سریلانکا که این روزها در کانون خبرهای سیاسی قرار گرفته، از جذاب‌ترین کشورهای دنیاست
مروارید اقیانوس هند
بهنام سلطانی
حتماً تاکنون نام چای سیلان را شنیده‌اید. سیلان در ایران به‌عنوان یکی از برندهای چای شناخته می‌شود اما از روزگار قدیم نام یکی از زیباترین و توریستی‌ترین کشورهای دنیا در جنوب آسیا بوده است؛ کشوری که اکنون بهنام سریلانکا شناخته می‌شود و بسیاری از بناهای تاریخی آن از دوران باستان به‌جا مانده است. سریلانکا چیزی حدود 30درصد چای دنیا را تأمین می‌کند اما عمده شهرتش را مدیون آثار باستانی منحصر به‌فردی مثل شهر قدیمی گاله، معبد گامبولا، جنگل سینهاراجا و... است. البته گاهی اوقات هم ببرهای جدایی‌طلب تامیل که یک فرقه جدایی‌طلب بودند، نام سریلانکا را در صدر خبرهای جهان قرار می‌دادند؛ اما از وقتی اسلحه را زمین گذاشتند و تسلیم دولت مرکزی شدند این کشور روزهای آرام‌تری را سپری کرد. البته این روزها مشکلات اقتصادی و شورش مردم به قصد سرنگونی دولت یک‌بار دیگر سریلانکا را به یکی از عجیب‌ترین و پرسر و صداترین جزایر جنوب آسیا بدل کرده است. بد نیست با کشوری که چنین ویژگی‌های منحصر به فردی دارد بیشتر آشنا شویم.
طغیان ببرها
خیلی‌ها سریلانکا را مروارید اقیانوس هند می‌دانند. چرا؟ چون در این کشور می‌توانید در ساحل بکر و رؤیایی اقیانوس هند قدم بزنید و به صدای روح‌نواز امواج گوش بدهید. البته این آرامش فقط در جنوب این کشور جزیره‌ای حکمفرماست. در شمال و شرق سریلانکا و در 250کیلومتری شمال کلمبو، جنگی خانمانسوز بین ارتش و ببرهای تامیل 25سال طول کشید که یکی از طولانی‌ترین جنگ‌های داخلی تاریخ معاصر بود. در این جنگ طولانی و فرسایشی 100هزار نفر کشته و 250هزار نفر آواره شدند؛ که با تسلیم شدن ببرهای آزادیخواه در سال 2009به پایان رسید اما چه‌کسی است که نداند سکوت ببرهای تامیل آتش زیر خاکستر است. ببرهای تامیل قوی‌ترین و پیشرفته‌ترین جنبش ضد‌دولتی در دنیا محسوب می‌شدند. آنها با هواپیما به مواضع دولتی حمله می‌کردند، ماهواره‌ها را مورد هجوم حملات الکترونیکی قرار می‌دادند و توانایی زیادی در جنگ‌های چریکی داشتند. ببرهای تامیل علاوه بر تبحر در حملات نظامی، به لحاظ سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی هم تشکیلات مهمی دست وپا کرده بودند. آنها بانک‌ها و نهادهای اقتصادی زیادی در شهرها و مناطق تحت سلطه‌شان اداره می‌کردند. جالب است که رادیو، تلویزیون و مدارس تحت نظر رهبران ببرهای تامیل تا آخرین روز به فعالیتش ادامه می‌داد.
تمدن 3هزار ساله
سریلانکا دوران پرفراز و نشیبی را پست سر گذاشته تا این روزها به‌عنوان یکی از جاذبه‌های گردشگری جذاب و عجیب دنیا به‌حساب بیاید. اگر فهرست کشورهای معروف توریستی دنیا را بیابید، نام سریلانکا را در آن خواهید دید. دلیل آن هم معلوم است؛ چون بیش از هر کشور آسیایی دیگری پارک‌های طبیعی منحصر به‌فرد دارد و فرهنگ باستانی با تمدن 3هزار ساله آن هم مدام در معرض توجه باستان‌شناس‌ها بوده است. سریلانکا به‌دلیل قرار گرفتن در منطقه استوایی 2فصل گرم و خشک دارد و میزان بارندگی در آن زیاد است. اندازه دما در این کشور بین 28تا 32درجه سانتی‌گراد است که در ارتفاعات مرکزی به 16درجه سانتی‌گراد کاهش پیدا می‌کند. این مشخصات جغرافیایی یعنی سریلانکا با انبوه جنگل‌ها و مناطق ساحلی و حیات‌وحش بی‌نظیرش یک مقصد ایده‌آل برای گردشگران خارجی است و بی‌دلیل نیست که درآمد این کشور 20میلون نفری از محل جذب توریست از صادرات چای که برای مردم سریلانکا یک کالای استراتژیک است، بیشتر شده است.
