صنعت
فولاد آبدیده می‌شود
آمادگی صنایع بزرگ استان برای مقابله با خشکسالی
نفیسه زمانی‌نژاد| اصفهان- خبرنگار:
وجود صنایع فراوان در استان اصفهان باعث شده است سهم بخش صنعت از مصرف آب بیش از متوسط کل کشور باشد. این در حالی است که به دلیل جدیت بحران کم‌آبی در این استان، برخی سخن از مهاجرت صنایع و برخی دیگر بر تغییر استراتژی تولید آن‌ها تاکید می‌کنند.
صنعت، متهم نیست
بر اساس آنچه در اوایل اردیبهشت امسال از سوی مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان اعلام شد، در صورت ادامه روند کاهش بارش‌ها، احتمال کاهش تخصیص ۲۵ درصدی آب به بخش صنعت و کاهش ۱۵ درصدی اختصاص آب به بخش آشامیدن وجود دارد؛ چراکه آبی وجود ندارد که میان بهره‌برداران توزیع شود. فولاد مبارکه و ذوب‌آهن، قطب صنایع آب‌بر محسوب می‌شوند. با این حال، وجود همین صنایع موجب شده اصفهان به عنوان یکی از صنعتی‌ترین مناطق کشور مطرح باشد. فولاد مبارکه به تنهایی حدود نیمی از فولاد کشور را تولید می‌کند. اما برخی با انتقاد نسبت به آب‌بر بودن این صنایع، بر این باورند مقصر اصلی خشکیدن زاینده‌رود صنایع فولادی اصفهان هستند. آمار مختلف کشوری حاکی از آن است که آب آشامیدنی ۶ تا ۷ درصد، صنعت یک تا ۳ درصد و کشاورزی بیش از ۹۰ درصد آب ایران را مصرف می‌کنند. بنابراین در کشور، مصرف‌کننده اصلی آب، بخش کشاورزی است.
با این حال، کارشناسان با تاکید بر وجود صنایع بی‌شمار در اصفهان بر این باورند که سهم بخش صنعت از مصرف آب در این استان، بیش از متوسط کل کشور است. اما به گفته آن‌ها، نه می‌توان گفت سهم آب مورد مصرف صنایع بیشتر از بخش کشاورزی است و نه می‌توان فقط صنعت را متهم به خشکیدن زاینده‌رود کرد.
برخورد مدبرانه صنایع
دراین زمینه «محمدرضا برکتین» رئیس خانه صنعت، معدن و تجارت اصفهان با اشاره به لزوم وجود صنایع در هر استان می‌گوید: صنایع باعث ایجاد اشتغال و ارزش افزوده می‌شوند، اما در شرایط فعلی که خشکسالی در حال فراگیر شدن است در مناطقی مانند اصفهان که بیش از دیگر نقاط گرفتار این بحران شده است نباید اقدام به توسعه یا ایجاد صنایع آب‌بر کرد.
وی می‌افزاید: آنچه جالب توجه است آن که تعدادی از صنایع چون فولاد مبارکه، نیروگاه‌ها، صنایع کاغذ‌سازی و پتروشیمی که نیازمند آب فراوان هستند در گذشته که مشکل کم‌آبی وجود نداشت، تشکیل شده‌اند و اکنون با وجود بی‌آبی نمی‌توان از فعالیت آن‌ها ممانعت کرد.
برکتین ادامه می‌دهد: اما با ارائه راه‌حل‌هایی می‌توان آب مصرفی آن‌ها را کاهش داد، راهکارهایی که البته سال‌ها قبل باید اجرایی می‌شد نه امروز که با سد خالی از آب زاینده‌رود مواجه هستیم.
رئیس خانه صنعت، معدن و تجارت تصریح می‌کند: در قدم نخست صنایع باید به تکنولوژی‌های به‌روزتری که نیازمند مصرف آب کمتری هستند، مجهز شوند. دوم آن که لازم است آب به چرخه خود بازگردانده شود؛ البته ناگفته نماند در مورد استفاده از پساب برای صنایع، قبلاً فولاد مبارکه اقدام کرده بود و اکنون لازم است سرعت عمل بیشتری داشته باشد.
