طرحی برای حمایت از کارگر ایرانی

روح‌الله یارمحمدی| قم- خبرنگار:

قشر کارگر یکی از مهم‌ترین، بزرگ‌ترین و موثرترین قشرهای جامعه است که نقش تعیین کننده‌ای در تحولات سیاسی، اجتماعی و اقتصادی کشور دارد. با این همه کارگران در کشور ما نه تنها در مجاری تصمیم گیری نقشی ندارند بلکه از کمترین مزایای حقوق مدنی و اقتصادی برخوردارند.

در زمینه مسائل مرتبط با کارگران استان با «اکبرشوکت» رئیس کانون انجمن کارگران ساختمانی کشور و عضو هیأت مدیره خانه کارگر استان قم گفت‌وگویی انجام شده است که در ادامه می‌آید:

خانه کارگر استان قم چند عضو فعال دارد؟

بیش از 18 هزار عضو فعال در قم و نزدیک 2 میلیون نفر هم در سطح کشور عضو این تشکل هستند و حق عضویت می‌دهند. البته انجمن صنفی کارگران ساختمانی استان قم یکی از فعال‌ترین و پیشروترین انجمن‌های صنفی ساختمانی کشور است.

این انجمن چند عضو دارد؟

حداقل 20 هزار نفر از جمعیت 900 هزار نفری کارگران ساختمانی کشور عضو انجمن استان قم هستند. جالب است بدانید که تا سال 85 تنها 4 انجمن کارگران ساختمانی در سطح کشور فعال بود که اکنون به بیش از 400 انجمن رسیده است. البته پیش بینی می‌کنیم که تعداد کارگران ساختمانی کشور حدود یک میلیون و200 هزار نفر باشد که حدود 850 هزار نفر از آن‌ها شناسایی شده و دفترچه بیمه تامین اجتماعی دارند.

شنیده‌ایم انجمن کارگران ساختمانی کشور درصدد طراحی آیین‌نامه بهبود مستمر محیط کسب و کار ویژه کارگران ساختمانی است. اکنون این طرح در چه مرحله‌ای است؟

انجمن کارگران ساختمانی با مشاوره کارشناسان راه و شهرسازی و با همکاری موسسه آموزش عالی تامین اجتماعی و با الگوگیری از آیین نامه کلی که وجود دارد این آیین نامه را آماده و برای تصویب و ابلاغ از سوی وزیر کار به وزارتخانه ارسال کرد.

اگر این آیین نامه تصویب و ابلاغ شود چه اتفاقی خواهد افتاد؟

طبق این آیین نامه همه امور جذب و به کارگیری کارگر ساختمانی باید از طریق سامانه انجام گیرد و پیمانکاران ملزم هستند که از کارگران ایرانی که طبق مقررات ملی ساختمان آموزش دیده‌اند استفاده کنند. با این کار هم ایمنی و حقوق کارگر ایرانی رعایت می‌شود و هم خود به خود دست کارگران غیرمجاز خارجی از سفره کارگر ایرانی قطع می‌شود.

چه مشوقی برای پیمانکاران و صاحب کاران ساختمانی در نظر گرفته شده که ملزم به اجرای این آیین نامه باشند؟

پیمانکاران به دلیل این که باید برای ساختمان خود پایان کار بگیرند مجبورند به اجرای مقررات ملی ساختمان تن دهند. مدیریت در جذب و به کارگیری نیرو و رعایت ایمنی، مزایای بسیاری برای آن‌ها دارد از جمله این که نرخ مزد شفاف و تثبیت می‌شود و با حاکمیت قانون اختلافات میان کارگر و کارفرما که بخش بسیاری از پرونده‌های قضایی را تشکیل می‌دهد به شدت کاهش خواهد داشت.

این طور که از صحبت‌های شما پیداست گرفتن پایان کار برای کارفرما و پیمانکار مهم شده است.

بله، به تازگی با توجه به اقدام‌های انجام شده، ساختمانِ بدون پایان کار هیچ ارزشی ندارد. در گذشته بی‌توجهی به الزام دریافت پایان کار ساختمانی و نبود الزامات کافی در به کارگیری کارگر آموزش دیده و حرفه‌ای منجر به ساخت و سازهای بی‌کیفیت بسیاری در کشور شد که با یک زلزله این بی‌کفایتی‌ها نمود بیشتری پیدا می‌کند. 