جزیره باشکوه
سریلانکا در زبان سانسکریت یعنی جزیره باشکوه؛ که اسم بامسمایی به‌نظر می‌رسد. جلال و جبروت این جزیره آسیایی به‌خاطر بناهای باستانی است اما حیات‌وحش کم‌نظیر آن را هم نمی‌شود نادیده گرفت. در بیشتر جنگل‌های دنیا شیر را به‌عنوان سلطان جنگل می‌شناسند، اما نقل است که مردم سریلانکا فیل را به‌عنوان پرقدرت‌ترین حیوان یا همان سلطان جنگل می‌شناسند و به همین‌خاطر همه جای این کشور از مزارع چای گرفته تا پارک‌های ملی و حتی در مراسم ردپای این حیوان دیده می‌شود. البته کسانی که می‌خواهند لشکر بزرگ‌ترین فیل‌های جهان را یکجا ببینند باید به پارک ملی شهر کندی بروند.
محصول جهانی
از هر چه بگذریم به معروف‌ترین محصول سریلانکا می‌رسیم که همان چای است. خیلی‌ها سریلانکا را به‌عنوان امپراتوری چای می‌شناسند و قلب صنعت چای دنیا در این کشور می‌تپد. اینکه مزارع چای چگونه مثل قارچ در این کشور سبز شدند حکایتی تاریخی دارد. نخستین بار انگلیسی‌ها بودند که چای را به این کشور بردند و قبل از آن چیزی به‌عنوان مزرعه چای در سریلانکا وجود نداشت. البته کارکرد مزارع چای صرفاً به کاشت و برداشت این محصول محدود نمی‌شود؛ چون بسیاری از توریست‌ها فقط به سریلانکا می‌روند تا انبوه مزارع چای را از نزدیک ببینند. بعد از اینکه چای سیلان به شهرت جهانی رسید، چایکارها در کوهستان‌های سریلانکا خانه‌هایی ییلاقی ساختند که با گذشت زمان، هتل‌ها و ویلاهای شخصی جای این ییلاق‌های سنتی را گرفتند اما هنوز هم نفس کشیدن در مزارع چای سریلانکا هوش را از سر می‌برد.
آثار باستانی
اگر بخواهیم درباره آثار باستانی سریلانکا که در دنیا زبانزد است صحبت کنیم، باید به ویرانه‌های شهر باستانی سیگیریا برویم. قلعه این شهر که قدمت آن به قرن 5میلادی برمی‌گردد چندین کاخ و باغ منحصربه‌فرد دارد و در میراث فرهنگی یونسکو ثبت شده است. معبد «توس رلیک» که در قرن 16میلادی ساخته شده و گفته می‌شود دندان بودای مقدس در آن نگهداری می‌شود، یکی دیگر از بناهای تاریخی مهم سریلانکاست که هر 6سال یک‌بار در معرض دید عموم قرار می‌گیرد. این معبد در جعبه‌ای به اسم «چدی» قرار گرفته که از جنس طلا است. شهر مقدس «آنیوراداپور» هم که در فهرست آثار یونسکو به ثبت رسیده برای خودش یک حکایت تاریخی دارد. این شهر مملو از ویرانه‌ها و آثار به‌جا مانده از دوران باستان است که در محاصره رود «مالواتیوا» قرار دارد. شاید تماشای ویرانه‌ها و بناهای متعلق به قرن‌های گذشته برای عده‌ای جذابیت نداشته باشد. این افراد می‌توانند به جنگل بارانی و محافظت شده «سینهاراجا» که دست بر قضا آن هم در میراث جهانی یونسکو ثبت شده بروند. بیش از 60درصد جنگل سینهاراجا به‌گونه‌های کمیاب درختی و حدود 40درصد آن به حیات وحش اختصاص دارد. شهر دامبولا در شرق سریلانکا هم شهرت جهانی دارد؛ آن هم به‌خاطر معبد تاریخی که در غار دامبولا ساخته شده. معبد غار دامبولا بزرگ‌ترین مجموعه معابد غاری حفاظت شده در آسیاست. شهر قدیمی گاله که در قرن 16به‌طور اتفاقی توسط دریانوردان پرتغالی کشف شد، هم دیدنی است. تا به حال چیزی در مورد خانه فیل‌ها در سریلانکا شنیده‌اید؟ این مکان را در سال 1995و برای حفاظت از بچه فیل‌های یتیم در شهر «کلمبو» ساختند و آرام آرام به یک جاذبه گردشگری بدل شد.
