خانه‌های مجردی و دردسرهایش اهالی محله‌های صفا و شهید اسدی را به ستوه آورده است
یک مستأجر و سیزده هم‌خانه!
پروانه بهرام‌نژاد
گونی زردرنگ روی شانه‌اش را هنوز بر زمین نگذاشته، در زهواره دررفته ۴۰سانتیمتری خانه انگار با صدای قدم‌هایش باز می‌شود و مرد خمیده بی‌محابا خود را داخل خانه‌ای می‌اندازد که به زور وسعتش به۲۰مترمربع می‌رسد. خانه‌ای که از میانه در باز آن تا انتهایش پیداست و همه ثروتش یک موکت پوسیده و چند صندلی پلشت و فنردررفته است. اما مأمن امن و پناهگاه هر شب مرد جوان و دوستانش در محله صفاست که چند نفری پولشان را روی هم گذاشته و آن را اجاره کرده‌اند؛ البته به نام یک نفر! اینجا در شرق پایتخت وجود خانه‌های مجردی در دل بافت مسکونی و قدیمی محله‌های صفا و شهیداسدی وضعیتی ویژه برای شهروندان ایجاد کرده و آنها خواستار رفع این وضع نامناسب هستند.
آسیب‌های پی‌درپی
دنبال لقمه نان در سطل‌های زباله و میان ضایعات می‌گردند؛ گونی به دوش‌هایی که پاتوقشان خانه‌های کم قواره و سست پایه محله صفاست و آنها را در جای جای اینجا می‌توان دید. از نوجوان تا سالمند کنار همدیگر زندگی می‌کنند. عارضه خانه‌های مجردی و جمعی‌نشین پیامدهای متعددی برای مردم در پی داشته است که شهردار ناحیه یک منطقه۱۳ در این‌باره می‌گوید: «با پلمب خانه‌های مجردی، معضلات جدید به محدوده افزوده می‌شود و آن تبدیل مکان‌های پلمب شده به محل تجمع کارتن‌خواب‌ها و معتادان است. جاهای دنج و متروکه پاتوق معتادان و افرادی از این دست می‌شود.» دبیر شورایاری محله هم درباره بروز آسیب دیگری در محله می‌گوید: «تعداد زباله‌گردها و زباله جمع‌کن‌ها چند برابر شده است.»چاره کار، تخریب و نوسازی محدوده است
رفع معضل خانه‌های مجردی و خروج از آن نیازمند عزم نهادهای مختلف است. شهردار ناحیه یک منطقه۱۳ در این‌باره می‌گوید: «رفع این مشکل به دست نهادهای مختلف است. از آنجاکه بیش از ۵۰درصد محدوده بافت فرسوده است، سازمان نوسازی و شهرداری تهران با ارائه بسته‌های تشویقی و ترغیب مردم برای تخریب و نوسازی ریزدانه‌ها می‌توانند این معضل را برای همیشه رفع کنند. از طرف دیگر، امنیت این افراد هم در خانه‌های مجردی در خطر است اگر حادثه‌ای به وجود آید، نیروهای خدمات‌رسان نمی‌توانند به ساکنان این محدوده‌ها کمک کنند. در حالی که نوسازی این محل‌ها می‌تواند به افزایش دسترسی‌ها و تعریض معابر کمک کند. اکنون حتی ماشین‌های حمل زباله ما به علت تنگ و باریکی معابر و نوسازی نشدن نمی‌توانند به برخی از معابر دسترسی پیدا کنند. پلمب فقط مقطعی مشکل را حل می‌کند.»