از طرفی به نظر می‌رسد پوشش برخی بیمه‌ها از جمله بیمه مسئولیت، پیمانکاران را برای التزام به رعایت مقررات ایمنی کم انگیزه‌تر می‌کند. بیمه مسئولیت به آن‌ها قول می‌دهد که اگر در ساختمانی تا 5 کارگر هم آسیب دیدند و یا حتی فوت کردند هزینه‌ها را جبران می‌کند؛ همین اتفاق‌ها افتاده که اکنون در کشور به طور میانگین روزانه 3 کارگر کشته می‌شود و بیش از هزار خانوار به جمعیت عریض و طویل سازمان بهزیستی و کمیته امداد تحمیل می‌شوند.

شما در مصاحبه‌های مختلف خود گوشه و کنایه‌های بسیاری به طرح تحول سلامت می‌زنید و در واقع منتقد این طرح هستید.

ما مخالف اصل طرح تحول سلامت نیستیم. هیچ انسان عاقلی طرح پزشک خانواده و نظام ارجاع را زیرسوال نمی‌برد. اگر نظام ارجاع سلامت اجرا شود هزینه‌های سرسام‌آور مراجعه‌های بی‌دلیل به پزشکان و نسخه پیچی بی‌مورد و تحمیل هزینه‌های بالا و سودجویانه برای انجام آزمایش‌های بی‌دلیل تا حدود بسیاری کاهش می‌یابد. اما حرف ما این است که دولت اگر طرحی دارد باید از جیب خود خرج کند. اگر قرار است همه قشرهای مردم بیمه درمان بشوند نباید هزینه آن را کسانی بدهند که حق بیمه و درمان به دولت می‌دهند. 

حق بیمه، حق الناس بسیاری از مردم و کارگران است. مردم حق بیمه را برای درمان خود و برای آسایش در دوران بازنشستگی خود می‌پردازند. نباید این 9 درصد ماهیانه‌ را که مردم می‌دهند جزو درآمد دولت حساب کرد و برای آن طرح و نقشه ریخت. 

وزارت بهداشت با اجرای طرح تحول سلامت، درآمد برخی از پزشکان و بیمارستان‌ها را چندین برابر افزایش داده است، در حالی که سالانه بیش از 10 هزار میلیارد تومان به سازمان تامین اجتماعی هزینه تحمیل می‌کند و این سازمان را که تنها در یک قلم بیش از 5 هزار میلیارد تومان به بازنشستگان حقوق می‌دهد و بیش از 5/3 میلیون خانوار در آن عضو هستند به آستانه ورشکستگی می‌‎کشاند.

چطور می‌توانید یک کارگر ساختمانی را از دیگران تشخیص بدهید و برای او مزایای قانون کار را در نظر بگیرید؟

سوال خوبی پرسیدید. با پیگیری انجمن کارگران ساختمانی کشور سامانه پالایشی طراحی کردیم تا افراد متقاضی با ثبت مشخصات کامل حقیقی یا حقوقی خود در بانک اطلاعاتی ایرانیان احراز هویت شوند. با این روش توانستیم بیش از 200 هزار متقاضی غیرمحق را شناسایی و از گردونه درخواست بیمه تامین اجتماعی حذف کنیم. اکنون هم 200 هزار نفر افراد محق و دارای شرایط هستند که اگر وزیر تعاون و رئیس سازمان تامین اجتماعی به قول خود عمل کند به جمعیت 850 هزار نفری بیمه داران کارگران ساختمانی اضافه می‌شوند.

با این حال باید قبول کرد تشکل‌ها و انجمن‌های کارگری کشور چندان قدرتمند و تاثیرگذار نیستند.

بله، همین طور است. شاید یکی از دلایل اصلی رشد و توسعه کشورهای پیشرفته وجود سندیکاهای کارگری فعال و موثر و صاحب رأی است. این سندیکاها می‌توانند راهپیمایی‌های آگاهی بخش و مسالمت‌آمیز داشته باشند و حق و حقوق خود را مطالبه کنند. آن‌ها در نهادهای تصمیم‌ساز و تصمیم‌گیر دولت نقش دارند و در رشد و توسعه اقتصادی کشور موثر هستند.