تحریم؛ حربه ناکارآمد آمریکا در مذاکرات برجامی

وزارت خزانه‌داری آمریکا در روزهای گذشته تحریم‎های جدیدی را ‌علیه برخی افراد و نهادهای ایران اعمال کرد تا بار دیگر ثابت شود که واشنگتن، برخلاف ادعاهای مقام‎های کاخ‎سفید، نه‎تنها اراده‎ای برای بازگشت به برجام ندارد، بلکه می‌کوشد با انجام اقدام‌های خصمانه‎ای مانند تحریم‎، جمهوری‎اسلامی را برای کوتاه‌آمدن از مطالبات بحق خود تحت‎فشار بگذارد. به‎گزارش همشهری، مقام‎‌های واشنگتن در روزهای اخیر با تمرکز بر راهبرد «مقصرنمایی ایران» از اجرای تعهدات برجامی خود طفره می‌روند و صرفا از ایران می‌خواهند تعهدات خود ذیل توافق هسته‎ای سال2015را اجرا کند. این درحالی است که رفع مؤثر تحریم‎ها همچنان به‎عنوان اصلی‌ترین موضوع، در دستور کار مذاکرات قرار دارد و روند گفت‎‌وگوهای اخیر در دوحه نشان داد واشنگتن قصد دست برداشتن از طناب پوسیده تحریم‎ها را ندارد.

ادامه راهبرد شکست‎خورده ترامپ در دولت بایدن
وزارت خزانه‌داری آمریکا در روزهای اخیر اعلام کرد که «شبکه‌ای از افراد و شرکت‌ها را که از شرکت‌های صوری واقع در حوزه خلیج‎فارس برای تسهیل انتقال و فروش محصولات شرکت‌های ایران به ارزش صدها میلیون دلار به شرق آسیا استفاده می‌کنند»، تحریم کرده‎است. بر این اساس 2شخص، ۱۳ نهاد و 2شناور در این راستا، در فهرست تحریم‌های آمریکا قرار گرفته‌اند؛ موضوعی که نشان‌دهنده عمق تناقض‎های آمریکا در قبال جمهوری‎اسلامی ایران است.
وزیر امورخارجه آمریکا اما کوشید با طرح ادعاهای واهی، تناقض‎های موجود در اعمال تحریم‎های جدید ازسوی واشنگتن را توجیه کند. برهمین اساس هم بود که در این‌باره ادعا کرد که «آمریکا در دنبال‌کردن مسیر دیپلماسی هدفمند درجهت حصول توافق متقابل با هدف اجرای کامل برنامه جامع اقدام مشترک استوار بوده ‎است. این ایران است که تا بدین روز در نشان‌دادن تعهدی مشابه به این مسیر ناتوان بوده‎است.» آنتونی بلینکن در عین حال عنوان کرد که «اگر تغییری در مسیر ایران انجام نشود، به استفاده از اختیارات تحریمی خود برای هدف قرار‌دادن صادرات نفت، محصولات نفتی و محصولات پتروشیمی از ایران ادامه خواهیم داد.» برایان نلسون، معاون وزیر خزانه‌داری آمریکا در امور تروریسم و اطلاعات مالی نیز در این زمینه گفت: درحالی‌که آمریکا به دستیابی به توافق با ایران جهت بازگشت دوجانبه به برنامه جامع اقدام مشترک متعهد است، ما به استفاده از اختیارات خود برای اعمال تحریم علیه نفت و محصولات پتروشیمی ایران ادامه خواهیم داد.

