تهران، شبکه مترو می‌خواهد نه خط مترو

محسن هرمزی؛ مدیرعامل شرکت متروی تهران

این یک واقعیت است که سیستم حمل‌ونقل عمومی ریلی درون‌شهری یا همان مترو، درصورت تکمیل به‌صورت یک «شبکه» معنای واقعی خود را پیدا می‌کند و در غیر این صورت، ساخت صرف خطوط بدون ارتباط با یکدیگر، کارایی لازم را دربر‌نخواهد داشت. با چنین دیدگاهی، شبکه مترو غیر از خطوط متعدد و ایستگاه‌های تبادلی بین آنها، باید از تمام مشتقات لازم نیز برخوردار باشد؛ مثل پست برق، پارکینگ و پایانه، هواسازها و هواکش‌های میان‌تونلی، حداقل 2ورودی برای هر ایستگاه و از همه مهم‌تر تامین ناوگان مورد نیاز برای آن که سرفاصله حرکتی قطارها، استاندارد باشد. توسعه شبکه مترو، نیازمند ساخت و تکمیل موزون و موازی تمام امکانات لازم است و درغیر‌این‌صورت اگر ایستگاه پشت ایستگاه بسازیم و افتتاح کنیم اما واگن به تناسب افتتاحیه‌های جدید به ناوگان حمل‌ونقلی مترو اضافه نکنیم، تأثیر افزایش ایستگاه‌های جدید را آنطور که باید و شاید احساس نخواهیم کرد؛ یا اینکه خطوط را تکمیل کنیم اما احداث پایانه و پارکینگ را که اجزای ضروری و غیرقابل چشم‌پوشی فرایند سرویس‌دهی درست و ایمن خطوط است، چندان جدی نگیریم. مدیریت شهری پایتخت در دوره کنونی، عنایت ویژه‌ای به این مسئله دارد و در تلاش است تا رشد و توسعه موزون شبکه متروی تهران را معنا بخشد. البته از زحمات مدیران ادوار گذشته شرکت مترو نمی‌توان به‌سادگی گذشت، اما این یک‌ واقعیت است که به هر دلیل، در برخی موضوعات شبکه راه‌آهن ریلی پایتخت، انباشت عقب‌ماندگی‌ها را شاهد هستیم.  اولویت متولیان امر در دوره‌های گذشته، بیشتر ساخت مسیرهای تونلی و ایجاد ایستگاه‌های متعدد برای بهره‌مندی هر‌چه سریع‌تر شهروندان از این امکان حمل‌ونقلی بوده که صد‌البته نیت خیر در پس این تفکر وجود داشته است اما به هر حال این نکته را هم نمی‌توان از نظر دور داشت که اولا در زمینه ناوگان حمل‌ونقلی مترو امروز به‌شدت در مضیقه هستیم و در ثانی کار زیاد، حجیم و پرهزینه‌ای بابت تکمیل پایانه‌ها و پارکینگ‌ها پیش رو داریم. موضوع احداث خطوط جدید مسئله بعدی است.  مترو به شکل شبکه‌ای، کارایی و کارکرد حداکثری پیدا می‌کند و اگر نقشه راه چنین نباشد، این صنعت گران‌قیمت و پرزحمت، صرفا به‌صورت خطی، جابه‌جایی محدود مسافران را در شهر محقق خواهد ساخت. پس باید خطوط مترو را گسترش داد و آنها را به شکلی معقول و حساب‌شده، به هم دوخت و به واسطه ایستگاه‌های تبادلی با یکدیگر مرتبط ساخت.