب» به کارگردانی محمود غفاری و تهیه‌کنندگی الهه نوبخت نیز در شهریورماه مجوز گرفته، اما فعلا بیشتر سرگرم حضور در جشنواره‌های خارجی است. فیلم «رو در رو» به کارگردانی حسین شهابی هم که ابتدای شهریور پروانه نمایش گرفت، طبق گفته خود شهابی که تهیه‌کننده فیلم نیز هست، قرار بود در همین پاییز اکران شود، اما با توجه به وضعیت این روزهای سینما مشخص نیست برنامه او همچنان برای اکران پابرجاست یا خیر.
«شهر خاموش» به تهیه‌کنندگی سیدرضا محقق و کارگردانی احمد بهرامی نیز تابستان امسال پروانه نمایش گرفت و سازندگانش قصد دارند آن را ابتدا در جشنواره فجر رونمایی کنند.
فیلم «خط نجات» به کارگردانی وحید موسائیان و تهیه‌کنندگی آزیتا موگویی مدتی قبل پروانه نمایش گرفت و هنوز به اکران نرسیده است. «بیرو» به کارگردانی مرتضی‌علی عباس‌میرزایی و تهیه‌کنندگی مجید برزگر از فیلم‌هایی است که سال گذشته در جشنواره فجر نمایش داده شد.
این فیلم که نگاهی به زندگی علیرضا بیرانوند، دروازه‌بان تیم ملی فوتبال ایران دارد تابستان امسال پروانه نمایش گرفت و شاید همزمان با جام‌جهانی زمانی مناسب برای اکران آن باشد که درباره این فیلم هم خبری قطعی منتشر نشده است. 2فیلم دیگری که در تیرماه امسال پروانه نمایش گرفتند «کوچه ژاپنی‌ها» و «ستون۱۴» هستند که آنها نیز اکران نشده‌اند. «کوچه ژاپنی‌ها» به تهیه‌کنندگی علی‌اکبر ثقفی و کارگردانی امیرحسین ثقفی سال گذشته متقاضی شرکت در جشنواره فجر بود و اگرچه نظر مثبت برخی اعضای هیأت انتخاب را کسب کرد، اما در آن مقطع موفق به دریافت پروانه نمایش نشد. «ستون۱۴» نیز به تهیه‌کنندگی علیرضا قاسم‌خان و کارگردانی امیرحسین همتی ساخته شده که طبق اعلام تهیه‌کننده‌اش سال گذشته متقاضی حضور در جشنواره فجر بود، اما از فهرست ۲۲فیلم اعضای هیأت انتخاب بیرون ماند. سازندگان این فیلم زمان مناسب اکران آن را پاییز امسال می‌دانستند، ولی فعلا خبری از نمایش آن نیست.
فیلم «۱۹» به تهیه‌کنندگی و کارگردانی منیژه حکمت هم ازجمله فیلم‌های پشت خط اکران است که چند ماه قبل پروانه نمایش گرفت.
فیلم «۸ روز هفته» به تهیه‌کنندگی و کارگردانی غلامرضا سائلی ازجمله آثاری است که خردادماه امسال مجوز اکران گرفت و جزئیاتی از آن در دسترس نیست.
«سینگو» به کارگردانی علیرضا محمدی و تهیه‌کنندگی ایرج محمدی، «گیجگاه» به تهیه‌کنندگی ولی‌الله مدنی و کارگردانی عادل تبریزی، «زندگی و زندگی» به تهیه‌کنندگی و کارگردانی علی قوی‌تن که نگاهی به دوران کرونا هم داشته و «زنانی که با گرگ‌ها دویده‌اند» به تهیه‌کنندگی محمدرضا شرف‌الدین و کارگردانی امیراطهر سهیلی از دیگر فیلم‌هایی هستند که در بهار امسال پروانه نمایش گرفتند، ولی هنوز اکران نشده‌اند.
در این میان قرار بود فیلم «گیجگاه» در همین روزها روی پرده سینماها باشد که احتمالا با تأخیر روی پرده خواهد رفت. همچنین فیلم «زنانی که با گرگ‌ها دویده‌اند» در سال‌های گذشته در چند جشنواره خارجی شرکت کرده و تصمیم سازندگانشان بر این بود که با بهتر شدن شرایط پس از کرونا آن را اکران عمومی کنند.
