آسیب سیگار به لایه خارجی قرنیه چشم

زهرا خلجی - روزنامه‌نگار

در بیشتر کشورها روی پاکت‌های سیگار تصاویر و نوشته‌هایی مبنی بر خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی، سرطان و مشکلات بارداری با استعمال دود حاصل از تنباکو، خودنمایی می‌کند. بسیاری از خطرات درواقع به‌دلیل بلعیدن دود تنباکو از طریق دهان است، اما آنچه کمتر به آن توجه می‌شود تأثیر سیگار کشیدن روی سطح خارجی چشم است.
به‌گزارش ساینتیفیک آمریکن، استعمال دخانیات با بیماری‌هایی نظیر دژنراسیون ماکولا، آب سیاه و آب مروارید مرتبط است که برخی از عوامل اصلی نابینایی و کاهش شدید بینایی در سراسر جهان است، اما این ناراحتی‌ها در نواحی داخلی چشم و به‌ترتیب در شبکیه، عصب بینایی و عدسی اتفاق می‌افتد. حالا محققان به این نتیجه رسیده‌اند چگونه دود سیگار و ذرات معلق دستگاه‌های گرم‌کننده تنباکو - که برگ‌های تنباکو را می‌پزند و نمی‌سوزانند یا محصولات مایع تنباکو را تبخیر می‌کنند- سلول‌های در معرض خارجی‌ترین لایه چشم یعنی قرنیه را از بین می‌برند.
واتارو اتسو، یک محقق زیست‌پزشکی از دانشگاه ژاپن می‌گوید: این خارجی‌ترین سطح چشم است که در معرض فاکتورهای محیطی مانند مواد شیمیایی، ‌نور و عفونت قرار می‌گیرد. مصرف‌کنندگان تنباکو دوبرابر بیشتر احتمال ابتلا به خشکی چشم را در برابر غیرسیگاری‌ها دارند که به شکل قرمزی و خشکی و خارش سطحی در سطح چشم ظاهر و منجر به اختلال بینایی، عفونت یا زخم قرنیه می‌شود. اوتسو می‌گوید: درک اینکه چگونه سیگار و وسایل گرم‌کننده تنباکو بر بافت در معرض چشم تأثیر می‌گذارد، می‌تواند به محققان در حفاظت بهتر در برابر آسیب‌های چشمی کمک کند. در سال2006 یک نظرسنجی بالینی نشان داد تخریب لایه اشکی که سطح قرنیه را در افراد سیگاری می‌پوشاند و از آن محافظت می‌کند بر اثر دود سیگار از بین می‌رود. آزمایش روی موش‌ها نشان داده است که قرار گرفتن در معرض دود سیگار به قرنیه و غدد اشکی حیوانات آسیب می‌رساند.
در مطالعه جدید که به‌صورت آنلاین در Scientific Reports منتشر شده است اتسو و همکارانش گزارش دادند که ترکیباتی در دود سیگار وجود دارد که موجب ساخت آهنی می‌شود که سلول‌های خارجی‌ترین لایه بافت قرنیه را از بین می‌برد. علاوه بر این، محققان دریافتند که حتی بدون ورود دود به داخل چشم، قرنیه‌ها می‌توانند آسیب ببینند. این مرگ سلولی ناشی از آهن، حتی زمانی رخ می‌دهد که سلول‌ها در معرض انواع دیگر محصولات دخانی قرار می‌گیرند. محققان در آزمایشگاه سلول‌های اپیتلیوم قرنیه انسان را در معرض عصاره دود سیگاری که حاوی اکثر مواد تشکیل‌دهنده دودی است که سیگاری‌ها استنشاق می‌کنند، قرار دادند. محققان همچنین آزمایش کردند که آیا وسایل گرم‌کننده تنباکو که به‌عنوان سیگارهای غیراحتراقی شناخته می‌شوند یا دستگاه‌هایی که به تنباکو حرارت می‌دهند و آن را نمی‌سوزانند، سلول‌های قرنیه را به شیوه‌ای مشابه تحت‌تأثیر قرار می‌دهند. اتسو گفت: بسیاری از افراد از این وسایل گرمابخش تنباکو به‌عنوان جایگزین سیگار استفاده می‌کنند و ما نمی‌دانیم این دستگاه‌های جدید تا چه حد روی سلامت انسان اثر می‌گذارد.
با این حال مشخص است که همچنان استعمال تنباکو یا گرمادادن به آن به سلول‌های بیرونی چشم آسیب می‌زند؛ حتی اگر محصول هیچ تار یا نیکوتینی نداشته باشد. قرنیه افراد غیرسیگاری ممکن است در مواجهه مستمر با دود سیگار دسته دوم آسیب ببیند. با این حال، محققان هنوز تأثیر ویپ یا سیگارهای الکترونیکی را روی سلول‌ها آزمایش نکرده‌اند. روی هم رفته، این علائم نشان داد که قرار گرفتن سلول‌های قرنیه در معرض محصولات دخانی باعث ایجاد نوعی مرگ سلولی برنامه‌ریزی شده توسط آهن به نام فروپتوز شده است.
این مطالعه محققان را ترغیب کرد تا به استفاده اثربخشی از قطره‌های چشمی حاوی ترکیبات مسدود کردن فروپتوز برای کمک به سیگاری‌ها در جلوگیری از خشکی چشم، تحریک مداوم و حتی بیماری خطرناک چشمی، توجه کنند. این عناصر می‌تواند در قطره‌های اشک مصنوعی قرار بگیرد تا سیگاری‌ها به‌راحتی از آن برای جلوگیری از آسیب‌های چشمی استفاده کنند.