شلیک مستقیم به ملال نوروزی

نیلوفر  ذوالفقاری

بعضی‌ها با ذوق و شوق منتظر رسیدن تعطیلات هستند و هزار‌و‌یک برنامه ریخته‌اند تا نوروز را خوش بگذرانند. بعضی‌های دیگر اما از حالا زانوی غم بغل گرفته‌اند و از فکر دو هفته تعطیلی و روزهایی که قرار است حوصله‌شان سر برود، بدخلق و ناراحتند. حتی اگر بی‌صبرانه منتظر رسیدن تعطیلات باشید، باز هم ممکن است در روزهای نوروز ناگهان خودتان را در حالی پیدا کنید که دچار احساس کسالت و ملال شده‌اید و حوصله‌تان حسابی سر رفته است. راه‌حل‌هایی وجود دارد برای اینکه از ایجاد احساس ملال و کسالت در روزهای تعطیلات جلوگیری کنیم و راهکارهایی هم هست تا اگر دچار این احساس شدیم، آن را به سلامت پشت سر بگذاریم. ویدا ساعی، روانشناس و روان‌درمانگر این راه‌حل‌ها و راهکارها را برایمان مرور می‌کند.

افراطی استراحت نکنید
خیلی از ما از همین حالا نقشه کشیده‌ایم که همه کمبود‌خواب‌های سالی که گذشت را در روزهای تعطیلات جبران کنیم و تا جایی که می‌توانیم فقط استراحت کنیم. البته که فکر بدی هم نیست، تعطیلات فرصت خوبی است برای اینکه بیشتر بخوابیم، بیشتر استراحت کنیم و خستگی از تنمان بیرون برود اما افراط در استراحت و هیچ کاری نکردن، باعث می‌شود حوصله‌مان حسابی سر برود و احساس کسالت کنیم. حتماً شما هم احساس کسلی و سردرد بعد از زیاده‌روی در خوابیدن را تجربه کرده‌اید. زیاد استراحت کردن در تعطیلات هم شبیه به همین است. پس کمبود خواب‌ها را جبران کنید اما افراط نکنید.

خانه نمانید
از ابتدای شروع همه‌گیری کرونا، مهم‌ترین توصیه بعد از رعایت پروتکل‌های بهداشتی این بود که در خانه بمانید اما واقعیت این است که گاهی برای حفظ سلامت روان، فرار از بی‌حوصلگی و ملال و جلوگیری از تنش و دلخوری در روابط خانوادگی، لازم است که در خانه نمانید! وقتی تعطیلات شروع می‌شود، برنامه روتین زندگی ما تغییر می‌کند. اگر پیش از این عادت داشتیم ساعات طولانی را در محل کارمان بگذرانیم، زمانی را هم صرف رفت‌وآمد کنیم و فقط چند ساعت محدود در خانه باشیم، حالا ناگهان با یک تغییر بزرگ مواجه می‌شویم و قرار است ساعات زیادی از شبانه‌روز در خانه باشیم. شاید ابتدا این خانه ماندن شبیه به یک استراحت باشد و دلچسب به‌نظر برسد، اما می‌تواند دردسرساز هم باشد. اگر می‌بینید روزهای تعطیل ناخواسته با همسرتان بگومگو می‌کنید یا اوقات خوشتان یک دفعه تلخ می‌شود، بخش زیادی‌اش تقصیر شما نیست بلکه تقصیر خانه است. اگر در روزهای تعطیل حوصله‌تان سر می‌رود، خودتان را سرزنش نکنید. شما برای در خانه ماندن تربیت نشده‌اید و به در خانه ماندن عادت ندارید. عیبی ندارد، یک راه‌حل خوب برای رفع ملال و بی‌حوصلگی در این مواقع می‌تواند بیرون زدن از خانه باشد. حتماً هم لازم نیست مسافرت بروید یا در این شرایط که کرونا هنوز مهمان ناخواسته است، در جمع اقوام و دوستان حاضر شوید.

سخت نگیرید
بله، همه ما دوست داریم یک تعطیلات رؤیایی را پشت سر بگذاریم، با سفر به نقطه‌ای که همیشه دوست داشته‌ایم، با دیدن عزیزانمان، با خوشگذرانی و تفریح اما همیشه همه‌چیز آنطور که دوست داریم پیش نمی‌رود. اگر برنامه سفر رفتن شما تغییر کرده، اگر امکان دیدار با عزیزانتان وجود ندارد و اگر انجام تفریحات موردعلاقه برایتان ممکن نیست، ناامید نشوید. هنوز هم تعطیلات متعلق به شماست. انعطاف به خرج دهید و سخت نگیرید، دنبال برنامه‌های جایگزین بگردید و سعی کنید به ساختن تجربه‌های شاد و شیرین فکر کنید. به جای بداخلاقی و غر زدن که چرا برنامه‌ها به دلخواهتان پیش نرفته، سعی کنید خلاقیت داشته باشید و راهی پیدا کنید تا اوقات خود و خانواده‌تان به خوشی سپری شود. حالا که سفر به شهری دور ممکن نشده، یک طبیعت‌گردی اطراف شهر خودتان هم می‌تواند دلچسب باشد.

