افزایش درآمد نانوایان با اجرای طرح هوشمند‌سازی

 طبق اعلام مدیر طرح هوشمندسازی فروش نان 900میلیارد تومان برای خرید تجهیزات هوشمندسازی فروش نان هزینه شده است. برآورد تبدیل گندم به آرد در کشور حدود 8.5میلیون تن است و پیش‌بینی می‌شود با اجرای این طرح حدود 1.5میلیارد یورو صرفه‌جویی حاصل شود. گفت‌وگوی همشهری با محسن داوودی، سخنگوی طرح هوشمندسازی یارانه نان در زنجان را بخوایند.

 طرح آزمایشی هوشمندسازی یارانه آرد و نان در استان زنجان چیست؟ درباره این طرح توضیح دهید.
عرضه نان ارزان به مردم یعنی نان مشمول یارانه وظیفه دولت است. در هر سال از 10میلیون تن گندم، 8.5میلیون تن آرد تهیه و برای تهیه نان به خبازی‌ها داده می‌شود تا به‌دست مردم برسد.
تا پیش از اجرای طرح، در این چرخه یارانه ابتدای زنجیره به سیستم وارد می‌شود و از سوی دیگر، گندم از کشاورز ارزان خریداری می‌شد و در این مسیر ریزش‌هایی وجود داشت که مشکلاتی را در تامین نان مورد نیاز مردم به‌وجود می‌آورد.
جنگ در اوکراین و اختلاف تا 20برابری قیمت آرد در کشورهای همسایه نسبت به ایران نیز مزید بر علت شد. یک کیسه 38کیلوگرمی آرد 38هزار تومان یعنی هر کیلوگرم 950تومان به نانوا داده می‌شود؛ درحالی‌که خارج از چرخه یارانه‌ای هر کیلوگرم آرد 16هزار تومان است که تا به مرز برسد افزایش قیمت بیشتری داشت.نهادهای اطلاعاتی و امنیتی برخی کشورهای هم مرز ما هم برخی موانع در مرزها را برداشته‌اند و با توجه به همین شرایط، قاچاق آرد در کشور ما افزایش قابل توجهی یافته است.

این اتفاقات هر فرد سودجویی را ممکن است به قاچاق آرد ترغیب کند. آیا برای رفع این مشکل دولت باید نان را گران کند و مستقیم به مردم یارانه بدهد، شبیه کاری که درباره مرغ و تخم مرغ و لبنیات انجام می‌شود؟          
خیر، اینطور نیست، زیرا یارانه پرداختی موجب افزایش حجم نقدینگی می‌شود و سرپرست خانوار این مبلغ را به جای نان به امور دیگری اختصاص خواهد داد و در نتیجه، به جای آن ما نقطه ورود یارانه به چرخه را تغییر داده‌ایم. هوشمندسازی این امکان را به ما می‌دهد که به نانوا به ازای تعداد نانی که به مردم فروخته یارانه بدهیم. در این فرایند بدون افزایش هزینه از جیب دولت و مردم درآمد نانوا هم دو و نیم برابر افزایش می‌یابد.

نانوا برای خرید 100کیسه آرد امروز باید 3میلیون و 700هزار تومان هزینه کند. این عدد برای تامین نیاز نانوا حداقل 16برابر یعنی حدود 60میلیون تومان است. این پول را از کجا بیاورد؟
سرمایه اولیه نانوا را دولت تامین می‌کند و به‌صورت قرض‌الحسنه در پرداخت اول به نانوا می‌دهد. در مراحل بعد هم بر مبنای داده سیستم هوشمند کارتخوان یعنی به ازای تعداد نان فروخته شده آرد یارانه‌ای دریافت می‌کند.

مردم چه هزینه‌ای باید بپردازند و آیا محدودیتی برای خرید دارند؟
خیر. محدودیتی ندارند. مردم با هر کارت بانکی که کدملی صاحب کارت مشخص است، هر تعداد که بخواهند نان خریداری می‌کنند و به‌صورت هوشمند، قیمت یارانه‌ای را می‌پردازند؛ مثلا بربری 1100تومان.

اگر به هر دلیلی، فروش روزانه نانوا افزایش قابل توجهی یابد، چه می‌شود؟
نانوا چنین اجازه‌ای ندارد، زیرا داده‌های سیستم هوشمند روند معمول را ثبت کرده است.

اگر در دستگاه کارتخوان کارت کشیده شود بدون آنکه نانی دریافت شود، چه؟
سیستم، کد ملی، خانوار و مصرف معمول را می‌شناسد و نسبت به هرگونه تغییر معنادار حساس است.

وضعیت رستوران‌ها و سوپرمارکت‌ها چه می‌شود؟
بخشی در کارتخوان‌ها به خرید نان کسب‌وکارها اختصاص دارد و جواز کسب خود را در سیستم بارگذاری می‌کنند. درباره خوابگاه‌های دانشجویی، پادگان‌ها و کارخانه‌ها و... هم وضعیت همینطور است.

زمینه اجرای همه این موارد فراهم شده است یا کار باید در طول اجرای طرح انجام شود؟
زمینه اجرای طرح به‌طور کامل آماده است. این شروع حرکت حکمرانی داده‌محور است که توسعه خواهد یافت. یک مثال از ابعاد دیگر این طرح بزنم. افرادی در کشور هستند که امکان خرید نان ندارند، در سیستم جدید اگر لازم باشد فردی نان رایگان دریافت کند، با یک پیامک به او اطلاع داده می‌شود، به نانوایی مراجعه می‌کند، کارت بانکی می‌کشد، اما سیستم از حساب وی مبلغی برداشت نمی‌کند و او بدون اینکه کسی متوجه باشد نان خود را تهیه می‌کند.

طرح در زنجان در چه مرحله‌ای است؟
در مرحله همگانی کردن دستگاه‌های کارتخوان.

یعنی هنوز آرد به همان قیمت هر کیلوگرم 950تومان به نانوا داده می‌شود؟ پس چرا نانوایان مردم را ملزم می‌کنند برای خرید نان از دستگاه استفاده کنند؟
بله. درست است. در این مرحله اتفاقات دیگری در حال رخ دادن است؛ پایش مصرف و فروش تا داده‌ها در اختیار ما باشد و دیگر اینکه، سوئیچ سایه را آزمایش کنیم.

سوئیچ سایه چیست؟
در این طرح یک تراکنش اصلی انجام می‌شود یعنی پول نان از کارت خریدار کم می‌شود و یک تراکنش سایه هم وجود دارد که طبق آن دولت یارانه نان را به نانوا پرداخت می‌کند. در مرحله اول باید اطمینان یابیم تراکنش سایه یا تراکنش دولتی هم به درستی انجام می‌شود.

با اجرای این طرح تکلیف نانواهای آزادپز چه می‌شود؟
نان چندنرخی در کل کشور با اجرای طرح تک نرخی خواهد شد و دیگر، آرد دو قیمتی نخواهیم داشت و هر فردی که مجوز و دستگاه مخصوص را گرفت نان را با نرخ یارانه‌ای می‌فروشد.

 فازهای بعدی طرح چه زمانی اجرا می‌شود؟
ما یک ساعت صفر داریم و آن زمانی است که قیمت آزاد آرد را به نانوا اعلام و سرمایه اولیه را برای وی واریز می‌کنیم. هنور برای رسیدن به ساعت صفر زمان نیاز داریم.