سفره صیادان‌کوچک‌تر شد

حمیده پازوکی  - خبرنگار

فصل صید ماهی در استان‌های شمالی امسال هم مثل سال‌های گذشته از 20مهر آغاز شد. کاهش حدود 23درصدی تولید ماهی در مازندران، گیلان و گلستان در ماه‌های گذشته خبر از نامساعدبودن شرایط صیادی دارد و این در حالی است که گرانی بنزین و دستمزد کارگر طی یکی، دو سال گذشته شغل صیادی را با چالش‎های بسیاری مواجه کرده است. سازمان شیلات کشور آمار صیادان در ۳استان شمالی را بیش از ۱۰هزار نفر اعلام کرده است، اما تعداد قابل توجهی از آنها طی ۵سال اخیر شغل‌شان را رها کرده‌اند؛ موضوعی که دلیل اصلی آن مشکلات شغل صیادی و به‌ویژه به‌صرفه نبودن آن عنوان شده است.

صیادی؛ شغل بی‎آینده
«مظاهر» یکی از صیادان میانکاله است که از وضعیت صید ماهی راضی نیست. او به همشهری می‎گوید: درآمد صیادی بخورونمیر است. صیادان فرصت تحصیل ندارند و به همین دلیل فقیر می‎مانند. ما نمی‎خواهیم بچه‎هایمان صیاد شوند؛ می‎خواهیم درس بخوانند تا مجبور نباشند مثل ما زندگی کنند.
او با بیان اینکه هزینه‌های صیادی سرسام‌آور شده است، ادامه می‌دهد: تا ۵سال قبل هزینه یک‌تور لاکش ۱۵۰میلیون تومان می‌شد، اما امروز به یک‌‌میلیارد تومان رسیده است. این هزینه را از کجا بیاوریم؟ فقط تور بدون ریسمان و سرب کیلویی ۴۰۰هزار تومان است. حساب کنید ببینید چقدر سرمایه باید برای تجهیز ابزارمان داشته باشیم؟‌

کاهش صید امسال
با همه چالش‌هایی که صیادان در گفت‌وگو با همشهری مطرح می‌کنند، آمارهایی که اداره ‌کل شیلات استان‎های شمالی منتشر کرده‎اند از کاهش قابل توجه صید ماهی در سال‌ جاری خبر می‌دهد.
مدیرکل دفتر صید و صیادی سازمان شیلات ایران با بیان اینکه در نوار ساحلی 3استان شمالی کشور 117شرکت تعاونی صیادی پره به صید ماهیان استخوانی اشتغال دارند، به همشهری می‌گوید: از ابتدای فصل امسال تا 20بهمن صیادان استان‌های شمالی چیزی حدود2175 تن  انواع ماهیان استخوانی را صید کرده‌اند که این میزان 23درصد کاهش داشته است. مختار آخوندی با تأکید بر اینکه یکی از دلایل اصلی این کاهش، سرمای هوا بود که موجب شد تعداد دفعات تورکشی صیادان کاهش داشته باشد، ادامه می‎دهد: از مجموع صید انجام‌شده، حدود 769تن ماهی سفید، 953تن ماهی کفال و 238تن ماهی کپور و 51تن سایر گونه‌های ماهی بود. از 2175 تن ماهی صید شده در استان‎های شمالی  1003 تن در گیلان، 1021تن در مازندران و 151تن در گلستان صید شده است.
با توجه به این آمار صید ماهی در مازندران 31درصد و در گلستان 50درصد نسبت به سال قبل کاهش داشته و گیلان تغییر خاصی نداشته است. به‌طور متوسط سرانه صید هر شرکت تا 20بهمن تقریبا 17تن ماهی بوده است.

به فکر حل مشکلات صیادان هستیم
مدیرکل دفتر صید و صیادی سازمان شیلات ایران درباره این موضوع که صیادان در سال‌‎های گذشته برای تامین سوخت قایق‎ها و ماشین‌های حمل ماهی با مشکل مواجه بوده‌اند، اظهار می‎کند: یکی از مشکلات اصلی صیادان مسئله سوخت بود و با رایزنی‌هایی که با شرکت پخش فراورده‌های نفتی انجام دادیم از ابتدای فصل سهمیه سوخت یارانه‌ای به صیادان استان‌های شمالی اختصاص داده شده است. وی با بیان اینکه عمده صید شرکت‌ها اسفند و فروردین اتفاق می‌افتد، می‎گوید: این مدت پیک صید استان‌های شمالی محسوب می‎شود و به همین دلیل صیادان چشم‌به‌راه روزهای آینده هستند تا بتوانند میزان صید خود را افزایش دهند. آخوندی‌درباره تدابیر سازمان شیلات برای کمک به مشکلات معیشتی صیادان اظهار می‌کند: بسیاری از صیادان اوضاع اقتصادی خوبی ندارند و به همین دلیل قصد داریم تا آنجا که بتوانیم مشاغل جانبی در زمینه‌های گردشگری و پرورش ماهیان خاویاری ایجاد کنیم تا بخشی از معیشت خود را جبران کنند.

همه مشکلات گلستان
بیشترین کاهش صید در میان استان‌های شمالی اتفاق افتاده است و این استان از ابتدای فصل صید تا‌کنون کاهش 50درصدی صید را تجربه می‌کند.
معاون صید و بنادر ماهیگیری اداره کل شیلات گلستان با تأیید این موضوع به همشهری می‌گوید: نخستین دلیل کاهش صید در فصل صید جاری را می‌توان شرایط جوی دانست به‌طوری که امسال شرایط جوی نسبت به سال‌های قبل بد و تلاطم دریا زیاد بود.
محسن یحیایی با اشاره به خشک شدن تالاب گمیشان و همچنین قطع ارتباط خلیج گرگان با دریا توضیح می‌دهد: این دو‌منطقه استراحتگاه تغذیه و زمستان‌گذرانی ماهی‌ها بودند که ما امسال این
دو محیط را از دست دادیم و ماهی‌ها از سواحل به عمق دریا یا سواحل استان‌های همجوار مهاجرت کردند.
وی با اشاره به کمبود بارش‌ و تغییر وضعیت 2رودخانه مهم شیلاتی استان یعنی قره‌سو و گرگان‌رود به رودخانه‌های فصلی نیز می‌گوید: ورود این رودخانه‌ها و در واقع آب شیرین به دریا یکی از دلایل آمدن ماهی‌ها به ساحل است و فصلی شدن این دو رودخانه موجب می‌شود مسیر ماهی‌ها تغییر کند و آنها به سواحل گلستان نیایند. ‌

براساس آمار، ۳۰درصد از کل شرکت‌های تعاونی هزینه و درآمد سربه‌سر یعنی سود صفردرصد دارند و این در شرایطی است که عمده صیادان خود، سهامدار این شرکت‌های بدون سود و زیان‌ده هستند.