گزارش
پرسه محدود سفیدبالَک‌‌ها در تهران
سفیدبالکها تنها در چند نقطه محدود شهر مشاهده شدهاند و شهرداری با اقدامات بیولوژیکی، جمعیت این حشره را کنترل می‌کند
سفیدبالکها بار دیگر در شهر تهران رویت شدهاند، اما نه در تمام شهر بلکه تنها در چند نقطه محدود. با این حال، برخی از رسانه‌ها، خبر طغیان دوباره سفیدبالکها را در تمام پایتخت کشور، منتشر کرده‌اند که اداره کل محیط‌زیست و توسعه پایدار شهرداری تهران، اعلام می‌کند این خبر صحت‌ندارد.
به‌گزارش همشهری، سفیدبالک یا مگس سفید در اوایل دهه90 برای نخستین‌بار در پایتخت دیده شد و بعد از چندین بار مبارزه با این حشره، به‌نظر می‌رسید دیگر کاری به تهران نداشته باشند. در ابتدای قرن جدید اما خیلی زود سفیدبالکها به غرب تهران هجوم بردند. اکنون طبق اعلام‌های شهروندی، گویا سفیدبالکها در برخی از نقاط غرب تهران مجددا دیده شدهاند؛ سفیدبالک‌هایی که عاشق درختان توت و زیتون هستند. نکته اینجاست که در فصل بهار درختان توت میوه می‌دهند و برخی نگران سمپاشی به این درختان هستند؛ زیرا برخی شهروندان به شکل سنتی پای درختان توت می‌ایستند و از میوه آن استفاده می‌کنند. البته جای نگرانی وجود ندارد و شهرداری تهران برای دفع آفت درختان توت از سم استفاده نمی‌کند؛ چراکه در شیوه جدید دفع آفت، شهرداری از چسب و رنگ برای محافظت از ساقه درختان استفاده می‌کند و سرشاخه‌ها نیز به‌صورت شبانه شست‌وشو داده می‌شوند تا از آفت‌ها جلوگیری شود. در عین حال، گاهی برخی شهروندان درختان توت را سمپاشی می‌کنند که به‌گفته معاون توسعه و پایش اداره کل محیط‌زیست و توسعه پایدار شهرداری تهران، سم روی درختان بعد از چند روز تبخیر می‌شود؛ به همین دلیل، نگرانی بابت سمی بودن درختان توت وجود ندارد.
با این حال، یکی از دلایل اصلی حضور سفیدبالکها در شهر تهران به درختان «توت» مربوط است. هم‌اکنون درختان توت شهر تهران از نوع «نر» هستند و محصول نمی‌دهند و شهرداری سال‌هاست که درختان مثمر در شهر نمی‌کارد؛ طوری که سیاست آنها در ایجاد فضای سبز و نگهداری از آن خلاصه می‌شود. البته درختان توتی که میوه می‌دهند، در سطح شهر تهران وجود دارند و این روزها توت‌های رسیده در سرشاخه‌های درختان دیده می‌شود یا اینکه به واسطه باد و باران بهاری به زمین افتاده‌اند؛ درختانی که نسبت به گذشته حضور کمرنگی در شهر تهران دارند و با تغییر سیاست‌های شهرداری تهران، دیگر نهال توت در پایتخت کاشته نمی‌شود. جالب اینکه حکایت درختان توت در شهر تهران به سال‌های خیلی دور برمی‌گردد. اکنون کاشت درخت توت در شهر تهران نامناسب قلمداد می‌شود؛ البته با وجود این موضوع نمی‌توان از درختان فعلی توت در پایتخت چشم‌پوشی کرد؛ زیرا همانطور که گفته شد یکی از عوامل استقبال سفیدبالکها از تهران به همین دلیل است. در عین حال، درختان زبان گنجشک و اقاقیا نیز از میزبانان سفیدبالکها هستند.
