«آزاد» تخلیه می‌شود

بمب ساعتی سه‌راه جمهوری بالاخره حکم تخلیه گرفت؛ پاساژ آزاد که با قدمت نیم‌قرن، به بورس تولید و فروش لباس عروس معروف است. این پاساژ با وجود داشتن سازه قدیمی، طی دهه گذشته به شکل عجیب و غریبی از سوی مالک تغییر شکل داد و حالا هر آن امکان دارد فاجعه‌ای عظیم رخ دهد و فرو بریزد. شیشه ویترین‌هایی که هر از گاهی به‌خاطر نشست ساختمان و فشار می‌شکنند و ترک‌هایی که روی سقف برخی از مغازه‌ها نمایان می‌شوند هشدار می‌دهند که فکری به حال این بنای بسیار پرخطر 51ساله باید شود.
به همین‌خاطر شهردار منطقه11 تهران اعلام کرد به‌علت ناایمنی و مشکلات فراوان در ساختار ساختمان، طی ۱۰ روز آینده تخلیه و پلمب می‌شود. این طور که سیدمحمد موسوی می‌گوید مراجع ذیصلاح وضع ساختمان آزاد را ناایمن و بحرانی تشخیص داده‌اند.

آزاد پرماجرا
ماجرای پاساژ آزاد -که البته برخی از آن با نام دراکولا یاد می‌کنند- از سال1388 شروع شد. آن زمان، مالک، مجوزی صرفا برای اجرای آسانسور و سقف‌های سبک غیرسازه‌ای جهت جلوگیری از ریزش برف و باران از شهرداری منطقه دریافت کرد. برای این منظور نیز مهندس ناظری مشخص شد تا کار طبق اصول پیش برود.
 بعدها اما اقدامات دیگری به بهانه این مجوز در ساختمان صورت گرفت. گودبرداری غیراصولی برای ایجاد طبقه منفی دو، تغییر کاربری طبقه منفی دو از حالت انباری به چندین باب مغازه، توسعه دادن بالکن‌های طبقات بالای همکف آن هم با نصب ستو‌ن‌های ضعیف و انجام عملیات‌های غیراصولی دیگر باعث شده تا خیلی زود پاساژ آزاد در فهرست بناهای ناایمن با اولویت خطر یک قرار گیرد. اداره‌ کل معماری و شهرسازی منطقه 11نیز در نامه‌ای اعلام کرد تنها آنچه طبق مجوز داده شده، مورد تأیید مهندس ناظر بوده و هرگونه تغییر دیگر، خطرناک تلقی شده و هرگونه خطر جانی و مالی با مالک است.
پس از حادثه پلاسکو، تمرکز روی این پاساژ بیش از پیش شد. با وجود این، هربار کسبه برای اقدامات غیراصولی در حفظ جان و اموال خود شکایت کردند، با شیوه‌های خاصی علیه آنها شکایتی مطرح شد تا کار پیچیده شود. در این میان، شرکت برق منطقه‌ای نیز به‌دلیل وضعیت پاساژ حاضر نشد، پست برق را به طبقات زیرزمین اختصاص دهد. از سوی دیگر، کمیسیون ماده 100هم در سال1392 رأی به اصلاح و تخریب بخش‌هایی که به‌صورت غیرایمن ایجاد شده بود، داد، اما تاکنون این رأی به اجرا در نیامده است. جالب‌تر اما اینکه یک ‌ناظر مهندسی پای حکم استحکام بنای ساختمان را پس از اقدامات سازه‌ای صورت گرفته، امضا کرده بود. آنطور که در نامه مربوطه آمده ایستایی و استحکام بنای پاساژ آزاد به متراژ 6090مترمربع مورد تأیید و تضمین قرار گرفته است. اگرچه در سال1396مهندس ناظر، در نامه‌ای دیگر اعلام کرد که اصلا قراردادی با مالک برای تأیید استحکام بنا نداشته است. البته نکته مبهم دیگر به ثبت حکم استحکام بنا در دفترخانه اسناد رسمی برمی‌گردد.
به دلیل همین سرگذشت پرماجرا موسوی، شهردار منطقه۱۱ تهران خبر از پیگیری جدی پرونده این بنا در کمیته ایمنی منطقه می‌دهد و می‌گوید: «‌با توجه به اهمیت موضوع ساختمان‌های ناایمن و پرخطر، کمیته ایمنی در منطقه۱۱ فعال شده و به‌صورت مستمر جلسات مختلف درباره ایمنی و رفع خطر ساختمان‌های پرخطر برگزار می‌کند و با جدیت در حال بررسی و اقدامات لازم در این حوزه است. طی فرایند قانونی، مراجع ذیصلاح وضع ساختمان آزاد را ناایمن و بحرانی تشخیص داده‌اند؛ به همین دلیل جلسات متعددی با حضور نمایندگان مالک و کسبه برگزار کرده‌ایم. علاوه ‌بر این طی بازدید از پاساژ، موارد خطرناک و اخطارهای قانونی به مالک داده شد.»
او با بیان اینکه نزدیک به 100کاسب در ساختمان آزاد کار می‌کنند و شهرداری نگران وضعیت اقتصادی این افراد است، می‌افزاید: «اما نگرانی جدی‌تر امنیت جان کاسبان است. با توجه به شرایط بحرانی، این ساختمان به‌زودی تخلیه و پلمب می‌شود.» موسوی درباره مکاتبات با سازمان‌های خدماتی در مورد قطع انشعابات آب، برق و گاز می‌گوید: «گاز این ساختمان قطع شده است و طی روزهای آینده پس از قطع شدن انشعابات آب و برق، با حضور نیروی انتظامی و سرکلانتری، ساختمان آزاد از کسبه تخلیه و پلمب می‌شود.» او اضافه می‌کند که پس از تخلیه ساختمان آزاد، رفع خطر انجام خواهد شد.

مکث
نیم نگاهی به اقدامات غیراصولی پاساژ آزاد

*احداث زیرزمین 2- به‌صورت الحاقی و با گودبرداری و حفظ پی‌ستون‌ها با بتن حجمی، تغییر تیر سقف‌ها به خرپا، اجرای سقف‌های طاق ضربی برای احداث 17واحد تجاری و احداث 2راه‌پله.
*تبدیل 3کارگاه تولیدی به 34واحد تجاری در طبقه زیرزمین منفی یک.
*جمع‌آوری فضای میانی مغازه‌های طبقه همکف برای تامین نور و دسترسی به طبقات پایین به مساحت حدود 68مترمربع.
*استفاده از تیر کنار بالکن‌های طبقات اول، دوم و سوم برای اتصال اسکلت میانی الحاقی.