عدم‌تصمیم‎گیری عاقلانه در واشنگتن
این در شرایطی است که برخی کارشناسان معتقدند تحریم‎های اخیر اقدامی صرفا «نمادین» برای توجیه ناتوانی واشنگتن در مواجهه با جمهوری‎اسلامی به‎حساب می‎آید و در شرایط کنونی دست این کشور در اتخاذ راهبردهای بازدارنده در برابر ایران خالی‎تر از قبل شده‎است. بر این اساس گفته‌ می‌شود چابکی ایران در دور زدن تحریم‌ها و بحران انرژی در اروپا 2دلیل بی‌تاثیر شدن تحریم‌های جدید آمریکا به حساب می‌آید. یک کارشناس مسائل بین‎الملل دراین باره با بیان اینکه رویکرد تحریمی آمریکا در برابر ایران موضوع تازه‎ای نیست، در گفت‎وگو با همشهری گفت: آمریکایی‎ها، برخلاف آنچه ما تصور می‎کنیم، اساسا بر مبنای یک روش عاقلانه و منطقی به تجزیه و تحلیل مسائل نمی‎پردازند.
سعدالله زارعی گفت: در بسیاری از عرصه‌ها می‌توان مشاهده کرد که اصولا بخش زیادی از اقدام‎هایی که آمریکایی‎ها انجام می‎دهند، به‎دور از محاسبات منطقی و یک تفکر درست است و در این زمینه برخلاف آنچه برخی گمان می‎کنند، از الگوی عاقلانه‎ای پیروی نمی‎کنند. نحوه مواجهه آنها با جمهوری‎اسلامی را می‌توان به‎عنوان نمونه بارزی از چنین رویکردی درنظر گرفت.
وی با بیان اینکه در انتخاب جو بایدن به‎عنوان رئیس‎جمهور آمریکا نیز می‌توان رویکرد غیرمنطقی به تحولات سیاسی در بطن جامعه آمریکا را مشاهده کرد، افزود: با نگاهی به انتخاب بایدن به‎عنوان رئیس‎جمهور آمریکا این سؤال پیش می‎آید که اساسا این انتخاب از چه پشتوانه منطقی و استدلالی برخوردار بوده‎است؟ از کسی که در قامت رئیس‎جمهور به‎اصطلاح ابرقدرت، چرت زدن‎ها و حواس‎پرتی‎هایش به سوژه داغ رسانه‌های دنیا تبدیل شده‎است، تا چه میزان می‌توان انتظار تصمیم‎گیری عاقلانه را در مواجهه با ایران داشت؟

درس نگرفتن واشنگتن از سرنوشت تحریم‎ها
این کارشناس مسائل بین‎الملل با اشاره به رویکرد واشنگتن در قبال ایران و استفاده مستمر از اهرم تحریم‎ها علیه جمهوری‎اسلامی ادامه داد: در موضوع تحریم‎ها با این نکته مواجه هستیم که اگر آمریکایی‎ها اهل تفکر و استدلال بودند، باید با نگاهی موشکافانه، سرنوشت تحریم‎هایی که تاکنون علیه ایران اعمال کرده‎اند را مورد بررسی قرار می‎دادند. زارعی عنوان کرد: آمریکا بدون توجه به سرنوشت تحریم‎هایی که حداقل در 20سال اخیر علیه ایران وضع کرده، همچنان در این مسیر گام برمی‎دارد؛ موضوعی که نشان می‎دهد آنها چنین راهبردهایی را بدون تجزیه و تحلیل نتایج و پیامدهای آن، علیه جمهوری‎اسلامی وضع می‎کنند. وی با بیان اینکه با وضع دور جدید تحریم‎های واشنگتن علیه تهران طی سال‌های اخیر، ایران بیش‎از گذشته از آمریکا فاصله گرفته است، تأکید کرد: آمریکایی‎ها در اعمال تحریم‎ها برای مواجهه با قدرت فزاینده جمهوری‎اسلامی، این موضوع را مورد تجزیه و تحلیل دقیق قرار نمی‎دهند که با وجود اعمال تحریم‎های گسترده، ایران همواره به مسیر خود ادامه داده و از موقعیت بهتری برخوردار شده‎است.
 زارعی با بیان اینکه اکنون جمهوری‎اسلامی در یک «سوپر موقعیت» به‎سر می‎برد، گفت: آمریکایی‎ها بعد از استفاده مکرر از حربه ناکارآمد تحریم‎ها، اکنون اعتراف می‎کنند که گزینه جدید و کارآمدی برای مواجهه با ایران ندارند و همچنان از گزینه سنتی تحریم، که کپی گرفته شده از نسخه‌های قدیمی و شکست‎خورده است، استفاده می‎کنند.
وی با اشاره به راهبردهای دنیس راس، یکی از مشاوران سیاست‎خارجی باراک اوباما، رئیس‌جمهور اسبق آمریکا برای مقابله با جمهوری‎اسلامی مبنی بر اینکه «برای اینکه بتوان به دیپلماسی با ایران شانس داد، باید در تهران ترس ایجاد کرد»، گفت: ایران از این تحریم‎ها نمی‎ترسد و چنین گزینه‌های ناکارآمدی نمی‌تواند جمهوری‎اسلامی را از رسیدن به  اهدافش بازدارد.

