باران هست اما کم است

خدیجه نوروزی‌ ـ روزنامه‌نگار

طبق پیش‌بینی‌های سازمان هواشناسی کشور با پشت‌سر‌گذاشتن شهریور گفته می‌شود ۱۴۰۰ یکی از کم‌بارش‌ترین سال‌ها در ۵۰‌سال اخیر از لحاظ کم‌بارشی بوده است. در سال زراعی ۱۳۹۹-۱۴۰۰ یعنی از مهر سال گذشته تا پایان شهریور امسال حدود ۳۸.۷درصد کاهش بارش داشتیم که سومین سال کم‌بارش محسوب می‌شود. سال زراعی ۸۶-۸۷ با میزان ۴۳.۱درصد کاهش بارش، خشک‌ترین سالی بود که تاکنون در ۵۰‌سال اخیر داشته‌ایم. در سال زراعی ۷۸-۷۹ ۳۹‌درصد کاهش بارش نسبت به سال قبل را داشتیم و امسال سومین سال است که کاهش بارندگی تا این میزان تجربه شده است. با شروع مهر و آغاز سال زراعی ۱۴۰۰-۱۴۰۱ باید دید وضعیت بارش‌ها به چه سمت و سویی می‌رود؛ گرچه روشن است که ما با کم‌بارشی‌ها به استقبال سال زراعی جدید رفته‌ایم؛ یعنی ذخایر آبی سدها و منابع زیرزمینی کافی وجود ندارد و قطعا ادامه کم‌بارشی‌ها، چالش‌های جدی در بخش کشاورزی و صنعت به‌وجود خواهد آورد.



زیر خط نرمال 
صادق ضیاییان، مدیرکل پیش‌بینی و هشدار سریع سازمان هواشناسی در گفت‌وگو با همشهری درخصوص پیش‌بینی وضعیت بارش‌ها برای پاییز ۱۴۰۰ می‌گوید: «برای پاییز خصوصا ‌ماه‌های مهر و آبان وضعیت کم‌بارشی را نسبت به نرمال پیش‌بینی می‌کنیم. در آذر ماه نیز این وضعیت ادامه خواهد داشت. البته انتظار می‌رود هرچه به روزهای پایانی آذر‌ماه نزدیک‌تر شویم، وضعیت بارش بهتر شود و احتمال دارد در اواخر پاییز به وضعیت نرمال بارش‌ها دست پیدا کنیم». وی ادامه می‌دهد: «در سال زراعی  ۱۳۹۹-۱۴۰۰، ۳۸.۷ درصد کم‌بارشی داشتیم و همین امر موجب شده تا منابع آبی به‌خصوص ذخایر سدها و آب‌های زیر‌زمینی کاهش پیدا کند. با توجه به وضعیتی که تا آذرماه پیش‌بینی می‌کنیم این شرایط حادتر خواهد شد و نباید انتظار  داشته باشیم بارش‌های پاییزه امسال بتواند کم‌بارشی‌های سال زراعی گذشته را جبران کند. چون بارش‌های امسال از نسبت نرمال هم کمتر است». با توجه به این احتمالات لازم است مدیران و مسئولان در حوزه آب و انرژی بیشترین تلاش خود را در جهت مدیریت منابع و کاهش مشکلات و تنش‌های ناشی از کم‌بارشی انجام دهند. سحر تاجبخش، رئیس سازمان هواشناسی نیز اوایل شهریور‌ماه طی نامه‌ای به معاون برنامه‌ریزی وزارت جهادکشاورزی پیش‌بینی میزان بارش‌های پاییز امسال را اعلام کرده بود. در این نامه به شرایط حاد ۱۳استان کشور ازجمله استان‌های اصفهان، یزد، خراسان جنوبی، خراسان رضوی، سیستان و بلوچستان، فارس، هرمزگان، کرمان، کرمانشاه، چهارمحال و بختیاری، لرستان، خوزستان و ایلام اشاره شده که نسبت به سایر استان‌ها کم‌بارش‌تر خواهند بود.

بارش‌های سیلابی
ضیاییان درخصوص اینکه آیا پاییز امسال ممکن است با بارش‌های سیلابی روبه‌رو باشیم و آمار بارش افزایش پیدا کند، می‌گوید: «بارش‌های سیل‌آسایی که گاهی در برخی مناطق کشور رخ می‌دهد، چندان آمار بارش کل کشور را افزایش نمی‌دهد. آمار بارش کشور، جدا از سیلاب‌های مقطعی و کوچک که ممکن است در مقطعی و نقطه‌ای کوچک رخ دهد، ارزیابی می‌شود. این بارش‌های سیل‌آسا به‌صورت مقطعی، ممکن است تعدادی روستا را درگیر کند اما موضوع کم‌بارشی کشور را جبران نمی‌کند. از طرفی، بارش‌های مقطعی و سیل‌آسا جزو پیش‌بینی‌های فصلی نیست. اساسا این نوع بارش‌ها قابل پیش‌بینی از چند‌ماه قبل نیست چون اگر این چنین بود که سیلی رخ نمی‌داد و از قبل بسترهای مقابله با آن فراهم می‌شد. بارش‌های مقطعی سیلابی در همه جای دنیا حداکثر ۴ تا ۷‌روز قبل قابل پیش‌بینی است. این مورد نه‌تنها در کشور ما بلکه در همه دنیا مصداق دارد و پیش‌بینی این بارش‌های شدید و سیلابی در بازه‌های زمانی تا چند روز قبل از وقوع، معنی‌دار است و ارائه آنها در پیش‌بینی‌های فصلی و ماهانه جایگاه ندارد. درخصوص اینکه احتمال چنین بارش‌هایی وجود دارد باید بگویم طبق معمول همیشه در پاییز و زمستان احتمال چنین بارش‌های موقتی وجود دارد و دور از انتظار نیست. سازمان هواشناسی احتمال رخداد اینگونه بارش‌ها را پیوسته پایش می‌کند و درصورت نیاز با هشدارهای مختلف قبل از وقوع، آن را به اطلاع می‌رساند».

صحت پیش‌بینی
احتمال وقوع پیش‌بینی‌های پاییزه ۶۰ الی ۷۰درصد است، لذا امکان مقایسه با سال‌های گذشته به لحاظ بارشی وجود ندارد تا ببینیم میزان بارش‌های امسال مشابه کدام سال است. صادق ضیاییان، می‌گوید: «پاییز امسال، کم‌بارشی را در دامنه زاگرس خواهیم داشت اما انتظار داریم از نیمه‌دوم آذرماه بتوانیم بارش‌هایی را در شمال غرب داشته باشیم».