‌فصلی از کتاب ساخت پرزحمت مترو

مهدی اسماعیل‌پور، روزنامه‌نگار

به دور از چشم شهروندان، جایی که تلفن همراه آنتن نمی‌دهد، در و دیوارش رنگ آفتاب نمی‌بیند و با تغییر دمای بیرون، گاهی حجم هوا هم کم شده و نفس کشیدن سخت می‌شود. این محل کار بیش از 500   مهندس و کارگری است که در عمق 35متری زمین، با جان و دل مشغول فعالیت هستند. آنها با کمک تجهیزات، تونل حفر شده را به جلو پیش می‌برند، قالب‌های بتنی را نصب می‌کنند، ریل قطار را جاگذاری می‌کنند و هزار کار دیگر را با  دقت باریک‌تر از مو انجام می‌دهند تا در آینده شهروندان از یک‌ خدمت بی‌نظیر حمل‌ونقلی بهره‌مند شوند. آنچه برای احداث یک ‌خط و ایستگاه جدید مترو زیرزمین صورت می‌گیرد، با آنچه در روی زمین رخ می‌دهد، تفاوتش زمین تا آسمان است. البته که ساخت یک ‌ایستگاه جدید و توسعه خطوط مترو، برای اهالی نزدیک به آن، دست‌کم تا شعاع یک ‌کیلومتری هم دردسرهایی دارد؛ از گرد و خاک و سر و صدا گرفته تا تغییرات ترافیکی. با این حال، همگان سختی‌ها را به جان می‌خرند؛ چراکه می‌دانند بعدها از نعمت دسترسی آسان به مترو برخوردار خواهند شد. درست مثل آنچه این روزها در 2ایستگاه میدان کتاب و شهید دادمان رقم می‌خورد و احمد‌ اسدیان، معاون سازمان بازرسی کشور نیز هنگام بازدید از این دو ایستگاه به آن اشاره کرد.

 تکمیل فاز دوم خط7 مترو با افتتاح این دو ایستگاه
عملیات‌های فنی و عمرانی با تلاش‌های 3شیفته کارگران و مهندسان برای توسعه خط 7مترو در حال انجام است تا همانطور که مدیران شهری قولش را به شهروندان داده‌اند، ایستگاه‌های شهید دادمان و میدان کتاب در نیمه دوم سال‌جاری و بهمن‌ماه تکمیل شوند و برای استفاده مسافران به بهره‌برداری برسند. در بخشی از تونل چند کیلومتری مربوط به این ایستگاه‌ها، گروهی، آرماتوربندی و بتن‌ریزی می‌کنند و در بخشی دیگر ریل‌گذاری مسیر در حال تکمیل است. گروه‌های مختلف کاری در 3شیفت، فعال هستند و با تمام سختی‌ها و محدودیت‌ها، حمل‌ونقل ریلی و زیرزمینی پایتخت را توسعه می‌دهند و پیش می‌برند؛ آن‌هم بدون اینکه شهروندان این همه کار و تلاش و سختی را از سوی آنها شاهد باشند! با حضور در کارگاه متروی میدان کتاب و شهید دادمان، کارگران و کارفرمایانی را می‌بینیم که حدود 6سال و حتی بیشتر، در عمق چند ده‌متری زمین خاک می‌خورند و عرق می‌ریزند و کیلومترها در گل و لای قدم برمی‌دارند. سال‌های زیادی می‌شود که این ماجرای هر روزه آنهاست. در بازدید میدانی همراه محمد یاشار لطفی، مدیر اجرایی خط 7مترو از کارگاه ایستگاه‌های میدان کتاب و شهید دادمان، از نزدیک در جریان آخرین وضعیت و میزان پیشرفت این ایستگاه‌ها قرار گرفتیم.
در جریان این بازدید، ابتدا مدیر اجرایی خط 7متروی تهران درباره وضعیت کلی این خط توضیحاتی را ارائه کرد و به همشهری گفت: «خط 7مترو در 3فاز مختلف تعریف شده است؛ فاز نخست از میدان بسیج تا میدان صنعت بود که به‌صورت متناوب در دوره‌های مختلف تکمیل و افتتاح شده است و ایستگاه متروی شهدای هفدهم شهریور که حدود 10روز قبل به بهره‌برداری رسید، آخرین ایستگاه فاز نخست به‌حساب می‌آید. این مسیر به نوعی پل عبوری و ارتباطی شمال‌غرب تهران به شرق پایتخت محسوب می‌شود و در گذشته چنین کریدوری برای جابه‌جایی مسافران نداشتیم. در فاز دوم هم قسمت شمالی ایستگاه میدان صنعت تا ایستگاه میدان کتاب در حال آماده و تکمیل شدن است تا طبق برنامه در سال 1401به بهره‌برداری برسد. امیدواریم با افتتاح این ایستگاه‌ها بخش عمده‌ای از مشکلات ترافیکی شمال غرب تهران مرتفع شود؛ زیرا الآن هیچ ایستگاهی در این محدوده وجود ندارد و افتتاح و بهره‌برداری از این دو ایستگاه می‌تواند نقش مؤثری را در جابه‌جایی مسافران این بخش از پایتخت ایفا کند. اینچنین محله‌های سعادت‌آباد، شهرک غرب، اوین و درکه، شهرک نفت، فرحزاد و دیگر محله‌های شمال‌غرب تهران پیش از تکمیل دیگر خطوط شبکه متروی تهران می‌توانند از ایستگاه‌های شهید دادمان و میدان کتاب در خط 7مترو بهره‌مند شوند.» به‌گفته لطفی عمده کارهای ساختمانی این دو ایستگاه رو به اتمام بوده، بخش‌های زیادی از آن نیز آماده نصب تجهیزات است، تونل‌ها ریل‌گذاری شده و خطوط در حال تکمیل شدن است. او با اشاره به اینکه پس از این دو ایستگاه نوبت به ایستگاه ورزشگاه تختی و پایانه خط 7می‌رسد، افزود: «فاز سوم هم که احداث تونل مربوط به توسعه غربی خط 7مترو بعد از ایستگاه میدان کتاب است، آغاز شده و در آنجا هم 3ایستگاه بسیار مهم خواهیم داشت که رینگ شمال‌غربی تهران را تکمیل می‌کند. عملیات اجرایی فاز سوم هم به زودی آغاز شده و در انتظار تامین اعتبارات برای ادامه دادن کار در این بخش هستیم.» آنچه لطفی درباره 3ایستگاه فاز سوم خط 7گفت، شامل ایستگاه اشرفی‌اصفهانی، ایستگاه دانشگاه آزاد اسلامی در سیمون بولیوار و ایستگاه جنت‌آباد می‌شود.  در این بین، ایستگاه جنت‌آباد ایستگاه پایانی به شمار می‌آید؛ بنابراین اگر اگر تامین منابع به‌موقع صورت گیرد، پیش از پایان سال 1404تمام ایستگاه‌های خط 7مترو و بخش توسعه غربی آن تکمیل شده و به بهره‌برداری می‌رسد.

