غرامت مرگ

سمیرا مصطفی‌نژاد- روزنامه‌نگار

همه‌گیری کرونا توده‌ای از درد را بر جهان تحمیل کرد؛ اگرچه درکنار این رنج و درد تأثیرات مثبتی هم از خود به جا گذاشت و بسیاری از رفتارها و عادات نادرستی که ممکن بود تغییر آنها سال‌ها زمان بطلبد را طی یک‌سال‌و نیم ریشه‌کن کرد. با این همه حجم خسارت‌های جانی، روانی و مالی کووید-19 به اندازه‌ای ملموس‌تر بوده و هست که ابعاد مثبت آن چندان توجهی به‌خود جلب نمی‌کند. بزرگ‌ترین دردی که جامعه بشری از همه‌گیری متحمل شد، فقدان و از دست‌دادن ناگهانی عزیزان و نزدیکان بود. تا پیش از آغاز همه‌گیری، یعنی در سال2019 میزان تخمینی مرگ‌ومیر در جهان کمی بیش از 57میلیون نفر بود. براساس گزارش پایگاه آماری دانشگاه آکسفورد، این میزان تا پایان سال2021 به‌صورت تخمینی به بیش از 60میلیون نفر خواهد رسید. همچنین نشریه اکونومیست به تازگی در گزارشی درباره احتمال بالا‌بودن نرخ مرگ‌ومیر ناشی از کرونا در کشورهای جهان نوشته است. کرونا تا اواسط سال2021 جان بیش از پنج‌میلیون انسان را گرفته و منجر به تشدید پدیده‌ای به نام مرگ مازاد شده است. به این معنی آمار مرگ در یک منطقه بیش از حد معمول در یک دوره زمانی مشخص است. در میان کشورهای اروپایی، مقدونیه شمالی و آلبانی از بالاترین نرخ مرگ مازاد برخوردار بوده‌اند و میزان مرگ‌ومیر در این دو کشور 43درصد افزایش داشته است. سن‌مارینو با افزایش 42درصدی و اسلوواکی، جمهوری چک و کوزوو با 30درصد افزایش مرگ‌ومیر در رتبه‌های بعدی قرار گرفته‌اند. آمریکا و انگلیس هم جزو کشورهایی هستند که نرخ مرگ‌ومیر مازاد ناشی از کرونا در آنها بسیار بالا برآورد شده است.
با شدت‌گرفتن همه‌گیری در جهان، اعلام آمار مرگ‌ومیر به عادتی روزانه تبدیل شد و همین موضوع شاید باعث شده باشد واقعیت دردناکی که در پس از ارقام روزانه پنهان شده‌اند، از چشم مردم دور بماند. هر یک از این اعداد می‌تواند نشانه داغدار‌شدن، بی‌پناه‌شدن و از دست‌دادن منبع درآمد یک خانواده دو تا چند نفری باشد. اخراج‌شدن، توقف کسب‌وکارها، ممنوعیت تردد در جهان و مرگ‌ومیر تا پایان سال 2020میلادی بالغ بر هزار میلیارد دلار خسارت مالی به جهان وارد کرده است. از این‌رو دولت‌‌ها و سازمان‌ها در دوره‌های مختلف تلاش کرده‌اند با پرداخت کمک‌هزینه، حقوق بیکاری و غرامت مرگ از خانواده‌های آسیب‌دیده از کرونا حمایت کنند.
