پیش‌بینی افزایش تولید زعفران

«برداشت زعفران امسال ۱۰۰درصد افزایشی خواهد بود.» این پیش‌بینی مسئول کمیته فرآوری شورای ملی زعفران، قطعا بهترین خبر این روزها در حوزه زعفران است. آمار تولید زعفران در 2سال گذشته به‌دلیل شرایط نامناسب آب و هوایی کاهشی بوده و بعد از رکورد ۴۵۰تنی برداشت در سال آبی پربارش 98-97 هر سال تولید زعفران با درصدی از افت مواجه بوده است.
 پیش از این محسن احتشام، رئیس شورای ملی زعفران آمار تولید زعفران در سال۹۹ را ۴۰۰تن اعلام کرده بود اما برای میزان برداشت سال گذشته هیچ عدد و رقم موثقی از سوی این شورا یا وزارت جهادکشاورزی به‌عنوان متولی اصلی و مرجع رسمی انتشار آمار تولید بخش کشاورزی، اعلام نشده است. برآوردهای فعالان این بخش از تولید سال۱۴۰۰، کاهش ۴۰درصدی و برداشت ۲۰۰تن است که با توجه به صادرات ۲۰۰تنی این محصول تا امروز به‌نظر چندان بی‌راه نیست، اما به‌طور قطع میزان تولید سال گذشته از ۳۰۰تن کمتر بوده است. در طول یک‌ماه گذشته بعضی فعالان این حوزه پیش‌بینی‌هایی مبنی بر احتمال ادامه روند کاهش تولید برای امسال ارائه کردند که با توجه به روند کاهشی صادرات این محصول، نگران‌کننده بود.
حالا اما عضو هیأت مدیره شورای ملی زعفران و مسئول کمیته فرآوری این شورا در گفت‌وگو با همشهری از افزایش قطعی تولید این محصول خبر می‌دهد. علی حسینی، البته هیچ پیش‌بینی دقیقی از رقم احتمالی برداشت یا حتی میزان افزایش تولید نسبت به سال قبل ارائه نداد ولی تأکید کرد: هرگونه پیش‌بینی مبتنی بر عدد و رقم با توجه به‌مدت زمانی که تا فصل برداشت این محصول یعنی آبان ماه، باقی مانده غیرقابل استناد است و ارزیابی دقیقی از وضع مزارع تا قبل از شروع برداشت نمی‌توان داشت، اما این گفته که برداشت امسال نیز کاهشی خواهد بود درست نیست و با توجه به شواهد موجود و میزان کشت، رقم برداشت بیش از سال گذشته خواهد بود. از دلایل این رشد برداشت افزایش سطح زیرکشت زعفران در دیگر استان‌های کشور است که به‌گفته فعالان این بخش می‌تواند کاهش احتمالی برداشت در خراسان بزرگ را پوشش دهد.

تداوم مشکلات صادراتی و افزایش قاچاق
حمایت دولت از زعفران‌کاران و اعلام قیمت ۲۱میلیون تومانی خرید حمایتی این محصول، از اتفاقات بسیار خوبی بود که بعد از چند سال مشکلات تولید و صادرات به‌نظر می‌رسید نه‌تنها شرایط را برای تولیدکنندگان بهتر می‌کند و هم گام مثبتی در زمینه کاهش قاچاق خواهد بود. در چند ماه اول نیز اگرچه جهش قیمت زعفران در بازار داخل مصرف‌کنندگان داخلی را بیش از پیش این کالا محروم کرد اما شرایط بازارهای بین‌المللی بسیار خوب بود و قیمت هر کیلوگرم از این محصول در مقطعی از ۴۰میلیون تومان نیز فراتر رفت.
 اما این وضعیت تداوم نداشت و به‌گفته نایب‌رئیس شورای ملی زعفران روند صادرات این محصول از ابتدای زمستان پارسال کاهشی بوده است. غلامرضا میری، یک ماه پیش اعلام کرد: صادرات زعفران در دی‌ماه سال گذشته 58درصد، بهمن 33درصد، اسفند 38درصد، فروردین 59.5درصد و اردیبهشت 19درصد کاهش پیدا کرد. ضرر و زیان ناشی از اختلاف قیمت ارز صادراتی و ارز نیمایی در هنگام بازگرداندن ارز حاصل از صادرات، دریافت عوارض صادرات آب مجازی از صادرکنندگان و دیگر مشکلات صادراتی که به افزایش هزینه صادرات منجر شده ازجمله دلایلی است که به‌گفته این مقام مسئول قاچاق زعفران را به‌صرفه‌تر و صادرات رسمی این محصول را کاهش داده است.

مقاومت بازارهای جهانی در برابر قیمت زعفران ایران
مسئول کمیته فرآوری شورای ملی زعفران در گفت‌وگو با همشهری، با بیان اینکه متأسفانه کاهش صادرات عارضه‌یابی نمی‌شود، گفت: عوامل زیادی در این زمینه دخیل هستند که نخستین و مهم‌ترین آن قوانین دست و پاگیر صادراتی است، در چنین شرایطی قطعا بخشی از صادرات به سمت قاچاق می‌رود.
حسینی افزود: تجربه نشان داده که هرگاه دولت‌ها مقررات سختگیرانه‌ای در زمینه صادرات وضع کرده‌اند این قوانین کمک شایانی به قاچاقچیان بوده و شرایط امروز صادرات نیز به همین‌گونه است. این عضو هیأت رئیسه شورای ملی زعفران، جهش ۳۰۰درصدی قیمت این محصول را دومین عامل کاهش صادرات اعلام کرد که موجب مقاومت بازارهای جهانی در برابر قیمت زعفران ایران شد. حسینی افزود: قیمت زعفران در سال گذشته به‌دلیل کاهش تولید و همچنین جو روانی حاصل از افزایش رقم خرید زعفران، جهش ناگهانی داشت که این رشد گرچه به سود کشاورز زعفران‌کار بود اما بازارهای جهانی که سال‌ها زعفران را کیلویی زیر یک‌هزار دلار می‌خریدند ناگهان با قیمت چند برابر گذشته مواجه شدند و به تامین بخشی از نیازشان از کشورهای دیگر اقدام کردند.
وی ادامه داد: افزایش قیمت زعفران در نهایت به نفع کشاورزان ما است اما این حقیقت را نیز نباید نادیده گرفت که ۸۰درصد تولید این محصول صادر می‌شود و ما به خریداران دنیا نیاز داریم، در نتیجه اگر بدون انعطاف تنها به فکر افزایش قیمت باشیم رقبای ما در منطقه، بازارهای جهانی ما را در اختیار خواهند گرفت.
حسینی تأکید کرد: ممکن است این اتفاق تا یکی دو سال آینده نیفتد اما در آینده به هرحال خواهد افتاد. دنیا به سمت تامین کنندگانی می‌رود که محصول را با قیمت مناسب‌تری در اختیار خریداران بین‌المللی بگذارند در نتیجه فقط بر طبل گرانی کوبیدن برای خوشحال کردن منِ تولیدکننده درست نیست و عوامل دیگر را نیز باید درنظر گرفت. او کشورهای رقیب ایران در زمینه تولید زعفران را افغانستان، یونان، اسپانیا، ایتالیا، مراکش و هند را عنوان کرد که به سمت افزایش تولید زعفران رفته‌اند. به‌گفته حسینی گرچه ایران هم‌اکنون بزرگ‌ترین تولید‌کننده زعفران دنیاست اما ممکن است کشورهای دیگر در آینده بازارهای ایران را تصاحب کنند.