مزارع مازندران دیگر نمی‌سوزد
کشاورزان مازندرانی امسال به لطف افزایش قیمت کاه و آگاهی نسبت به خاصیت کاه برای حاصلخیزی خاک، دست از آتش‌زدن مزارع کشیدند
اشکان جهان‌آرای- خبرنگار
سوزاندن کاه پس از برداشت محصولات کشاورزی، به‌ویژه برنج که از سال‌ها پیش چالشی برای محیط‌زیست مازندران محسوب می‌شد با برخی اقدامات پیشگیرانه و فرهنگسازی طی سال‌های اخیر و همچنین به لطف افزایش قیمت کاه در سال‌جاری به شکل قابل‌توجهی کاهش‌یافت. بسیاری از کشاورزان مازندرانی معمولا هر سال پس از برداشت برنج اقدام به سوزاندن کاه و کلش به جا مانده از محصول خود می‌کردند تا زمین را برای کشت دوم یا کشت محصولی دیگر آماده کنند. برخی کشاورزان حتی در باوری نادرست و اشتباه معتقد بودند سوزاندن کاه موجب افزایش حاصلخیزی خاک می‌شوداما مهم‌ترین چالش ناشی از این اقدام کشاورزان آلودگی شدید هوا در اطراف زمین‌های کشاورزی بود که در برخی سال‌ها تا کیلومترها این آلودگی دودی مشاهده می‌شد و حتی فضای یک شهر را به‌طور کامل آلوده می‌کرد. شهروندان ساکن آمل در سال‌های اخیر بارها با آلودگی ناشی از سوزاندن کاه مواجه شدند و زندگی در شهری دودگرفته را تجربه کردند. این وضعیت در شهرستان‌های مختلف استان و به‌ویژه مناطق مرکزی و شرقی استان که مساحت سطح زیرکشت بیشتر است، دیده می‌شد. اما در یکی،دو سال اخیر به مرور این روند کاهش یافت و دود ناشی از آتش‌زدن کاه و کلش کمتر در مازندران مشاهده شد به‌طوری که امسال فقط یک مورد تشکیل پرونده بابت آلوده کردن هوا به واسطه سوزاندن کاه و کلش در مازندران ثبت شد.
تجربه موفق فرهنگسازی در جوامع محلی
مدیرکل حفاظت محیط‌زیست مازندران در این‌باره به همشهری می‌گوید: فرهنگسازی در زمینه پیشگیری از سوزاندن کاه و کلش در مازندران و موفقیتی که در این حوزه طی 4سال اخیر کسب شد یک نمونه از همکاری مناسب و درست بین دستگاه‌هاست که به مشارکت و همراهی جامعه بهره‌بردار ختم شد و منفعت آن به کل جامعه رسید.
حسینعلی ابراهیمی‌کارنامی اظهار می‌کند: سال 1396که طرح پیشگیری از سوزاندن کاه در زمین‌های کشاورزی آغاز شد خیلی‌ها می‌گفتند نمی‌توان با این تعداد از کشاورزان مقابله کرد و جلوی این اقدام را گرفت اما گذشته از بحث افزایش قیمت کاه، امروز می‌بینیم که هم فرهنگسازی صورت گرفت و هم اقدامات برای تأمین و ساخت کمباین مورد‌نیاز انجام شد.
اقدامات پیشگیرانه
معاون بهبود تولیدات سازمان جهادکشاورزی مازندران نیز با بیان اینکه فرهنگسازی در زمینه جلوگیری از سوزاندن کاه و کلش بین کشاورزان مازندران طی چند سال اخیر نتیجه‌بخش بود، می‌گوید: امسال فقط یک مورد معرفی به دادگاه داشتیم که مربوط به شهرستان آمل بود و خوشبختانه در سراسر استان شاهد بودیم که با همکاری کشاورزان و نظارت و پیگیری همکاران ما در 2دستگاه جهادکشاورزی و حفاظت محیط‌زیست، سوزاندن کاه به پایین‌ترین حد ممکن طی سال‌های اخیر رسید. البته کشاورزانی هم اقدام به آتش‌زدن بقایای محصولات کشاورزی کرده بودند که با تذکر شفاهی و کتبی این اقدام متوقف شد یا تکرار نشد و 484مورد تذکر کتبی و شفاهی نیز در استان داشتیم.
مجید بهادری افزایش قیمت کاه در سال‌جاری را نیز از دلایل کاهش آتش زدن آن در زمین‌های کشاورزی مازندران بیان می‌کند و می‌گوید: گرانی کاه برای تامین علوفه دام موجب شد سوزاندن کاه را کمتر شاهد باشیم. قیمت کاه برنج به هر ادل 20هزار تومان قیمت کاه گندم به هر ادل 40هزار تومان هم رسیده بود. امسال در 82هزار‌و355هکتار از زمین‌های کشاورزی مازندران جمع‌آوری کاه را داشتیم که رقم قابل‌توجهی است.
کمباین‌های کاه‌خردکن
یکی از دلایلی که کشاورزان مازندرانی اقدام به آتش زدن کاه می‌کردند حجم زیاد و انباشت‌شدن آن در زمین بود. به همین دلیل سوزاندن را ساده‌ترین راه ممکن برای خالی کردن زمین و آماده کردن برای کشت بعد می‌دانستند. بر همین اساس نیز بسیاری از کشاورزان همواره می‌گویند اگر مسئولان راه بهتری برای خارج کردن کاه از زمین‌ها سراغ دارند بیان کنند یا اینکه خودشان نسبت به خارج کردن کاه از زمین اقدام کنند. یکی از راه‌های مهم در این زمینه مجهز بودن کمباین‌ها به کاه‌خردکن است.
معاون بهبود تولیدات گیاهی جهادکشاورزی مازندران از تلاش برای افزایش فرهنگسازی به‌منظور بهره‌برداری بهینه از کاه و ترویج پخش کردن آن در زمین کشاورزی خبر می‌دهد و اظهار می‌کند: معمولا توصیه ما به کشاورزان این است که اگر قصد فروش کاه را ندارند آن را در زمین کشاورزی پخش کنند تا به‌عنوان افزایش‌دهنده ماده آلی خاک به خاک برگردد اما برای ترویج این اقدام باید تجهیزاتی داشته باشیم.
معاون بهبود تولیدات سازمان جهادکشاورزی مازندران می‌گوید: برای اینکه کشاورزان درصورت نفروختن کاه، به پخش کردن آن در زمین کشاورزی گرایش پیدا‌کنند به کمباین‌های وارداتی دارای کاه‌خردکن نیاز داریم که امسال 10دستگاه از آن در مازندران توزیع شد. 30دستگاه در استان موجود است که درصورت پرداخت تسهیلات به کشاورزان توزیع خواهد شد. کمباینی هم اخیرا توسط شرکت تعاونی کمباین‌داران محمودآباد در این شهرستان تولید شد که قابلیت کاه خرد کردن را دارد. البته یک طرح پژوهشی هم به دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی ساری سفارش دادیم که در زمینه استخراج خمیر کاغذ و سلولز از کاه است اما معتقدیم بهتر است کاه به زمین برگردد.
در همینه زمینه :