اقدامی از سر استیصال
این کارشناس مسائل بین‎الملل ادامه داد: باید خطاب به آمریکایی‎ها گفت که اگر گزینه جدیدی دارید، رو کنید، اما اگر ندارید، حداقل راهبردهای خود را براساس منافع‎تان تجزیه و تحلیل کنید و سود و زیان آن را بسنجید. تجربه تحریم ایران در سال‌های گذشته نشان می‎دهد واشنگتن از این راهبرد برای مقابله با تهران نتیجه‎ای جز شکست به‎دست نمی‎آورد.
زارعی با بیان اینکه باید از بایدن پرسید که هدف از اعمال تحریم‎ها علیه ایران دستیابی به چه نتایجی است، ادامه داد: اگر آمریکایی‎ها می‎خواهند با اعمال تحریم یک اتفاق‎ سیاسی را در ایران رقم بزنند، باید ببینند که نتیجه آن رفتن یک دولت متمایل به غرب و روی‎کارآمدن دولتی انقلابی و جهادی بوده‎است. وی افزود: ازسوی دیگر آنها اگر از فراخور اعمال تحریم‎ها، قصد تحت‎فشار قرار دادن اقتصاد جمهوری‎اسلامی را دارند، اکنون مشاهده می‎کنند که ایران 1401قوی‎تر از ایران سال‌های ابتدایی دهه80شمسی است که دور جدید تحریم‎ها علیه کشورمان کلید خورد.
زارعی اضافه کرد: در مجموع معتقدم تحریم‎های آمریکا علیه ایران اقدامی صرفا از سر استیصال است و واشنگتن به‎دلیل نداشتن گزینه‌های مؤثر، به رویکرد سنتی و ناکارآمد تحریم‎ها روی آورده‎است. این موضوع نشان می‎دهد آنها «حرف» جدیدی برای گفتن ندارند؛ بنابراین «رویکرد» جدیدی هم نمی‌توانند اتخاذ کنند. با توجه به این فرایند «نتیجه» هم برای آنها مثبت نخواهد بود.

مکث
لفاظی‎های ضد‌ایرانی بایدن
رئیس‌جمهور آمریکا با انتشار یک یادداشت در «واشنگتن‌پست» اعلام کرد، تا زمانی که ایران به توافق هسته‌ای برجام برنگردد، فشار اقتصادی و دیپلماتیک واشنگتن ادامه می‌یابد. جو بایدن در این یادداشت به تشریح چرایی سفر خود به عربستان سعودی پرداخته و در آن علیه ایران لفاظی کرده‎است. او نوشت: «پس از اینکه سلف من (ترامپ) از توافق هسته‌ای که داشت کار می‌کرد، عدول کرد، ایران قانونی را تصویب کرد که گسترش سریع برنامه هسته‌ای خود را الزامی می‌کرد. سپس، زمانی که دولت قبل (ترامپ) در شورای امنیت سازمان ملل به‎دنبال محکوم‌کردن ایران به‌دلیل این اقدام بود، ایالات متحده خود را منزوی و تنها دید.» بایدن در بخش دیگری از این یادداشت ادامه داده‎است: «در رابطه با ایران، ما با متحدان و شرکای خود در اروپا و سراسر جهان متحد شدیم تا انزوای خود را از بین ببریم. اکنون این ایران است که منزوی شده‎است تا زمانی که به توافق هسته‌ای بازگردد. ماه گذشته، بیش از ۳۰کشور به ما پیوستند تا عدم‌همکاری ایران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در مورد فعالیت‌های هسته‌ای گذشته‌اش را محکوم کنند. دولت من به افزایش فشار دیپلماتیک و اقتصادی ادامه خواهد داد تا زمانی که ایران آماده بازگشت به پایبندی به توافق هسته‌ای‌۲۰۱۵ (برجام) باشد؛ همانطور که من همچنان آماده انجام این کار هستم.»