مبارزه با سفیدبالکها
در سال‌های گذشته، هنگامی که سفیدبالکها به شهر تهران هجوم آوردند، گمانه‌زنی‌های بسیاری در مورد این پدیده صورت گرفت. برخی شهروندان می‌گفتند مگس‌های سفید به داخل دهان آنها رفته است. برخی کارشناسان محیط‌زیست از آفت‌های این پدیده صحبت می‌کردند و البته برخی دیگر معتقد بودند که سفیدبالکها خطری ندارند. اسماعیل کهرم، بوم‌شناس و کارشناس محیط‌زیست معتقد است که سفیدبالکها خطری برای شهر تهران و شهروندانش ندارند. با این حال، سفیدبالکها خانواده مهمی از حشرات هستند که روی انواع گیاهان فعالیت دارند. سال1393 تعداد سفیدبالکها در شهر تهران افزایش چشمگیری داشت و این نوع آفت به‌دلیل استفاده از سموم شیمیایی بی‌کیفیت و گرمای هوا به‌وجود آمد. سفیدبالکها پیش از آنکه در شهر تهران رویت شوند، در باغ‌ها و مزارع شهرهای دیگر مانند قزوین خیلی از محصولات کشاورزی و صیفی‌جات را از بین می‌بردند. جالب اینکه بیشتر از 50سال است که سفیدبالکها به برخی از شهرهای کشور هجوم آورده‌اند و نزدیک به 10سال است که شهر تهران درگیر این آفت شده است.
در این میان، روابط‌عمومی اداره کل محیط‌زیست و توسعه پایدار شهرداری تهران با رد موضوع گسترده شدن سفیدبالکها یا همان مگس‌های سفید، با صدور اطلاعیه‌ای، انتشار خبری مبنی بر طغیان دوباره سفیدبالکها در تهران را ناشی از برداشت نادرست برخی سایت‌ها و کانال‌های خبری اعلام می‌کند. براساس این اطلاعیه، خبرگزاری ایسنا منبع اولیه این خبر است که در مصاحبه‌ای اختصاصی به بررسی کارشناسی پدیده سفیدبالکها و تشریح ابعاد علمی این پدیده در شهر تهران طی سال‌های گذشته پرداخته است. شینا انصاری، مدیرکل محیط‌زیست و توسعه پایدار شهرداری تهران در این رابطه می‌گوید: «به‌نظر می‌رسد، برخی سایت‌ها و کانال‌های خبری با برداشت نادرست از مباحث مطروحه در این مصاحبه علمی و کارشناسی که ناظر به طغیان سفیدبالکها در فصول گرم چند سال گذشته بوده است، آن را به سال‌جاری تعمیم داده و موجب دل‌نگرانی پایتخت‌نشینان شدهاند. اما قویا اعلام می‌کنم که موضوع طغیان دوباره سفیدبالکها در شهر تهران طی سال‌جاری صحت ندارد.»
مکث
تغییرات اقلیمی و اقدامات شهرداری
سازمان بوستان‌ها و فضای سبز شهر تهران سال1394 با همکاری شهرداریهای مناطق 22گانه اقداماتی را برای مقابله با سفیدبالکها انجام داد. البته یکی از دلایل ظهور پدیده سفیدبالکها در برخی از نقاط شهر تهران مثل محله‌های فرحزاد، شهران، کوهک در غرب و سوهانک در شمال شرق به تغییرات اقلیمی ارتباط پیدا می‌کند؛ چراکه رطوب و گرمای هوا به زندگی این آفت کمک بسیاری می‌کند و البته سبب تکثیر سفیدبالکها می‌شود. خشکسالی گیاهان را تضعیف می‌کند و به موازات آن، سبب افزایش سفیدبالکها می‌شود. به هرترتیب شهرداری تهران، مبارزه بیولوژیک را برای از بین بردن این آفت انجام داده و با استفاده از آبشویی که محلول‌های خاصی هم در آن بود، به مبارزه با سفیدبالکها پرداخته است. همچنین جمع‌آوری سرشاخه‌های آلوده به این آفت یکی از راه‌های مبارزه با سفیدبالک درنظر گرفته شده است. البته در دوره ششم مدیریت شهری نیز سازمان بوستان‌ها و فضای سبز شهر تهران با همین سیاست به مبارزه با سفیدبالکها می‌پردازد تا خطری متوجه 500گونه گیاهی در معرض آسیب نشود.
