توسعه حمل‌ونقل عمومی با کمک دولت سرعت می‌گیرد

محمد سرابی- خبر‌نگار

روی زمین، مردم درگیر راهبندان و رفت‌وآمد موتور‌سیکلت‌ها و سواری‌ها هستند و سر و صدای بوق زدن و گاز دادن در ترافیک همه جا به گوش می‌رسد. در عمق زمین دستگاه تی‌بی‌ام در حال کندن خاک است تا تونل مترو را بسازد. اینجا تنها صدایی که شنیده می‌شود صدای دستگاه بزرگ متحرکی است که زمین را می‌تراشد و خاک و آب را مخلوط می‌کند و بیرون می‌فرستد. اگر فریاد هم بزنید باز هم تنها چیزی که به گوش می‌رسد صدای تجهیزات عظیمی است که تونل مترو را به‌سمت جنوب حفر می‌کنند. دیروز شهردار تهران در بازدید از کارگاه مترو با یاد‌آوری سهم کم مترو در حمل‌ونقل عمومی پایتخت، بر تداوم پروژه‌های ساخت مترو و تامین بودجه مورد نیاز آن تأکید کرد.
برای رسیدن به دستگاه حفار «تی‌بی‌ام» که به بزرگی تونل مترو است نمی‌توان از چند پله و آسانسور بالا رفت. خودروی شهردار و ون‌های سفید بازدید‌کنندگان از کارگاه میدان اصلی شهر ری وارد می‌شوند و برای 5دقیقه در تونلی تاریک به حرکت خود ادامه می‌دهند. به جز لامپ‌های کم‌مصرف که با فاصله روی میخ‌های دیوار آویزان شده‌اند، هیچ نوری وجود ندارد. دیوار‌ها از قطعات قوس‌دار کوچک و بزرگ بتنی که به آنها «سگمنت» می‌گویند، تشکیل شده است. سگمنت‌ها کاملا به هم چسبیده‌اند و بدنه یک تکه‌‌ای را می‌سازند. کف با لایه ضخیم بتن پوشانده شده است. کابل‌های برق و لوله‌های آب روی دیوار نصب شده‌اند. یک لوله بزرگ آویخته از سقف هم هوا را جابه‌جا می‌کند و خط نقاله طولانی‌ای خاک و گل را بیرون می‌فرستد. هوای داخل تونل با وجود غبار ناشی از حفاری قابل تنفس است اما برای جلوگیری از حادثه، همه باید کلاه ایمنی به سر داشته باشند.
برای رسیدن به انتهای کارگاه هم باید 5دقیقه را پیاده طی‌کرد. از جایی به بعد دستگاه تی‌بی‌ام که شبیه یک کارخانه فشرده صنعتی است، دیده می‌شود. طول دستگاه 110متر و عرض آن مطابق با عرض دایره‌ای که حفر می‌کند 9متر و 15سانتی‌متر است. هرچه که جلوتر می‌رویم فضای خالی بین دستگاه‌ها کمتر و سروصدا بیشتر می‌شود.
 بعد از عبور از پله‌های باریک و در انتهای دستگاه، می‌شود تیغه بزرگ و چرخان آن‌را دید. دوربین‌های مداربسته در نقاط مختلف نصب شده و 2 دوربین پشت به پشت هم، در آخرین نقطه قرار گرفته است. یکی به سمت تیغه و یکی به سمت تسمه نقاله‌ای که خاک کنده‌شده و تبدیل به گل‌شده را بیرون می‌فرستد. حرکت تیغه را به‌دلیل حضور بازدید‌کنندگان آرام کرده‌اند اما می‌توان دریافت که وقتی این دستگاه با تمام قدرت خود شروع به حرکت کند، چند برابر هر دستگاه دیگری کارایی خواهد داشت.
اینجا در عمق 20متری زمین همه جا پر از موتور‌، لوله ، ستون‌ و اتصالات فلزی بزرگ است. از بعضی قسمت‌ها آب چکه می‌کند که زمین را خیس کرده است. پمپ‌های روغن به بشکه‌هایی که روغن غلیظ دارند، وصل شده است. لامپ‌های سفید فضا را روشن کرده‌اند. یک جرثقیل با 3 رشته زنجیر، سگمنت سنگین و یک‌تکه‌ای که کف تونل را می‌سازد، با دقت جابه‌جا می‌کند. زیر این کف، فضای 3‌قسمتی و کوچکی برای عبور آب قرار دارد. آب گل‌آلود مانند نهر کوچکی جریان دارد.

