دغدغه
تشنگی و خفگی زمین‌های سرزمین ما
فاطمه عباسی
این روزها خبرهایی از فـرونـشـست زمین در نقاط مختلف کشور در خبرگزاری‌ها و روزنامه‌ها منتشر می‌شود که دلیلش مشخص است؛ خشکسالی و کاهش منابع آب زیرزمینی. صحبت از کمبود آب در بیشتر استان‌های کشور، حرف جدیدی نیست اما اهمیت بالای این موضوع باعث شده مسئولان هر چند وقت یک‌بار هشدارهایی مبنی بر کاهش ذخایر آبی در رسانه‌ها منتشر کنند و از مردم بخواهند که برای جبران کمبود آب، سراغ کندن چاه‌های غیرمجاز نروند و حواسشان به مصرف این مایه حیات باشد. شاید با خودتان فکر کنید که مدیریت منابع آبی مهم‌تر است و اگر ذخایر آبی به درستی مدیریت می‌شد، شاید کار به اینجا نمی‌کشید که قنات‌ها و رودها خشک شوند و زمین نشست کند. بله درست فکر می‌کنید اما در این میان مردم- البته برخی از آنها- به‌علت برداشت‌های غیرمجاز اوضاع را وخیم‌تر کرده‌اند. شاید باور نکنید اما در چند دهه اخیر برداشت از منابع آب زیرزمینی باعث شده که بیش از ۱۳۰میلیارد مترمکعب از ذخایر آب زیرزمینی کاسته شود. افت سطح آب زیرزمینی هم پیامدهای مخربی مثل خشک شدن رودخانه‌ها و تالاب‌ها، از بین رفتن پوشش گیاهی، افزایش گرد و خاک، نشست زمین، ایجاد فروچاله‌ها و شکاف‌های طولانی در دشت‌ها و شور شدن آب زیرزمینی را به‌دنبال دارد. نشست زمین هم علاوه بر خسارت‌هایی که به زیرساخت‌ها و ابنیه وارد می‌کند، خسارت جبران‌ناپذیری برای آبخوان‌ها دارد، چرا که نشست زمین به معنی پرشدن حفره‌های خالی بین دانه‌های خاک و از بین رفتن ظرفیت ذخیره آب در آبخوان است و دیگر امکان ذخیره آب در سفره آب زیرزمینی وجود نخواهد داشت. یعنی به جز مسئله خشکی و تشنگی زمین‌ها سرزمین حالا موضوع خفگی این اراضی هم مطرح است.بد نیست بدانید که الان پدیده شور شدن آب زیرزمینی در اغلب دشت‌های کشور و به‌ویژه در دشت‌های فلات مرکزی وجود دارد و در مناطقی برای استفاده از آب زیرزمینی نیاز به تجهیزات آب‌شیرین‌کن است. تمامی این موارد نشان می‌دهد که برداشت از منابع آب زیرزمینی بیش از اندازه بوده است و با وجود همه این پیامدها این اضافه‌برداشت‌ها همچنان ادامه دارد که نشان می‌دهد مسئولان باید علاوه بر جلوگیری از تخلفاتی مانند اضافه برداشت‌ها و حفر چاه‌های غیرمجاز، فرهنگسازی را هم در دستور کارشان قرار دهند تا مردم وضعیت بحرانی منابع آبی را بیشتر درک کنند.
در همینه زمینه :