افتتاح در بهمن‌ماه 
برای تکمیل و بهره‌برداری 2ایستگاه شهید دادمان و میدان کتاب، کارهای لازم با ظرفیت متوسط از نظر نیروی انسانی پیش می‌رود؛ به‌گونه‌ای که در هر ایستگاه حدود 200نفر کار می‌کنند و تعدادی از نیروها نیز در بخش احداث و تکمیل خط حضور دارند. در مجموع تعداد نیروی انسانی که در این پروژه مشغول به‌کار هستند بالغ بر 500نفر است. این در حالی است که در عملیات عمرانی تمامی خطوط در حال تکمیل مترو، بیش از هزار نفر مشغول به کار هستند.
نکته اساسی برای تکمیل هرچه سریع‌تر بخش شمال‌غربی خط 7و به‌کارگیری کارگران بالا، به این برمی‌گردد که در آینده خط جدید 10مترو با ایستگاه میدان کتاب تقاطع خواهد داشت. به همین‌خاطر کریدوری در ایستگاه درنظر گرفته شده است. درواقع ایستگاه میدان کتاب یک ایستگاه تقاطعی برای تبادل مسافر خواهد بود.  
مسعود درستی، مدیرعامل شرکت متروی تهران در خصوص پیشرفت کار به همشهری گفت: «هر دو ایستگاه بالغ بر 70درصد پیشرفت ساختمانی و تجهیزاتی دارند و بسیاری از تجهیزات سفارش‌گذاری شده و آماده است تا پس از پرداخت و ترخیص برای نصب شدن به داخل ایستگاه‌ها منتقل شوند. اکنون، مهم‌ترین بحث ما تامین به‌موقع منابع مالی پروژه است که اگر به‌موقع و نهایتا ظرف یک ماه آینده پرداخت شود می‌توانیم تا قبل از پایان سال‌جاری هر دو ایستگاه را تکمیل کرده و به بهره‌برداری برسانیم. هدفگذاری ما این است که ان‌شاء‌الله تست گرم از محدوده میدان صنعت تا دادمان را در مهرماه سال‌جاری آغاز کنیم. در مجموع بخش روسازی نیز در حال اتمام است و ریل‌گذاری از میدان صنعت تا میدان کتاب هم به مراحل پایانی خود نزدیک شده و ریل سوم هم تا ایستگاه دادمان نصب کرده‌ایم.»
   ۱۰۰۰ میلیارد تومان برای بخش ساختمان و تجهیزات 4کیلومتر تونل و 2ایستگاه باقیمانده تا میدان کتاب نیاز است.
   ۲۷ کیلومتر طول خط ۷ متروی تهران است و 22ایستگاه دارد که از ورزشگاه تختی در جنوب شرق تهران آغاز شده و به میدان کتاب سعادت‌آباد در شمال‌غرب پایتخت ختم می‌شود.
   3 ایستگاه در بخش توسعه غربی به خط 7مترو اضافه می‌شود تا در مجموع تعداد ایستگاه‌های این خط به عدد 25برسد.