5 تهدید بزرگ برای اقتصاد جهان در سال 2022

سویه جدید ویروس کرونا روند بهبود اقتصاد جهان را با موانعی مواجه ساخته اما اومیکرون تنها خطری نیست که اقتصاد و بازارهای مالی جهانی در سال 2022باید نگران آن باشند. بهبودی که اقتصاد جهانی در سال 2021تجربه کرد، پایدار نبود. گسترش سریع سویه اومیکرون و بازگشت نسبی محدودیت‌ها در جهان، امیدها برای تداوم احیای اقتصاد جهان را ناامید کرد. وب‌سایت دویچه‌وله در گزارش آورده است که اختلال در چرخه تامین کالا، کمبود نیروی کار و کند شدن روند توزیع واکسن در بخش‌هایی از جهان باعث شد اقتصاد جهانی از دوران اوج کوتاه‌مدت خود فاصله بگیرد. درحدی که اقتصاد‌دانان صندوق جهانی پول مجبور شدند در ماه‌های آخر سال، رقم پیش‌بینی‌های خود از رشد اقتصاد جهانی را کاهش دهند. وضعیت جدید لزوما به معنی آغاز دوباره رکود در جهان نیست اما خطر سویه‌های جدید کرونا جدی است و مهم‌تر اینکه کرونا تنها تهدیدی نیست که در سال 2022ممکن است اقتصاد را با چالش‌های جدید مواجه سازد.

1.سویه‌های مقاوم‌تر کرونا
کشف سویه اومیکرون با قدرت انتقال‌پذیری بالا باعث شد بازارهای مالی و کالایی جهان در ماه‌های پایانی سال 2021دوباره سقوط کنند. بازگشت محدودیت‌ها روند بهبود اقتصاد جهان را دوباره در معرض خطر قرار داد. شواهد نشان می‌دهند سویه جدید کمتر از دلتا کشنده است و در برابر ایمنی طبیعی یا واکسن مقاومتی ندارد. اگرچه قرار نیست سویه اومیکرون روند بهبود اقتصاد جهان را از مسیر اصلی خارج کند، اما سویه‌های بعدی می‌توانند چنین کنند. درصورت اوج گرفتن دوباره همه‌گیری ممکن است سویه‌های مقاوم در برابر واکسن ظهور کنند و محدودیت‌های شدید از سر گرفته شوند. وضعیتی که صندوق جهانی پول اواسط پاییز نسبت به آن هشدار داد و اعلام کرد که طولانی‌مدت شدن همه‌گیری کرونا می‌تواند تولید ناخالص جهانی را تا حد قابل توجهی کاهش دهد.

2.بحران تامین کالا
مختل شدن چرخه تامین کالا نقشی کلیدی در متوقف‌سازی روند بهبود اقتصاد جهانی در سال 2021داشت. کمبود کانتینر‌های حمل بار، روند حمل‌ونقل را مختل ساخت و همزمان کاهش محدودیت‌های مرتبط با کرونا باعث افزایش ناگهانی تقاضا در بازارهای جهانی شد. در نتیجه تولید‌کنندگان برای تامین قطعات و مواد خام به تقلا افتادند. صنعت خودروسازی در این میان بیشترین آسیب را متحمل شد. میزان تولید این صنعت به‌ویژه در منطقه اروپا به‌دلیل کمبود قطعات در ماه‌های اخیر با کاهش ناگهانی مواجه شده است. اگرچه انتظار می‌رود کمبود‌ها به واسطه کاهش هزینه باربری و افزایش صادرات قطعات بهبود یابد، اما کارشناسان باور دارند تأثیر اختلال ایجاد شده در چرخه تامین کالا تا پایان 2022در روند رشد اقتصاد ماندگار خواهد بود.

3. افزایش تورم
کمبود قطعات و مواد خام اولیه درکنار افزایش هزینه انرژی، نرخ تورم جهانی را به اوج رسانده است. این احتمال وجود دارد که بانک‌های مرکزی برای کنترل قیمت‌ها مجبور به افزایش زودهنگام نرخ بهره شوند و این اقدام خوشایند سرمایه‌گذاران نخواهد بود. با این همه بانک‌هایی مانند بانک مرکزی اروپا انتظار داشتند با کاهش ناهماهنگی میان عرضه و تقاضای جهانی، تورم فروکش کند. اما با توجه به ماندگاری اختلال چرخه تامین کالای جهانی، افزایش نرخ تورم هم در طول سال 2022ادامه‌دار خواهد بود. نگرانی نسبت به افزایش نرخ تورم در آمریکا با افزایش نرخ بیکاری همزمان شده است. بانک مرکزی آمریکا در همین راستا قصد دارد خرید اوراق قرضه را متوقف و نرخ بهره را در سال جدید افزایش دهد.

4. بحران در اقتصاد چین
راکد شدن اقتصاد چین که دومین اقتصاد بزرگ جهان به شمار می‌رود، نگرانی دیگر سرمایه‌گذاران در 2022است. چین تنها کشوری است که در سال 2020بر موج تقاضای جهانی برای تامین کالاهای الکترونیکی و پزشکی سوار شد، از رکود جهانی ناشی از کرونا گریخت و به تنها اقتصاد درحال رشد جهان تبدیل شد. با این همه جنگی که دولت چین از ابتدای سال 2021علیه غول‌های فناوری خود به راه انداخت می‌تواند تمامی دستاورد‌های اقتصادی اخیر این کشور را به باد دهد. سختگیری‌ها و نظارت‌های شدید دولت چین بر عملکرد و فروش سهام شرکت‌های بزرگ فناوری مانند «علی‌بابا» و «تنسنت» باعث شد تا بیش از هزار میلیارد دلار از ارزش این شرکت‌ها کاسته شود و سرمایه‌گذاران خارجی علاقه خود را به بازار فناوری چین از دست بدهند. از سویی دیگر، چین همچنان به سیاست انزوای کرونایی خود پایبند است و بیش از یک سال است که مرزهای خود را بسته نگه داشته است؛ اقدامی که برای اقتصاد جهانی تهدیدی بزرگ به شمار می‌رود.

5.تنش‌های ژئوپلتیک
تنش‌ها در نیمکره‌شمالی درحال افزایش است، به‌ویژه در روابط میان روسیه، آمریکا و اتحادیه اروپا. آمریکا نسبت به حمله به اوکراین به روسیه هشدار داده‌ و با هم‌پیمانان اروپایی خود به‌دنبال آن است تا درصورت حمله روسیه به اوکراین، تحریم‌هایی جدید، شامل تحریم خط لوله نورداستریم-2علیه روسیه وضع کند. 
درصورتی که نورد‌استریم-2متوقف شود، قیمت انرژی در اروپا و جهان افزایش خواهد یافت. همزمان تنش در روابط چین و آمریکا بر سر مسائلی مانند وضعیت تایوان یا اقدامات ضدحقوق بشری چین بالا گرفته است. دور از ذهن نیست که افزایش تنش‌ها میان این دو قدرت اقتصادی در سال 2022، تبعات مخربی بر روند بهبود اقتصاد جهانی برجا بگذارد.