هشدارهایی که انجمن واردکنندگان برنج طی یک‌ماه گذشته درباره شرایط نامساعد نگهداری برنج‌های وارداتی در گمرک زاهدان داده بود، سرانجام با بروز سیل در این استان و آبگرفتگی این محموله‌ها به واقعیت تبدیل شد. روز چهارشنبه تصاویر نگران‌کننده این برنج‌ها در خبرگزاری‌ها منتشر شد.
اطلاعیه‌هایی که پس از انتشار این تصاویر گمرک صادر کرد مسئولیت خسارت وارد شده به محموله‌های موجود در محوطه را نه بر عهده این سازمان بلکه متوجه سازمان انبارهای عمومی می‌دانست. گمرک زاهدان در اطلاعیه‌های خود اعلام کرد از زمستان گذشته و به‌ویژه با ابلاغ لغو ممنوعیت واردات برنج از اول مرداد ورود کالا به محوطه گمرک افزایش داشته و با توجه به تذکرهای لازم به وزارت صمت نسبت به تبعات این شرایط، محموله‌های وارداتی با تعهد خود تجار در محوطه نگهداری شده‌اند. ادامه سرگردانی واردکنندگان برای تعیین مرجع تامین خسارت در حالی است که با توجه به نیاز شدید بازار برنج به واردات برنج با قیمت مناسب، افزایش واردات با لغو ممنوعیت فصلی واردات این کالا در ماه‌های مرداد تا آبان، مورد توجه دولت قرار گرفته است.
خسارت پای کیست؟
بررسی‌های اولیه صورت گرفته و اعلام موضع گمرک در تعیین‌تکلیف محموله‌های برنج مانده زیر باران حاکی از این است که پرداخت خسارت بر عهده سازمان انبارهای عمومی به‌عنوان مرجع تحویل گیرنده گذاشته شده است. به‌دنبال بارندگی عصر سه‌شنبه ۴مرداد و آبگرفتگی گمرک زاهدان حجم زیادی از برنج‌های وارداتی در آب ماند. واکنش‌ها به این موضوع جالب توجه بود؛ در نخستین واکنش، گمرک زاهدان اعلام کرد که از اواخر سال گذشته، ورود کالا به این گمرک افزایش یافته و ۱۴هزار تن کالا در محوطه و در فضای باز تخلیه شده است. گمرک تأکید داشت که به دفعات به وزارت صمت و استانداری برای محدود شدن ثبت سفارش به مقصد این گمرک تذکر داده و از سازمان انبارهای عمومی خواسته فضای مناسب برای نگهداری کالا ایجاد کند، ولی هیچ‌یک توجهی نکرده‌اند. براساس اعلام گمرگ زاهدان، این ارگان از واردکنندگان برای نگهداری کالا در محوطه گمرک رضایت و تعهد گرفته است.
انجمن واردکنندگان برنج در واکنش به این اظهارات اعلام کرد واردکننده در زمان ورود کالا، تابع شرایط و مجبور است هرچه حکم شد، بپذیرد ولی این پذیرفتن به معنی تأیید اهمال مرجع نگهدارنده نیست.
در سوی دیگر اما سازمان انبارهای عمومی که پای آن به‌عنوان مرجع نگهدارنده و مسئول حفاظت از کالاها در میان است با وجود گذشت 4روز از واقعه، هیچ توضیح یا اطلاعیه‌ای در این خصوص صادر نکرده و تاکنون پاسخگوی ابهامات موجود نبوده است.
طولانی شدن فرایند ترخیص
یکی از واردکنندگان و صاحبان برنج‌های باران‌زده در مورد اینکه چرا با توجه به اخطارهای داده شده درباره شرایط آب و هوایی کالای خود را سریع‌تر ترخیص نکرده، از طولانی بودن فرایند ترخیص در گمرک زاهدان گفته است. وی در گفت‌وگو با ایسنا افزود: ازجمله موانعی که پیش روی ترخیص کالا قرار دارد، طولانی شدن ویرایش ثبت سفارش است که وقتی برای آن اقدام می‌شود، مدت‌ها در کارتابل کارشناسان مربوطه باقی می‌ماند. از سوی دیگر با وجود اینکه گمرک زاهدان، گمرک تخصصی است، تشریفات گمرکی کند پیش می‌رود و دلیل آن عدم‌اقدام به‌موقع و همکاری سازمان‌های همجوار با گمرک است. به‌گفته این فعال اقتصادی، پاسخ آزمایش استاندارد و سازمان غذا و دارو گاهی 6 تا 7روز زمان می‌برد تا در سامانه وارد شود و ادامه مسیر ترخیص را طی کند؛ آن هم در شرایطی که مبالغ قابل توجهی باید صاحب کالا بابت این نمونه‌برداری پرداخت کند.
پیش از این نیز دبیر انجمن واردکنندگان برنج در گفت‌وگو با همشهری بخشی از کندی روند واردات را به طولانی شدن تشریفات اداری و موازی‌کاری وزارت بهداشت و سازمان استاندارد نسبت داده بود. گفته می‌شود در روز گذشته حدود۱۶۰ تا ۱۷۰کامیون از محموله‌های سالم برنج بارگیری کرده و خارج شده‌اند. براساس اعلام گمرک زاهدان انباری خارج از گمرک در شهرک صنعتی در اختیار این محموله‌ها قرار گرفت و حدود ۱۰۰کامیون به آن سمت هدایت شد ولی ۲۰۰کامیون دیگر در صف تخلیه قرار دارند.
انبارهای عمومی باید خسارت را بپردازد
رئیس گمرک زاهدان درباره تعیین تکلیف خسارت وارده و مسئولیت آن توضیح داد: طبق قانون، در چنین مواردی جبران ضرر و زیان وارده بر عهده مرجع تحویل گیرنده کالا است که در این موضوع، مسئولیت برعهده شرکت انبارهای عمومی است. ضمن اینکه، این شرکت براساس قبض انبار، کالا را بیمه و حق بیمه دریافت کرده است و باید در قبال آن، خسارت پرداخت کند. محمدعلی خاشی تأکید کرد: سازمان انبارهای عمومی نمی‌تواند مسئولیت این حادثه را نپذیرد.
استقبال از گمرک زاهدان به‌دلیل ارزانی
ناظر گمرکات سیستان و بلوچستان و رئیس گمرک زاهدان با اشاره به اینکه از پارسال به صاحبان کالا اعلام شد که در گمرک زاهدان جا نداریم و کالا را به گمرک دیگری ببرند، بیان کرد: برخی از واردکنندگان خودشان خواستند محموله‌های خود را اینجا تخلیه کنند چراکه فاصله مرز میرجاوه تا زاهدان کوتاه است و هزینه تمام‌شده برای واردکننده کمتر است. به‌گفته خاشی، گمرک زاهدان، گمرک تخصصی برنج است و سازمان استاندارد و وزارت بهداشت، ۳۵سال است که اینجا کار تخصصی برنج انحام می‌دهند و از این جهت در این زمینه کارشان را روان‌تر از دیگر گمرکات انجام و در زمانی کوتاه‌تر پاسخ می‌دهند و ارباب رجوع سریع‌تر می‌تواند کالا را ترخیص کند. به اذعان برخی صاحبان کالا در مجموع هزینه تمام‌شده ترخیص۱۴۰۰ تومان در هر کیلو برای واردکننده ارزان‌تر تمام می‌شود که در مجموع رقم قابل‌توجهی است.
حکایت سیل و برنج‌های وارداتی
در همینه زمینه :