پروژه توسعه جنوبی خط6
بازدید شهردار تهران از ایستگاه شهید رضایی و پروژه توسعه جنوبی خط6 مترو در ساعت 9 صبح محله طیب شروع شد. سیدمجتبی شفیعی، معاون حمل‌ونقل و ترافیک، پرویز سروری نایب‌رئیس و سیدجعفر ‌تشکری‌هاشمی، رئیس کمیسیون عمران و حمل‌ونقل شورای شهر تهران، علی امام مدیرعامل شرکت متروی تهران، علی عبدالله‌پور مدیرعامل شرکت بهره‌برداری متروی تهران، سیدمناف هاشمی مشاور شهردار و علی محمد سعادتی شهردار منطقه12 نیز او را همراهی می‌کردند. ایستگاه شهید رضایی در خیابان 17شهریور پایین‌تر از ساختمان رنگارنگ «شیرخوارگاه شبیر» و بالاتر از خیابان رضایی قرار دارد. این ایستگاه مدتی قبل بدون افتتاح رسمی در اختیار مسافران قرار گرفت و اکنون قطار‌هایی که در آن تردد می‌کنند تعدادی مسافر دارند اما با بازدید شهردار، ایستگاه به‌صورت رسمی مورد بهره‌برداری قرار گرفت. روی دیوار مسیر ورودی ایستگاه تصویری از طیب حاج‌رضایی و اسماعیل رضایی دیده می‌شود که بازدید‌کنندگان لحظاتی در مقابل آن توقف کردند. ایستگاه شهید رضایی، سیزدهمین ایستگاه خط۶ مترو محسوب می‌شود که در خیابان 17 شهریور، پایین‌تر از میدان خراسان قرار دارد.
عملیات عمرانی این ایستگاه پس از ۶سال و با صرف هزینه‌ای در حدود ۳۰۰میلیارد تومان انجام شد و با حضور یکی از مادران سالمند شهدای دفاع‌مقدس به‌صورت رسمی افتتاح شد. شهردار و همراهان با یکی از قطار‌های خط6 از ایستگاه رضایی به سمت شرق حرکت کردند. قطار پس از عبور از ایستگاه‌های بعثت و کیان‌شهر با طی کردن مسافت بیشتری به ایستگاه بزرگ دولت‌آباد رسید. این ایستگاه و بخش‌های جانبی آن شامل تاسیسات بزرگی است که پایانه دولت‌آباد را می‌سازد. مجموعه پایانه هم خدمات توقف و تعمیرات را برای قطار‌های مترو فراهم می‌کند و هم در روی سطح قسمت‌هایی برای ایستگاه تاکسی و اتوبوس دارد.

