به همین سادگی ‌در‌کمال خونسردی

مسعود پویا


چرا نباید افرادی که به‌عنوان سلبریتی در جامعه شناخته شده‌اند مالیات بپردازند؟ قرار دادن قشری که درآمدی بسیار قابل توجه دارد، زیر عنوان هنرمند، درواقع راهی است برای آنچه فرار مالیاتی نامیده می‌شود.
 این فرار مالیاتی البته کاملا قانونی است؛ قانونی که به نفع گروهی که با هر متر و معیاری ثروتمند محسوب می‌شود، مورد تفسیر قرار می‌گیرد. هروقت صحبت از مالیات هنرمندان به میان می‌آید، عده‌ای پای فلان خوش‌نویس ساکن در یک شهرستان کوچک یا مثلا دستیار فیلمبرداری که سالی یک یا 2فیلم کار می‌کند را پیش می‌کشند. همه می‌دانیم که اکثریت جامعه هنری کشور، چه شرایطی را دارند؛ گروهی که همیشه در داستان مالیات هنرمندان در جلوی صف قرار داده می‌شوند تا آقا و خانم سلبریتی هم به‌بهانه‌ آنها همان کاری را سروسامان بدهند که همیشه در انجامش موفق بوده‌اند: فرار مالیاتی به‌صورت قانونی.
جالب اینکه عده‌ای هم در توجیه این تبعیض و ظلم آشکار می‌گویند مگر کل سلبریتی‌ها چند نفر هستند؟ چنان‌که گویی قلت مشروعیت می‌آورد؛ مشروعیت برای ندادن مالیات بر درآمد‌های افسانه‌ای چیزی جز تداوم ظلم نیست. سوپراستاری که سالانه چند میلیارد درآمد دارد، ریالی مالیات نمی‌دهد، ولی یک کارگر یا کارمند که درآمد سالانه‌اش هم کمتر از درآمد ماهانه آقا یا خانم سوپراستار است، باید مالیاتش را تا ریال آخر پرداخت کند. موضوع به این واضحی، صراحت و سادگی، همیشه با خلط مبحث، حاشیه، جنجال و تعمیم دادن وضعیت هنرمندان آسیب‌پذیر به کل جامعه هنری پیش رفته است. درباره منبع مالی درآمد‌های عجیب و غریب سلبریتی‌ها هم حرف و حدیث بسیار است. بازیگری که با حقوق ناقابل ماهی یک‌میلیارد تومان در یک‌سریال نمایش خانگی حضور می‌یابد و بعد مشخص می‌شود سرمایه سریال از راه‌های نامشروع تامین شده است که این خود داستان دیگری است.
این را هم باید گفت تقریبا در همه جای دنیا، برخی از سلبریتی‌ها می‌کوشند تا مالیات کمتری بپردازند و البته برخورد با ماجرای فرار مالیاتی با جدیت و حساسیت دنبال می‌شود‌. مقام‌های قضایی حکم‌های سنگین برای سلبریتی‌های فراری از مالیات صادر می‌کنند؛ ضمن اینکه جامعه هم نسبت به این موضوع حساس است و جایگاه اجتماعی و اعتبار فردی که مالیات نمی‌دهد هم خدشه دار می‌شود. مثال‌های فراوانی از سلبریتی‌های عرصه‌های مختلف که دچار مشکلات عدیده ناشی از فرار مالیاتی شده‌اند، می‌توان زد.
البته که موضوع مالیات هم باید در جامعه نهادینه شود. وقتی برخی از پزشکان فقط در ازای دریافت پول نقد، حاضر به ویزیت بیماران هستند و در کمال آرامش و خونسردی و بدون ذره‌ای شرم، اصرار بر این عمل دارند، یعنی چنین موضوع در جامعه ما به‌عنوان رفتاری غیرمسئولانه و ظالمانه جانیفتاده است.
شاید به همین دلیل است که سلبریتی‌ها به‌راحتی و به‌عنوان هنرمند و در پوشش فعالیت فرهنگی از پرداخت مالیات پرهیز می‌کنند و در این زمینه قانون هم که نیازمند تفسیر مجدد است، حق را به آنها می‌دهد؛ به همین راحتی و در کمال خونسردی، فردی که اصطلاحا پولش از پارو بالا می‌رود یک ریال هم مالیات نمی‌دهد، ولی معلم، استاد دانشگاه و روزنامه‌نگاری که درآمد مشخص و معمولا محدودی دارد قبل از پرداخت حقوق، ابتدا مالیاتش کسر می‌شود.
در مورد مالیات سلبریتی‌ها به راه‌های فرار از آن هم اشاره شده است. طبیعتا قشری که عادت کرده مالیات ندهد از هر تلاشی برای گریز فروگذار نمی‌کند و نمی‌شود به‌بهانه راه‌های فرار از پرداخت مالیات، ماجرا را به فراموشی سپرد.
داستان مالیات ندادن سلبریتی‌ها به جز اقدامات لازم قانونی نیاز به فرهنگسازی‌ هم دارد و پیش‌نیازش هم تغییر نگاه جامعه به موضوع مالیات است. وقتی فرار از مالیات، زرنگی محسوب می‌شود و نه خلاف، چرا نباید فلان هنرپیشه خوش‌رنگ و لعاب مالیات بدهد؟ او چه تفاوتی با جراحی که با گرفتن پول نقد، دست به جراحی می‌زند دارد؟ گویی همه ثروتمندان در یک کشتی نشسته‌اند و با خیال آسوده به راه خود ادامه می‌دهند‌. این همان داستان تلخی است که از یک کارگر ساده پولی به خزانه دولت سرازیر می‌شود، ولی سلبریتی عرصه سینما و تلویزیون، مثل آب خوردن مالیات نمی‌دهد و همیشه هم حق به جانب است و در فضای مجازی در حال واکنش نشان دادن به هر موضوع با ربط و بی‌ربطی. البته که فرار مالیاتی سلبریتی‌ها در پوششی قانونی صورت می‌گیرد؛ به همین سادگی و در کمال خونسردی.