استفاده مجدد از آب
به گفته این مسئول، فولاد مبارکه با بازچرخانی مجدد آب استفاده شده در این مجموعه و تصفیه پساب‌های خود تا میزانی برداشت آب خود را از زاینده‌رود کاهش داده است؛ همچنین با اجرای طرح جمع‌آوری فاضلاب شهرهای اطراف و تصفیه این فاضلاب، گام مهمی در راستای صرفه‌جویی در مصرف آب برداشته است. وی اظهار می‌کند: آب نعمتی خدادادی است که هر قطره آن بسیار ارزشمند است و باید با علم و تکنولوژی، این نعمت بزرگ را نه‌فقط یک بار که چندین دفعه در زنجیره به گردش در آوریم؛ همان‌طور که برخی کشورها نیز به چنین کاری، اقدام کرده‌اند.
امکان انتقال صنایع وجود ندارد
برکتین در ادامه درباره انتقال صنایع آب‌بر به مناطق پرآب می‌گوید: درست است که اکنون حق ایجاد صنایع آب‌بر در استان‌های کم‌آب وجود ندارد ولی این که صنایع به محدوده مناطق پرآب منتقل شوند هم امکان‌پذیر نیست. فقط می‌توان از توسعه آن‌ها ممانعت کرد و واحد‌های جدید در کنار مناطق پرآب تاسیس شوند. ولی ضرورت دارد آن‌هایی که ایجاد شده‌اند و در حال فعالیت‌اند با برنامه‌ریزی و به‌کارگیری راهکارهایی مصرف آب خود را به کمترین میزان کاهش دهند.
رئیس خانه صنعت، معدن و تجارت اصفهان بیان می‌کند: موضوع کمبود آب، بیشتر یک امر مدیریتی است. کشور ما سال‌ها قبل باید به چاره‌اندیشی در این مورد می‌پرداخت. اکنون نیز با نگاه کارشناسانه، برنامه‌ریزی، دعوت از گروه‌های علمی و سرعت عمل می‌توان با این مشکل برخورد صحیح داشت.
کاهش مصرف آب در ذوب‌آهن
«احمد صادقی»، مدیرعامل شرکت ذوب‌آهن با اشاره به مصرف زیاد آب در ایران نسبت به دیگر کشورها می‌گوید: لازم بود به کمبود آب در کشور در سال‌های گذشته توجه جدی می‌شد و اکنون هم در شرایطی قرار داریم که راهکاری جز اصلاح رفتار در مصرف آب و صرفه‌جویی نداریم. این مسئول در مورد اقدامات ذوب‌آهن برای کاهش مصرف آب اظهار می‌کند: از سال ۱۳۷۹ تا ۱۳۹۶ مصرف آب شرکت ۴۰ درصد کاهش یافته است و این درحالی است که دراین مدت طرح‌های توسعه‌ای و افزایش تولید داشته‌ایم. وی تصریح می‌کند: منابع آبی که ذوب‌آهن مورد استفاده قرار می‌دهد پساب‌های کارخانه و پساب‌های خریداری شده و آب‌های در دسترس است.
صادقی بیان می‌کند: با توجه به بحران آب، اقدامات گسترده‌ای برای صرفه‌جویی در مصرف آب انجام گرفته است؛ به طوری که این شرکت در سال‌های 77 و 78 برای تولید هر تن فولاد 15 مترمکعب آب از رودخانه برداشت می‌کرد، اما اکنون این میزان به 6 مترمکعب کاهش یافته است. این نشان‌دهنده افت 50 درصدی مصرف آب توسط شرکت ذوب‌آهن است. به علاوه آن که ذوب‌آهن در نظر دارد ضمن افزایش تولید با انجام اقداماتی چون بازچرخانی پساب شرکت و تصفیه فاضلاب‌های انسانی و صنعتی شهرهای اطراف و نیز احداث برج‌های خشک در نیروگاه‌ها مصرف آب را بیشتر کاهش دهد.
در همینه زمینه :