ضرورت افزایش سهم مترو از حمل‌ونقل عمومی
شهردار تهران پس از بازدید از کارگاه توسعه جنوبی خط6 گفت: «از ۷۵درصد تردد حمل‌ونقل عمومی، سهم مترو باید ۳۰درصد باشد که هم‌اکنون این سهم ۱۰درصد و ۲۳درصد نیز سهم اتوبوسرانی است. بنابراین براساس تکلیف باید به سمت توسعه حمل‌ونقل ریلی بر محور مترو، حرکت کنیم.» علیرضا زاکانی در جمع خبرنگاران گفت: «در وهله نخست باید از کسانی که طی سال‌های گذشته با زحماتشان سبب شدند امروز تهران در وضعیتی قرار بگیرد که از 7خط مترو به‌صورت عملیاتی استفاده شود، تشکر کنیم.»
شهردار تهران با اشاره به افتتاح ایستگاه شهید رضایی در خط۶ حدفاصل میدان خراسان و بعثت، افزود: «خط۶ باید تکمیل و با تأکید بر توسعه مترو، هر‌ماه یک ایستگاه مترو افتتاح شود. با مدل‌های جدید توسعه مترو در خط۱۰ باید با تقسیم و قطعه‌بندی مسیر، توسعه مترو را سرعت دهیم چرا که تمرکز مدیریت شهری هم بر تکمیل خط ۶ و ۷ و سرمایه‌گذاری برای خطوط ۸، ۹، ۱۰ و ۱۱ است.»
زاکانی با تأکید بر لزوم استفاده از ابزارهای جدید برای تامین مالی مترو، گفت: «شهرداری تهران باید بتواند از طریق مشارکت و امکاناتی که از آن برخوردار است تامین مالی کند که تا‌کنون به‌دلیل عقب‌افتادگی‌ها و انجام ندادن تعهدات از سوی شهرداری با بانک شهر و رفاه، نتوانسته از امکانات و سهم خود برای توسعه حمل‌ونقل عمومی به‌صورت مناسب استفاده کند. شهرداری باید به تعهدات خود عمل کند تا بتوانیم از تسهیلات قبلی این 2‌بانک استفاده و این عقب‌افتادگی را جبران کنیم و همچنین برای موقعیت جدید از تسهیلات استفاده کنیم.» او با اشاره به همکاری دولت جدید با شهرداری، گفت: «دولت‌های گذشته از سال‌های قبل به تعهد پرداخت سهم ۵۰درصدی خود در توسعه مترو و ۳۳درصدی یارانه بلیت عمل نکردند، اما دولت جدید بر اجرای این تعهدات اهتمام دارد و این موضوع در جلسه با وزیر کشور درباره قطار ملی مورد تأکید قرار گرفت. امیدواریم با کمک دولت به توسعه خطوط مترو، اتوبوسرانی و تاکسیرانی سرعت دهیم. از طریق مجلس هم باید تسهیلاتی در بودجه۱۴۰۱ و احکامی در برنامه هفتم توسعه کشور برای توسعه حمل‌ونقل عمومی درنظر گرفته شود تا بتوانیم سرعت خدمتگزاری را افزایش و کاستی‌های گذشته را جبران کنیم.»
شهردار توضیح داد: «کلان‌پروژه‌ای در شهر تهران با عنوان مناسب‌سازی‌ شهر داریم تا بتوانیم از طریق آن به جانبازان و معلولان، بانوان و فرزندان آنان و کهنسالان به‌صورت ویژه خدمات دهیم که این موارد شامل حال روشندلان نیز می‌شود.» او با بیان اینکه در تهران ۱۲هزارکیلومتر پیاده‌رو وجود دارد، افزود: «این در شرایطی است که ۸هزار کیلومتر از خیابان‌های تهران پیاده‌رو ندارد. بنابراین اقدامات شهرداری در زمینه مناسب‌سازی‌ باید هم ناظر به پیاده‌روها ‌و هم با درنظر گرفتن ابنیه باشد. این موضوع تا آنجا دارای اهمیت است که یکی از مشاوران را برای پیگیری امور مربوط به مناسب‌سازی به‌ویژه در پیاده‌روها مأمور کردیم. همچنین ایستگاه شهید رضایی که امروز افتتاح شد، به زیرساخت‌هایی ازجمله خطوط راهنما و نشانگاه‌های مختلف مجهز است تا روشندلان بتوانند به بهترین نحو از آن استفاده کنند. اصل بر این است که بدون مناسب‌سازی‌، ایستگاهی افتتاح و کار عمرانی انجام نشود تا کاستی‌های گذشته نیز جبران شود.»