کمی برنامه‌ریزی بد نیست
اسمش رویش است، تعطیلات، یعنی خیلی چیزها تعطیل، مثلاً سختگیری برای انجام بعضی کارها در چنین روزهایی کنار گذاشته می‌شود. این توقع وجود ندارد که برای روزهای تعطیل هم مثل یک روز کاری شلوغ، خیلی دقیق و با جزئیات برنامه بریزید و حتی ساعت خواب و بیداری را از قبل مشخص کنید. اما حذف کامل برنامه‌ریزی هم انتخاب خوبی نیست. اگر هیچ برنامه‌ای نداشته باشید، خیلی زود احساس می‌کنید تعطیلات حوصله‌تان را سر برده و دچار ملال می‌شوید. یک برنامه‌ریزی ساده و منعطف شما را از این دردسر نجات می‌دهد. در همین حد که بدانید دوست دارید چه کارهایی را انجام دهید یا چه کسانی را ببینید و برای این موارد زمانی تقریبی تعیین کنید؛ مثلاً قرار بگذارید که 2روز اول تعطیلات را به دیدارهای مهم اختصاص دهید، بعد روزهایی را به استراحت، گشت‌و‌گذار، رفتن به جایی که از قبل درنظر داشته‌اید یا رسیدگی به بعضی کارهای شخصی. به این ترتیب بدون اینکه تحت فشار یک برنامه‌ریزی خیلی منظم و سختگیرانه باشید، چشم‌اندازی از نحوه وقت گذراندن خودتان خواهید داشت.

عیبی ندارد اگر بی‌حوصله‌ای
بی‌حوصلگی از آن حس‌هایی است که اگر روی آن متمرکز شوید و مدام به آن فکر کنید، شدیدتر می‌شود و مثل مردابی لحظه به لحظه بیشتر در آن فرو می‌روید. دست از سرزنش کردن خودتان برای داشتن این حس در تعطیلات بردارید و بدانید که هیچ عیبی ندارد اگر بی‌حوصله‌اید. عوامل مختلفی ممکن است باعث ایجاد این حس در شما شده باشند که همه آنها در نهایت یک نتیجه را ساخته‌اند؛ اینکه شما شرایط مطلوبی را که در ذهن داشتید تجربه نمی‌کنید. این واقعیت را بپذیرید که این اتفاق برای تعداد زیادی از افراد می‌افتد و شما تنها کسی نیستید که یک تعطیلات حوصله‌سربر را پشت‌سر می‌گذارید. بد نیست خاطرات تعطیلات تابستانی زمان مدرسه را به یاد بیاورید، نخستین هفته‌های تعطیلات را که پر از شور و شوق بودیم و بعد کم‌کم حوصله‌ها سر می‌رفت و روزشماری می‌کردیم تا زودتر مدرسه‌ها باز شود. احساس بی‌حوصلگی طبیعی است و تجربه آن تا وقتی کارکردهای عادی زندگی ما را مختل نکند، نگران‌کننده نیست.

مقایسه نکنید
صفحه‌های مختلف شبکه‌های اجتماعی را بالا و پایین می‌کنید و می‌بینید که یکی از اقوامتان در مسافرت است، آن یکی دوست‌تان عکسی از دورهمی‌اش منتشر کرده، یکی در سینماست و دیگری بلیت کنسرتش را نشان می‌دهد. آن وقت است که احساس ملال به شما هجوم می‌آورد و تصور می‌کنید که همه در حال خوش‌گذراندن هستند جز خودتان. برای جلوگیری از این احساس ملال آزاردهنده، باید دست از مقایسه بردارید. به جای مقایسه به گزینه‌هایی که برای خودتان امکان‌پذیر است فکر کنید. می‌تواند قدم زدن با یک دوست باشد، یا شروع تماشای یک‌سریال جدید. حتماً لازم نیست خوشگذرانی همه آدم‌ها شبیه هم باشد. مهم آن حس خوبی است که در خودتان ایجاد می‌کنید.