خانه‌های ارزان و در دسترس
پراکندگی و گستره خانه‌های مجردی در محدوده شهرداری ناحیه یک منطقه ۱۳ بیشتر و از حوالی خیابان‌های دماوند تا خشکبارچی و صفا و بزرگراه امام علی(ع) متفاوت است و در برخی از کوچه‌های یک یا چند خانه مجردی دیده می‌شود. «رضا بساطی» شهردار ناحیه یک منطقه۱۳ در این‌باره می‌گوید: «از آنجا که محدوده محله‌های صفا و شهید اسدی بافت فرسوده و خانه‌های ارزان‌قیمت دارد، مجردها و کارگران شهرستانی چند نفری یک خانه اجاره می‌کنند که متأسفانه شاهد اتفاقات خوبی در محدوده ناحیه نیستیم. اگرچه متولی ورود به مسائل مربوط به خانه‌های مجردی شهرداری نیست، اما حدود ۲۰۰ خانه مجردی در این مدت، شناسایی و براساس دستور قضایی برخی از آنها پلمب شده و این کار در سال‌های گذشته هم اتفاق افتاده است. ابتدا اداره‌های مربوط کنتورهای آب، گاز و برق را قطع کردند تا ساختمان از حیث انتفاع ساقط شود.» او ادامه می‌دهد: «اخیراً هم جلسه‌ای با معاون دادستان داشتیم که قول همکاری داده‌اند. فهرستی با همکاری کلانتری و معتمدان محله تهیه کرده‌ایم که تقریباً ۸۳ مورد دوباره احصا شده تا ارگان‌های خدمات‌رسان ورود کنند و ما هم کمک می‌کنیم تا آنها پلمب شوند.»
امن برای کارتن‌خواب‌ها و معتادان!
آجرهای سست و فرسوده که بی‌قاعده و رعایت اصول شهرسازی روی هم قدعلم کرده‌اند و وسعت اندک و در ورودی کوچک ویژگی مشترک همه خانه‌های مجردی محله‌های صفا و شهید اسدی است که دندانه‌ای در میان خانه‌های نوسازی شده جا خوش کرده‌اند. خانه‌های ناایمن برای اهالی اما امن برای ساکنانش. «رحیم میرزاپور» دبیر شورایاری محله صفا در کوچه‌های «طوفانی» و «منصوری» چند خانه را نشان می‌دهد و می‌گوید: «وجود خانه‌های مجردی در محله ما دردسرساز شده است. با اینکه چندین بار به کمک دادستانی و دستگاه‌های اجرایی، کلانتری و شهرداری و... برای جمع‌آوری و پلمب آنها به علت مشکلاتی که برای اهالی ایجاد می‌کنند، اقدام کرده‌ایم اما کافی نبوده است. جمع‌آوری موقت این خانه‌ها مثل تزریق مسکن برای محله است و چاره اساسی نیست.» او می‌افزاید: «پیش از این قریب به ۲۰۰ منزل مجردی در محدوده داشتیم. هنوز ۱۰۰ خانه مجردی در محله باقی‌مانده که معضلات خاصی برای اهالی در پی دارد. کارتن‌خواب‌ها و معتادان متجاهر در این خانه‌ها جمع می‌شوند و چون در یک کوچه خانه‌های مجردی که اغلب تعداد زیادی مرد تنها در آنها زندگی می‌کنند، تردد را برای سایر ساکنان به‌ویژه بانوان ناامن می‌کند.»
محله کم‌رونق
اگرچه طی سال‌های اخیر تعداد خانه‌های مجردی محله‌های صفا و شهید اسدی به ظاهر کم شده اما همچنان تردد کارتن‌خواب‌ها و معتادان معضل ردیف اول و عامل نازیبا و ناامن شدن چهره محدوده است. «مریم سعیدی» یکی از ساکنان محله شهید اسدی با گلایه از شرایط موجود می‌افزاید: «صبح و شب ندارد؛ هر روز چشممان به روی معتادان و زباله‌جمع‌کن‌ها باز می‌شود. حضور این افراد باعث شده بانوان و کودکان با تاریک شدن هوا نتوانند به راحتی در معابر تردد کنند. وقتی از محل کار برمی‌گردیم رفت‌وآمد برایمان با دلهره همراه است. اینجا خانواده‌های آبرومند بسیاری زندگی می‌کنند که وجود خانه‌های مجردی باعث دلخوری آنها و رونق نگرفتن محله شده است. قیمت خانه‌هایمان از جاهای دیگر تهران ارزان‌تر است و به علت وضعیت موجود خجالت می‌کشیم دوستانمان را به خانه دعوت کنیم.» او تأکید می‌کند: «دولتمردان باید به فکر ایجاد خانه‌های نوساز و اجاره به قیمت مناسب برای افراد کم درآمد باشند تا چنین خانه‌های ناایمن و بی‌قواره در محله‌های پایتخت شکل نگیرد.» دبیرشورایاری محله هم با تأیید صحبت‌های او می‌گوید: «قیمت مسکن در اینجا پایین است و کسی تمایل به ساخت‌وساز ندارد.»