افتتاح ایستگاه‌ها متوقف نمی‌شود
معاون حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری تهران در مراسم افتتاح رسمی ایستگاه شهید رضایی از خط۶ متروی تهران گفت:«طبق دستور شهردار تهران هر ایستگاهی که قابلیت بهره‌برداری دارد، نباید تا زمان افتتاح رسمی متوقف شود.» سید مجتبی شفیعی، با اشاره به اینکه ایستگاه شهیدرضایی از خط۶ متروی تهران از چند روز قبل مورد استفاده شهروندان قرار گرفته بود، گفت: «محدوده نزدیک به این ایستگاه دارای بافت جمعیتی متراکم و پرترددی است و وجود یک ایستگاه مترو در این منطقه امری ضروری بود که خوشبختانه امروز بهره‌برداری رسمی از آن با حضور شهردار تهران انجام شد و پیش‌بینی می‌شود یکی از پرمسافرترین ایستگاه‌های متروی تهران باشد. حدود ۲۵۰میلیارد تومان در مرحله نخست و حدود ۵۰میلیارد تومان دیگر برای ساخت ورودی بعدی ایستگاه شهیدرضایی هزینه شده است.»
مدیرعامل شرکت راه‌آهن شهری تهران و حومه (مترو) نیز در این بازدید گفت: «درحال حاضر بیش از ۹۰درصد تجهیزات مترو (که سهم ۶۰درصدی از هزینه‌های مترو را در برمی‌گیرد) توسط سازندگان داخلی ساخته می‌شود.» علی امام با بیان اینکه میدان خراسان نیز یک ایستگاه مترو دارد که هنوز به بهره‌برداری نرسیده، توضیح داد: «خط۶ به‌طول ۳۲کیلومتر و ۲۷ایستگاه، از دولت‌آباد در منطقه۲۰ تا کوهسار در منطقه۵ ادامه دارد و ایستگاه شهیدرضایی سیزدهمین ایستگاهی است که در خط۶ به‌بهره‌برداری می‌رسد و امید است که حداکثر تا 2‌سال آینده کل خط افتتاح شود.»

ورودی دوم ایستگاه برج میلاد
مجموعه ساختمان‌های برج میلاد، دانشگاه علوم پزشکی، سازمان انتقال خون و بیمارستان میلاد با وجود مراجعان بسیار زیاد؛ برای سال‌های طولانی با شبکه حمل‌ونقل عمومی شهر تهران هیچ ارتباطی نداشت. در 27آذر سال1399 ایستگاه برج میلاد در خط7 به‌صورت رسمی و با ورودی غربی افتتاح شد اما یک ورودی دیگر در جنوب این ایستگاه ساخته شده است که دیروز همزمان با ایستگاه شهیدرضایی خط6 مورد بهره‌برداری قرار گرفت. این ورودی به بیمارستان میلاد نزدیک‌تر است و با 6پله‌برقی امکان دسترسی بیماران به خط7 را فراهم می‌کند.

پیام تبریک شهردار تهران به کشتی‌گیران
علیرضا زاکانی در پیامی دلاوری‌های کشتی‌گیران آزاد و فرنگی‌ کشور در رقابت‌های قهرمانی جهان را تبریک گفت. متن پیام تبریک شهردار تهران به شرح زیر است: «به ‌اهتزاز درآوردن پرچم ‫ایران‬ در آوردگاه‌های جهانی کار بزرگ و ارزشمندی است که جز با تلاش بی‌وقفه و اخلاص برای مردم محقق نمی‌شود. افتخارآفرینی کشتی‌گیران‬ آزاد و فرنگی در عرصه جهانی را به ورزشکاران و ملت ایران تبریک عرض می‌کنم. به‌زودی میزبان قهرمانان‌مان خواهیم بود.»‬