تهران نیازمند شادی است

 محمود مولایی|خبرنگار:

 نظرسنجی ملی مرکز افکارسنجی دانشجویان (ایسپا) نشان می‌دهد که آسیب‌های اجتماعی شهر تهران زیاد است؛ آسیب‌هایی که اگر کاهش پیدا کند، احتمالا بسیاری از مشکلات شهروندان برطرف می‌شود. امان‌الله قرائی‌مقدم، جامعه‌شناس درباره آسیب‌های اجتماعی و اینکه چگونه شهرداری تهران می‌تواند با کاهش این آسیب‌ها جامعه را به سمت شادی و طراوت ببرد، با همشهری صحبت کرده‌ است.

 آسیب‌های اجتماعی یکی از بزرگ‌ترین معضلات تهران محسوب می‌شود. دلیل این حجم از آسیب‌ها چیست؟

در تهران انواع آسیب‌های اجتماعی مانند اعتیاد، فحشا، توزیع مواد‌مخدر، دزدی، چاقوکشی و قمه‌کشی وجود دارد. دلیلش این است که در شهر تهران بافت متجانسی وجود دارد؛ یعنی همه متکدیان و حتی خودِ موتورسواران یک جور معضل به‌حساب می‌آیند. مسئله ترافیک هم همینطور. این مسائل را باید دسته‌بندی کنیم. از لحاظ فرهنگی بافت‌ها متفاوت است. شما یک بافت فرهنگی پشت مجلس شورای اسلامی می‌بینید، ولی پایین‌تر قاچاق مواد‌مخدر می‌شود. بنابراین، تهران را از لحاظ فرهنگی، از لحاظ اقتصادی، از لحاظ اجتماعی و مهاجرتی باید مورد بحث قرار داد. تهران معضلات بسیاری دارد و مشکلات حاشیه‌های پایتخت هم به آن اضافه می‌شود.

 از نظر جامعه‌شناسی، آسیب‌های اجتماعی تهران را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

چون بافت متجانس است، یعنی انواع خرده‌فرهنگ‌ها در تهران دیده می‌شود. در ضمن روابط درون تهران هم مادی شده و افراد به‌صورت روبات درآمده‌اند. یعنی آدم‌ها مانند روبات از کنار هم رد می‌شوند و کسی‌به‌کسی کاری ندارد. در چنین شهری به قول شاو، جامعه‌شناس شهری از مکتب شیکاگو چون جمعیت زیاد است، مجرمان، خلافکاران یا بزهکاران و... در انبوه انسان‌ها گم می‌شوند. کسی‌به‌کسی نیست و اگر فردی در خیابان بیفتد و فوت کند، کسی توجهی نمی‌کند؛ مانند حادثه‌ای که در میدان کاج و پُل مدیریت اتفاق افتاد. یعنی شهر از آن روابط معنوی که در روستاها و شهرهای کوچک بود، خالی شده و همه‌‌چیز با مادیات سنجیده می‌شود. به‌نظر پیتیریم سوروکین، جامعه‌شناس آنچه در اذهان مردم تهران می‌گذرد، صرفا مادیات است. مثلا چون فردی پولدار است، با او رفیق هستند؛ به همین دلیل، بخشی از جامعه دنبال فخرفروشی می‌روند.

 در این شرایط چه راهکاری پیشنهاد می‌دهید؟

تهران را باید منطقه‌بندی کرد؛ مثلا منطقه12 به‌دلیل وجود بازار ویژگی‌هایی دارد که دیگر مناطق ندارد. منطقه18 یک ویژگی دیگر دارد، همینطور غرب تهران ویژگی به‌خصوصی دارد و شرق تهران هم همینطور. یک‌بار من را به شورای شهر تهران دعوت کردند و من مشکلات پایتخت را گفتم. واقعیت این است که باید روی معضلات تهران کار کرد؛ مثلا یکی از مسائلی که در تهران روی آن کار می‌شود، نوسازی منطقه12 است چون در مخروبه‌های این منطقه امکان وقوع جرم و جنایت وجود دارد. برای مثال ما می‌دانیم که دزدان تهران دقیقا از کجا می‌آیند. بنابراین، همکاری شهرداری و پلیس می‌تواند این معضل را برطرف کند. تهران یک شکل نیست و مدام مهاجر به شهر سرازیر می‌شود. البته شادی خیلی می‌تواند در برطرف کردن معضلات کمک کند.

با این حساب، شهرداری چگونه می‌تواند زمینه شاد‌بودن شهروندان را فراهم کند؟

جامعه تهران شادی می‌خواهد. شهرداری با برگزاری کنسرت‌های متعدد در تهران می‌تواند زمینه شادی را فراهم کند. چه اشکالی دارد خوانندگان بزرگ ما بیایند و برای مردم بخوانند. البته با همین نمایش‌های خیابانی که برگزار می‌شود هم می‌توان کارهایی انجام داد. این نمایش‌ها جلوی تئاتر شهر برگزار می‌شود و شهرداری می‌تواند این نمایش‌ها را در میدان تجریش، میدان راه‌آهن و دیگر میادین برگزار کند. شادی باعث می‌شود که بسیاری از آسیب‌ها کم شود.