فیلم «بی‌مادر» به تهیه‌کنندگی محمدرضا مصباح و کارگردانی سیدمرتضی فاطمی هم که در جشنواره فجر سال گذشته نمایش داده شد، اردیبهشت امسال پروانه نمایش گرفته است. همچنین «شیرجه بزرگ» به کارگردانی کریم لک‌زاده و تهیه‌کنندگی محمدرضا شفیعی و «لیپار» به کارگردانی حسین ریگی و تهیه‌کنندگی سعید خانی که در جشنواره فیلم کودک حضور داشت از دیگر فیلم‌های دارای مجوز و اکران‌نشده هستند.
«نگهبان شب» به تهیه‌کنندگی و کارگردانی رضا میرکریمی، «دسته دختران» به کارگردانی منیر قیدی و تهیه‌کنندگی محمدرضا منصوری، «میان صخره‌ها» به تهیه‌کنندگی محمد احمدی و کارگردانی مختار عبدالهی و «احمد، به تنهایی» ساخته حسین مهکام نیز از دیگر آثاری هستند که ابتدای سال۱۴۰۱ پروانه نمایش آنها صادر شده، ولی به اکران نرسیدند.
در کنار اینها، اگر چند ماه در سال۱۴۰۰ به عقب برویم باز هم فیلم‌های دیگری هستند که در دولت سیزدهم پروانه نمایش گرفتند و تاکنون نمایش داده نشده‌اند؛ مثل «ملخ» به تهیه‌کنندگی منیژه حکمت و کارگردانی فائزه عزیزخانی که تاکنون بیشتر خبرهای جشنواره‌ای آن منتشر شده، «عروس خیابان فرشته» به تهیه‌کنندگی محمدرضا شریفی‌نیا و کارگردانی مهدی خسروی، «برف آخر» به تهیه‌کنندگی حسن مصطفوی و کارگردانی امیرحسن عسگری، «شهرک» به تهیه‌کنندگی علی سرتیپی و کارگردانی علی حضرتی، «ملاقات با جادوگر» به تهیه‌کنندگی حمید اعتباریان و کارگردانی جمشید بهرامیان، «رفقای اورژانسی» به تهیه‌کنندگی علی شاه‌حاتمی و کارگردانی حسن و حسین صیدخانی، «جوجه تیغی» به کارگردانی و تهیه‌کنندگی مستانه مهاجر.
برخی از این فیلم‌ها مثل «جوجه تیغی» و «ملاقات با جادوگر» در مقاطعی قرار بود اکران شوند که با توجه به مساعد نبودن شرایط اکران و میزان مخاطب، منتفی شدند.
گزینه‌ای به نام اکران آنلاین
با توجه به شرایط موجود و انبوه فیلم‌های پشت خط اکران که شامل تولیدات سینمایی در فاصله سال‌های ۱۳۹۸ تا ۱۴۰۰ می‌شود (و باید تعدادی از فیلم‌های ساخته شده در سال۱۴۰۱ را هم به آن اضافه کرد) با هیچ روش و تمهیدی نمی‌توان تمام آثار آماده نمایش را اکران عمومی کرد. شورای صنفی نمایش و سازمان سینمایی با هیچ شعبده‌ای نمی‌توانند این تعداد فیلم را روی پرده بیاورند؛ حتی با روش فعلی شورای صنفی هم که عده‌ای آن را فیلم‌سوزی می‌دانند، نمی‌توان بالای ۲۰۰فیلم را نه در چند ماه آینده که تا یک سال دیگر، به نمایش عمومی درآورد. تنها راه باقیمانده برای این همه فیلم پشت خط اکران تن دادن به اکران آنلاین یا فروش رایت به تلویزیون است. با توجه به مناسبات متفاوت سینمای ایران با صدا و سیما، گزینه دوم خیلی کاربردی نیست و صرفا صاحبان تعدادی از فیلم‌ها می‌توانند به پخش از تلویزیون به‌عنوان یک راه‌حل فکر کنند. نکته دیگر اینکه تعداد قابل‌توجهی از فیلم‌های آماده نمایش، خیلی هم قابلیت اکران گسترده را ندارند یا دست‌کم سینماداران آنها را فیلم‌های جذابی برای نمایش عمومی نمی‌دانند؛ فیلم‌هایی که در بهترین حالت می‌توانند در گروه هنر و تجربه به نمایش درآیند و فراتر از اینها راهی برای نمایش این تعداد فیلم آماده نمایش وجود ندارد.