هندوستان یکی از کشورهایی است که اعلام کرد براساس قانون به بازماندگان خانواده‌هایی که یکی از اعضای آن در اثر ابتلا به کرونا جان خود را از دست داده‌، غرامت پرداخت خواهد کرد. دولت هندوستان در‌ماه مارس سال2020 این طرح را مخصوص خانواده کادر درمان و کارگرانی که در دوران همه‌گیری در خط مقدم مشغول فعالیت بودند، معرفی کرد و وعده داد به هر خانواده‌ای 5میلیون روپیه (حدود 50هزار دلار) غرامت پرداخت خواهد کرد، اگرچه ماه‌ها پس از اعلام این وعده، خانواده‌های داغدیده جز امکان استخدام به جای عضو متوفی در بیمارستان‌های دولتی، کمک مالی دیگری از دولت دریافت نکرده بودند. این طرح قرار بود در بعضی از استان‌ها، تمامی خانواده‌هایی که یکی از اعضای خانواده خود را در اثر کرونا از دست داده بودند، پوشش دهد. با این همه تا به امروز دولت هندوستان به واسطه صادر‌نکردن گواهی فوت، از پرداخت این غرامت سر باز زده است. دولت هندوستان همچنین در اواخر ‌ماه می‌2021 اعلام کرد کودکانی که هردو والدین یا قیم‌های خود را در اثر ابتلا به کرونا از دست داده‌اند، تحت پوشش طرح PM-CARES کودکان قرار خواهند گرفت. به این ترتیب قرار است این کودکان زمانی که به سن‌18سالگی برسند به صورت ماهانه کمک هزینه زندگی دریافت کنند و زمانی که به سن 23سالگی می‌رسند، مبلغی برابر یک میلیون روپیه به آنها غرامت پرداخت خواهد شد. همچنین براساس این طرح تمامی هزینه‌های تحصیل این کودکان بر عهده دولت هندوستان خواهد بود.
دولت‌های محلی ایالت‌های آمریکا هم تحت نظر آژانس مدیریت اضطراری فدرال، FEMA با پوشش‌دادن یکی از پرهزینه‌ترین پیامدهای مرگ اعضای خانواده‌ها، سعی کرده‌اند تا به نوعی حمایت خود را از این خانواده‌ها اعلام کنند. دولت فدرال برای خانواده‌هایی که عضو یا اعضایی از آنها به‌خاطر کرونا جان خود را از دست داده‌اند، کمک هزینه کفن و دفنی معادل 9000دلار درنظر گرفته است. با این همه هنوز تعداد خانواده‌هایی که این کمک هزینه را دریافت کرده‌اند، فاصله زیادی با خانواده‌هایی دارد که عزیزی را از دست داده‌اند. برای مثال در هریس کانتی، ایالت تگزاس تا اواسط سال2021 بیش از 6هزار نفر جان خود را از دست دادند، اما تنها چند صد خانواده موفق به دریافت کمک هزینه 9000دلاری فدرال شدند. براساس این طرح (FEMA) تمامی هزینه‌های کفن و دفن و حتی هزینه سنگ قبر را هم خواهند پرداخت، به این شرط که مرگ‌های ناشی از کرونا پس از تاریخ 20ژانویه 2020و در داخل خاک آمریکا رخ داده باشد. FEMA دلیل کم‌بودن تعداد خانواده‌های دریافت‌کننده این کمک‌هزینه را بی‌اطلاعی خانواده‌ها از وجود چنین مبلغی اعلام کرده است. علاوه بر این، دولت فدرال در طرح دیگری با نام CICP به بازماندگان خانواده‌ای که عضوی از خود را به‌دلیل بیماری یا درمان بیماری از دست داده‌اند، غرامت پرداخت می‌کند. این طرح پیش از آغاز همه‌گیری هم در آمریکا در حال اجرا بود و پس از آغاز همه‌گیری هم انواع درمان‌های مرتبط با کووید-19تحت پوشش آن قرار گرفت. در این طرح غرامت مرگ مبلغی برابر 365هزار و 670دلار دارد که از اکتبر 2020این مبلغ به 370هزار و 376دلار افزایش پیدا کرد؛ اگرچه دریافت این نوع غرامت به بررسی دقیق و زمان‌بری نیاز دارد و معمولا افراد برای موفقیت در این فرایند از آن به وکیل نیاز خواهند داشت.
جدیدترین طرح پرداخت غرامت با نام «صندوق غرامت بدون خطا» توسط سازمان جهانی بهداشت با مشارکت شرکتی به نام چاب به اجرا گذاشته شده است که براساس آن شهروندان 92کشور متوسط یا کم‌درآمد درصورتی که پس از تزریق واکسن‌های کرونای توزیع‌شده توسط سازوکار کوواکس دچار عوارض جانبی بسیار شدید و آسیب‌زننده شوند، شامل دریافت غرامت خواهند شد. اجرای این طرح با راه‌اندازی پایگاه آنلاین ثبت شکایات آغاز خواهد شد.