جاده‌های کردستان در دست‌انداز

راحله عبدالحسینی - روزنامه‌نگار

نگاه کلی به وضعیت راه‌های جاده‌ای نشان می‌دهد کردستان جزو استان‌های کم‌برخوردار از این نظر دسته‌بندی می‌شود؛ کم‌برخورداری در شاخص‌های مختلف چون نداشتن آزادراه از یک طرف و نبود کنارگذر در شهرهای مرزی از سویی دیگر را باید به کم‌برخورداری از راه‌های روستایی   در این استان اضافه کرد. 
استان کردستان بیش از 8هزار کیلومتر راه دارد. از این میزان 6100کیلومتر آن راه روستایی و حدود 1900کیلومتر آن راه بین‌شهری شامل ۳۲۵کیلومتر بزرگراه، ۸۸۸کیلومتر راه اصلی و ۷۰۰کیلومتر نیز راه فرعی و عریض است.
در نتیجه فاصله از شاخص میانگین کشوری، آمار تصادفات و خسارات جاده‌ای در کردستان بالاست  طوری‌که شهرستان مریوان این استان سال گذشته دومین شهر پرتصادف کشور شناخته شد. تصادف در جاده‌های کردستان و کشته شدن سالانه بیش از 350نفر و مصدوم شدن بیش از 6هزار نفر از هموطنان از وضع نابسامان راه‌های آن حکایت دارد.
استاندار کردستان اما برای افزایش ضریب ایمنی در جاده‌های کردستان، تکمیل پروژه‌های نیمه‌تمام بزرگراهی را در اولویت می‌داند نه آغاز پروژه جدیدی با عنوان آزادراه را. اسماعیل زارعی کوشا معتقد است هدف‌گذاری استان کردستان، کاهش فاصله در شاخص‌های راه‌های ارتباطی با میانگین کشوری است؛ اتفاقی که آرامش را به راه‌های استان کوهستانی کردستان بازمی‌گرداند و از آمار تصادف‌ها می‌کاهد.

تردد خودروهای سنگین در شهر
وضعیت نابسامان راه‌های کردستان کمابیش زیر سایه پروژه بزرگ کریدور شمال غرب به جنوب کشور رفته ‌است؛ پروژه‌ای که با گذر از 5 استان مرز بازرگان در آذربایجان غربی را به بندر امام‌خمینی(ره) در خوزستان وصل می‌کند و 320کیلومتر از این مسیر 1482کیلومتری از استان کردستان می‌گذرد.
استاندار کردستان به همشهری می‌گوید: 140کیلومتر از مسیر این پروژه در کردستان هنوز اجرا نشده و در اولویت اجراست.
از این پروژه فرااستانی که بگذریم و کردستان را به‌عنوان یک استان مرزی ببینیم، وضعیت جاده‌های مرزی خودش را نشان می‌دهد. طرح‌هایی که پیش از این برای بهبود کنارگذرهای مرزی مطرح شد و همچنان جامه عمل به تن نکرده‌است. اسماعیل زارعی کوشا با اشاره به اینکه تابستان امسال تکمیل ساخت پروژه‌های کنارگذر ضرباهنگ تندی می‌گیرد، ادامه می‌دهد: کنارگذر مرز باشماق در شهرستان مریوان به طول 32کیلومتر از پروژه‌های نیمه تمام در حوزه راهسازی کردستان است که با جدیت دنبال می‌شود. مرز رسمی باشماق مریوان در کردستان یکی از مهم‌ترین مرزهای رسمی زمینی ایران با اقلیم کردستان عراق است. در این مسیر روزانه بین 500 تا 700خودرو سنگین تردد می‌کنند که به‌دلیل نبود مسیر کنار گذر، از دل شهر مریوان می‌گذرند.
استاندار کردستان در این‌باره می‌گوید: هریک از این خودروهای سنگین با عبور از شهر، می تواند یک فاجعه بالقوه به‌حساب می‌آیند. بسیاری از آنها حامل سوخت هستند و از مرز عراق می‌آیند. ایمن نبودن این جاده باعث تصادف و جان باختن پروفسور محمدرضا ستاره، از دانشمندان مطرح دنیا در رشته فیزیک، در خرداد امسال شد.
 فعلا خبری از آزادراه نیست با وجود این خطرات جاده‌ای که حوادث مربوط به آن بسیار شنیده می‌شود،  هنوز از احداث آزادراه در کردستان خبری نیست. استاندار کردستان اما معتقد است آزادراه هم‌اکنون مسئله مهمی در زمینه راه‌های استان کردستان نیست.
زارعی کوشا با بیان اینکه مسئله اصلی کردستان تکمیل بزرگراه‌ها و کنارگذرهای مرزی است، می‌گوید: استاندارد راه‌های کردستان به‌عنوان راه اصلی سنجیده می‌شود، اما عملکرد آن ترانزیتی است و همین موجب بروز حوادث می‌شود.
به‌گفته زارعی کوشا، کردستان با استاندارد میانگین کشوری هم فاصله دارد و بنابراین هدف‌گذاری کاهش این فاصله است نه احداث آزادراه.

تکمیل کنارگذرها در شهرهای مرزی 
رئیس اداره نظارت بر ساخت راه‌ها در کردستان هم علت محرومیت در وضعیت جاده‌های کردستان را مرزی بودن استان می‌داند و به همشهری می‌گوید: درحالی‌که زیرساخت‌های ارتباطی در کردستان با معضل روبه‌روست، احداث آزادراه، رؤیایی به‌نظر می‌رسد. احداث و تکمیل کنارگذر برای شهرهای مرزی مهم‌ترین مطالبه در حوزه راه‌های کردستان است و به همین دلیل کنارگذر مرزی باشماق و سیرانبند در اولویت است.
آرمان یارعلی، برای سرعت بخشیدن به روند ساخت و تکمیل پروژه کنارگذر باشماق و سیرانبند، پیشنهادی هم دارد. او می‌گوید: از آنجا که باشماق و سیرانبند 2مرز رسمی کشور هستند و بانه و مریوان هم به‌عنوان منطقه آزاد تجاری صنعتی لحاظ شده‌اند، از محل درآمد منطقه آزاد درصدی برای احداث کنار گذر درنظر گرفته شود. طبق آخرین برآوردی که انجام شد، حتی اگر یک یا 2درصد هم از محل این درآمد به تکمیل زیرساخت‌های ارتباطی کردستان تعلق بگیرد، کارساز خواهد بود.

  جمعیت یک‌میلیون‌و۶۰۳هزار نفری استان کردستان چشم به راه سر و سامان گرفتن جاده‌ها و راه‌ها هستند؛ راه‌هایی که با ایمنی کامل در آن قدم بگذارند و دیگر جاده بین بانه و مریوان، تنها جاده خاکی بین 2شهر در کشور نباشد.

مکث
30درصد استان‌های کشور آزادراه ندارند
راه‌ها و جاده‌ها به‌عنوان یکی از مهم‌ترین عوامل ایجاد حوادث جاده‌ای بعد از عوامل انسانی قرار دارد. یکی از راهکارهای کاهش حوادث جاده‌ای ساخت آزادراه است. با این حال برخی از استان‌های کشور هنوز یک آزادراه هم ندارند. از این میان می‌توان به کردستان، آذربایجان غربی، آذربایجان شرقی، سیستان و بلوچستان، کهگیلویه و بویر احمد، فارس، چهارمحال وبختیاری، خراسان جنوبی و خراسان شمالی اشاره کرد.