سایه وحشت به سود چه‌کسی است؟
سیدجواد رسولی - کارشناس رسانه
این روزها در سوپرمارکت‌های اسپانیا صف‌های طویلی برای خرید روغن مایع گیاهی (تهیه شده از آفتابگردان) تشکیل شده است. بیشتر فروشگاه‌های زنجیره‌ای در همان ساعت‌های اول صبح روغن را تمام کرده‌اند و از چند روز پیش به این طرف فروش روغن‌مایع سهمیه‌بندی شده است. اگر خوش‌شانس باشید و روغن هنوز موجود باشد به هر نفر فقط یک بطری یک‌لیتری فروخته می‌شود. از طرف دیگر قیمت این محصول نیز ناگهان 13درصد در بازار رشد کرده. این موضوع در رسانه‌های اسپانیا توجه زیادی را به‌خودش جلب کرده است. دلیلش هم این است که اسپانیا خودش یکی از بزرگ‌ترین تولید کننده‌های محصولات کشاورزی و دانه‌های روغنی است. انبوهی از میم‌ها و شوخی‌ها در شبکه‌های اجتماعی اسپانیایی درباره اینکه چطور ممکن است کشوری با این همه ظرفیت کشاورزی و صادرات انبوه دچار چنین کمبودی شده باشد دست به‌دست می‌شوند.
توضیح این پدیده طبعا در مسئله جنگ اوکراین نهفته است. اسپانیا یکی از مشتری‌های اصلی محصولات کشاورزی اوکراین بوده و علاوه بر آفتابگردان، بخش قابل‌توجهی از مصرف ذرت خود را نیز از این کشور تامین می‌کرده است. حالا بحران جنگ اوکراین خودش را در بازار محصولات غذایی اسپانیا نشان داده است. این گران شدن تأثیر بعدی خود را روی قیمت بیشتر غذاها در رستوران‌ها خواهد گذاشت و در نهایت ضرر اصلی آن را مردم عادی و مصرف‌کنندگان خواهند کرد. مقام‌های اسپانیایی اعلام کرده‌اند که در انبارهای بندر تاراگونا (در کاتالونیا) فعلا برای حدود یک ماه آینده ذخیره آفتابگردان وجود دارد اما برای بعد از آن باید فکر جدی کرد.
نتایج جنگ اوکراین به‌تدریج خودش را در اقتصاد و بازار مصرف کشورهای اروپایی نشان می‌دهد و این تازه اول ماجراست. با بالارفتن قیمت محصولات نفتی و گازی، بحران‌های بعدی هم در راه هستند. قیمت بنزین هنوز در حال بالا رفتن است و این معنایش افزایش هزینه‌های حمل‌ونقل و در نتیجه افزایش بیشتر قیمت محصولات مختلف در بازار خواهد بود. سوی دیگر این وضعیت، تصویر رسانه‌ای روسیه و رئیس‌جمهور آن پوتین در افکار عمومی اسپانیا است. این تصویر شرور و منفی نتیجه‌ای جز افزایش بودجه‌های نظامی در اروپا و همینطور ایجاد شکاف‌های اجتماعی نخواهد داشت. یک نمونه اخیر آن را می‌توانیم در موضع رئیس دانشگاه کوردوبا ببینیم که اعلام کرد استادان و محققان کوبایی و ایرانی که با این دانشگاه قرارداد دارند، درصورتی که به‌صورت شفاف و واضح علیه روسیه موضع نگیرند از دانشگاه اخراج خواهند شد. این حرف منتقدان فراوانی پیدا کرد که از آغاز دوباره دوران تفتیش عقاید (مربوط به قرون وسطی) حرف می‌زدند و این موضع را محکوم می‌کردند، اما واقعیت این است که چنین موضعی موافقان بسیار سفت و سختی نیز در اسپانیا دارد که گاهی بیشتر اهل عمل‌اند تا حرف. در پایان فصل چهارم سریال «خانه کاغذی» وقتی جنایت‌های گذشته فرانک که حالا رئیس‌جمهور آمریکا است و رقیب قدرتمندی هم در حزب مخالف دارد در حال آشکار شدن است و به این ترتیب موضع او را شدیدا تضعیف کرده است، او و همسرش کلر تصمیم می‌گیرند جنگی را آغاز کنند که بهانه‌اش تروریسم است اما در واقع قرار است سایه وحشت را بر زندگی آمریکایی‌ها بیندازد تا باقی چیزها ازجمله گذشته این 2 در حاشیه قرار بگیرد. این سایه وحشت به‌تدریج دارد خودش را در اروپا نشان می‌دهد و درصورتی که جنگ در اوکراین همچنان ادامه پیدا کند، به‌نظر می‌رسد که چیزهایی اگر نه برای همیشه، لااقل برای مدت طولانی تغییر خواهند کرد. و به‌نظر می‌رسد که هم پوتین و هم رهبران غربی به خوبی از این موضوع آگاهند.
