دیپلماسی
آغاز مذاکرات لغو تحریم‌ها در دوحه
گرهگشایی از موضوع‌های باقیمانده برای احیای برجام بیشاز هر چیز نیازمند عمل‌گرایی واشنگتن است
مذاکرهکننده ارشد کشورمان و نماینده ویژه آمریکا در امور ایران درحالی با هدف پیگیری مذاکرات غیرمستقیم برای رفع تحریم‌ها عازم دوحه شدهاند که گرهگشایی از موضوع‌های باقیمانده در این زمینه بیش از هر چیز نیازمند عمل‌گرایی واشنگتن است؛ چراکه در هفته‌های اخیر مقام‌های جمهوریاسلامی بارها تأکید کردهاند آنچه برای تهران اهمیت دارد، انتفاع اقتصادی از مزایای برجام است. بهگزارش همشهری، دور جدید مذاکرات برای لغو تحریم‌ها در شرایطی در قطر پیگیری می‌شود که شنیده‌ها حاکی از این است که احتمالا مذاکرات در دوحه در چند دور برگزار خواهد شد. در این میان اگرچه تروئیکای اروپایی و همچنین چین و روسیه هیأتی به دوحه اعزام نکردهاند و تنها نماینده مذاکرات غیرمستقیم ایران- آمریکا در دوحه اتحادیه اروپاست. کارشناسان معتقدند در شرایط کنونی کشورهای اروپایی بیش از پیش در انتظار احیای برجام و بازگشت ایران به بازارهای انرژی جهان هستند. بر همین اساس هم بود که برخی مقام‌های اروپایی در روزهای اخیر بهصراحت خواستار بازگشت نفت ایران به بازار جهانی شدهاند؛ موضوعی که نشان میدهد با توجه به تحولات جنگ اوکراین و وابستگی اروپا به انرژی روسیه، اروپا اکنون بیشاز هر زمان دیگری به نفت و گاز جمهوریاسلامی نیاز دارد. با توجه به همین نیاز هم بود که در هفته‌های اخیر اروپایی‌ها پیگیریهای ویژهای برای ازسرگیری مذاکرات برجامی انجام دادند و با انتقال پیام تعهد آمریکا به تهران، گفتوگوهای غیرمستقیم تهران - واشنگتن در دوحه کلید خورد.
اروپا؛ ادامه تناقضگویی آمریکا
در این میان کارشناسان معتقدند اوضاع نابسامان انرژی در قاره سبز، نیاز اروپا به انرژی ایران را دوچندان کرده و آنان را وا‌داشته جدیتر از قبل پیگیر بنبستشکنی از گفتوگوهای برجامی باشند. با توجه به همین موضوع هم بود که وضعیت مذاکرات هسته‌ای و ورود نفت ایران به بازارهای جهانی به یکی از مهم‌ترین محورهای رایزنی سران «گروه7» در آلمان تبدیل شدهاست. اعلام دفتر ریاست‌جمهوری فرانسه مبنی بر اینکه سران کشورهای بریتانیا، فرانسه، آلمان و ایالات متحده در حاشیه نشست 7کشور بزرگ اقتصادی جهان، موسوم به گروه7 (G7)، درباره برنامه هسته‌ای ایران و همچنین صادرات نفت جمهوری اسلامی بحث و گفت‌وگو می‌کنند نشان میدهد اروپا درصدد ایفای نقش مؤثرتری برای وادار کردن واشنگتن به تصمیم‌گیری سیاسی در قبال رفع تحریمهای ایران است.
درچنین شرایطی ناظران معتقدند زمان برای تصمیم‌گیری واشنگتن برای لغو مؤثر تحریم‌ها فرا رسیدهاست، چراکه تنها در این صورت است که مسیر بازگشت آمریکا به برجام هموار خواهد شد. مقام‌های ارشد جمهوریاسلامی از زمان آغاز دور جدید گفت‌وگوها با هدف احیای توافق هسته‌ای سال2015 بارها تأکید کردهاند درصورتی که آمریکا به تعهدات برجامی خود عمل کند، ایران نیز برنامه صلحآمیز هسته‌ای خود را در چارچوب برنامه جامع اقدام مشترک پیش خواهد برد. با وجود این، اما بهنظر میرسد فضاسازیهای واشنگتن همچنان ادامه دارد و طرف آمریکایی تلاش می‌کند با بازی رسانهای، مذاکرات را به مسیر دلخواه خود هدایت کند. به همین دلیل هم بود که یک سخنگوی وزارت امورخارجه آمریکا در آستانه آغاز مذاکرات رفع تحریم‌ها در قطر، بار دیگر تلاش کرد مسئولیت را از واشنگتن سلب کند و سرنوشت گفت‌وگوها را به تصمیم‌گیری ایران گره بزند؛ «ما آماده‌‌ایم به سرعت توافقی را که در وین برای بازگشت دوجانبه به اجرای کامل برجام برسر آن مذاکره کرده به سرانجام رسانده و اجرا کنیم، اما برای این هدف، لازم است که ایران تصمیم بگیرد مطالبات اضافی‌اش را که فراتر از برجام هستند، کنار بگذارد.» ازسوی دیگر یک مقام آمریکایی نیز در گفت‌وگو با پولیتیکو تلاش کرد سطح انتظارات از مذاکرات دوحه را کاهش دهد. پولیتیکو به نقل از این مقام نوشته «انتظارات بسیار کمی» از مذاکرات غیرمستقیم با ایران در دوحه وجود دارد؛ اظهاراتی که نشان میدهد تناقضگویی به جزئی جداییناپذیر از رویکرد مذاکراتی آمریکاییها در زمینه احیای توافق هسته‌ای سال2015 تبدیل شدهاست. این در شرایطی است که مشاور امنیتملی آمریکا نیز با تکرار ادعاهای مشابهی، در اظهارنظری اعلام کرد بازگشت دوجانبه به برجام به نفع این کشور و شرکای اروپاییاش است و «این به تهران بستگی دارد که بخواهد این توافق را داشته باشد.»
جیک سالیوان با تکرار این ادعا که «آمریکا مصمم است اطمینان حاصل کند ایران به سلاح هسته‌ای دست پیدا نخواهد کرد»، گفت که «ما معتقدیم که توافق دیپلماتیک بهترین راه برای انجام‌دادن آن است.»
در همینه زمینه :
