سوغات سمرقند

رئیس‌جمهور پس از سفری 3روزه به ازبکستان به‌منظور شرکت در بیست‌ودومین نشست سران کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای بامداد دیروز (شنبه) به کشور بازگشت. این سفر با دستاوردهای چشمگیری برای کشور همراه بود؛ از تکمیل فرایند عضویت دائم در این سازمان تا انجام 10دیدار دوجانبه با سران کشورهای حاضر در این اجلاس در راستای توسعه همکاری‌های منطقه‌ای را می‌توان رهاورد قابل‌ توجه این سفر دانست.
به‌گزارش همشهری، کارشناسان معتقدند سفر 3روزه سیدابراهیم رئیسی به سمرقند نقش مؤثری را در تقویت پیوندهای منطقه‌ای و همه‌جانبه‌گرایی اقتصادی ایران ایفا خواهد کرد؛ موضوعی که رئیس‌جمهور نیز در بازگشت از این سفر و در تشریح نتایج و دستاوردهای آن، مورد تأکید قرار داد. رئیس‌جمهور در این باره تأکید دارد نتایج حاصل از سفر به ازبکستان، نشان داد تلاش دشمن برای به انزوا کشاندن جمهوری‌اسلامی با ابزارهایی از قبیل «تهدید» و «تحریم»، با شکست مواجه شده‌است؛ «امروز همه کشورها علاقه‌مند به گسترش همکاری‌ها و روابط خود با ایران هستند.»

نقش‌آفرینی ایران در ثبات‌سازی منطقه‌ای
سخنرانی رئیس‌جمهور در نشست سران کشورهای عضو شانگهای اما با اشاره به نکات راهبردی مهمی همراه بود. رئیسی در این اجلاس تأکید کرد عضویت در سازمان همکاری شانگهای، گام مهمی در عرصه سیاست منطقه‌ای و بین‌المللی جمهوری‌اسلامی به‌حساب می‌آید و با حضور فعال و مؤثر ایران در فعالیت‌های سازمان شانگهای، این عضویت به‌عنوان یکی از تحولات مهم در تاریخ این سازمان ثبت می‌شود.
رئیسی همچنین تأکید کرد سازمان همکاری‌ شانگهای نماد «خانواده بزرگ تمدنی» قاره کهن آسیاست؛ موضوعی که «بزرگ‌ترین ظرفیت» در مسیر صلح‌سازی به‌شمار می‌رود. وی با اشاره به اینکه «تعامل و پیوستگی حداکثری» با کشورهای منطقه، ازجمله کشورهای عضو سازمان شانگهای و حضور مؤثر در ترتیبات منطقه‌ای و بین‌المللی، در کانون سیاست‌خارجی جمهوری‌اسلامی قرار دارد، تأکید کرد که ایران علاوه بر نقش‌آفرینی در مسیر تضمین ثبات و امنیت در منطقه، به‌ویژه در مقابله با تروریسم تکفیری و افراط‌گرایی، ‌قاچاق موادمخدر و سایر اشکال جرایم سازمان‌یافته بین‌المللی و همچنین میزبانی از میلیون‌ها تن از آوارگان کشورهای همسایه، راهبرد «تعمیق چندجانبه‌گرایی اقتصادی» را در دستورکار خود قرار داده‌است.
رئیس‌جمهور در این نشست به تهدیدهای ناشی از یکجانبه‌گرایی آمریکا در منطقه نیز اشاره کرد و گفت: دولت آمریکا با قلدرمآبی تمام، درصدد تحمیل خواسته‌ها و قوانین داخلی خود بر نظام بین‌الملل و کشورهای دارای حاکمیت و استقلال برآمده و استفاده گسترده از اهرم «اجبار» را در دستورکار خود قرار داده‌است. بدون تردید، یکجانبه‌گرایی آمریکا، به‌دنبال عقب نگه‌داشتن کشورها از مسیر توسعه مستقل خود است.

ظرفیت‌های راهبردی ایران 
رئیسی به یک چالش مهم درمسیر گسترش همکاری‌های تجاری میان اعضای سازمان همکاری شانگهای نیز اشاره کرد و «ضعف‌های زیرساختی» را عاملی دانست که می‌تواند مانع از توسعه پرشتاب تجارت میان اعضا شود؛ «برای غلبه براین چالش، درحوزه زیرساخت‌های مالی، ضروری است تأمین مالی پروژه‌های لجستیکی و تسهیل‌کننده تجارت در اولویت قرار گیرد.»
رئیس‌جمهور همچنین ضمن اعلام آمادگی ایران برای میزبانی از دبیرخانه همکاری‌های بخش سلامت سازمان شانگهای، از آمادگی ایران برای ایفای نقش مؤثر در زمینه تأمین امنیت عرضه انرژی خبر داد. وی با اشاره به ظرفیت‌های کم‌نظیر ایران در این حوزه مانند «‌مجاورت با 2حوزه بزرگ نفتی و هیدورکربوری جهان، یعنی خلیج‌فارس و دریای خزر»، «برخورداری از شبکه مواصلاتی نفت و گاز و موقعیت ترانزیتی مناسب» و همچنین «نیروی انسانی متخصص» تأکید کرد که ایران آماده‌است برای رفع نگرانی اعضا در تأمین امنیت عرضه انرژی نقش مؤثری را ایفا کند.

از ناتو تا قفقاز
پیشنهاد رئیس‌جمهور برای ترسیم الگوی امنیت نوین در آسیا بخش مهم دیگری از سخنان رئیسی در اجلاس سران کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای بود. وی با اشاره به اینکه «منطقه ما طی چند دهه گذشته طعم تلخ مداخله خارجی را چشیده و حاصل آن چیزی جز ایجاد تروریسم و اشاعه ناامنی نبوده‌است»، تأکید کرد که الگوی امنیت نوین در آسیا باید بر پایه «توسعه مشترک و تعمیق چندجانبه‌گرایی بدون دخالت قدرت‌های خارجی» شکل بگیرد تا تدابیر جمعی برای مقابله با چالش‌های پیش‌روی صلح و توسعه عملیاتی شوند.
رئیسی با بیان اینکه تجربه‌هایی مانند افغانستان و سوریه باید مایه عبرت باشند و از تکرار آنها پرهیز شود، ادامه داد پیگیری سیاست‌های ناتو به هر شکل، تهدیدی برای مناطق مختلف محسوب می‌شود. وی به این نکته هم اشاره کرد که استقرار صلح، ثبات و امنیت در منطقه قفقاز برای جمهوری‌اسلامی بسیار مهم است؛ «ما همواره بر رعایت تمامیت ارضی، حاکمیت ملی و نفی هرگونه تغییر در مرزهای شناخته‌شده بین جمهوری‌ آذربایجان و جمهوری ارمنستان تأکید کرده‌ایم. طرفین باید اختلاف‌های خود را از طریق گفت‌وگو و به‌صورت مسالمت‌آمیز و براساس حقوق بین‌الملل حل‌وفصل کنند.